Жас сарбаздардың әскерге бейімделуінің психологиялық ерекшеліктері
жүктеу/скачать 27,61 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Зерттеу объектісі
- Зерттеу міндеттері
- Зерттеу болжамы
- Жұмыстың практикалық маңыздылығы
| Біздің зерттеуіміздің мақсаты – жас сарбаздардың әскер қызметкерлерінің әлеуметтік психологиялық бейімделу ерекшеліктерін анықтау.
Зерттеу объектісі— жас сарбаздың әскер қызметкерлері тұлғасы. Зерттеу пәні – жас сарбаздардың әскер қызметкерінің бейімделу ерекшеліктері. Зерттеу міндеттері.1. Тұлғаның әлеуметтік-психологиялық бейімделудің териялық мәселелерін қарастыру;2. Жас жауынгерлердің әлеуметтік-психологиялық бейімделуі ерекшеліктерін зерттеу;3. Жас жауынгерлердің жекеше – типологиялық ерекшеліктерін зерттеу. Зерттеу болжамы: жас жауынгердің әлеуметтік – психологиялық бейімделуі жекеше – типологиялық ерекшеліктеріне байланысты болып келеді.Алдымызға қойған міндетті шешу үшін біз келесі әдістемелік құралдарын қолдандық: Жанама болжам:1.К. Роджерстің және Р. Даймондтың әлеуметтік – психологиялық бейімделу сауалнамасы.2.МакКрае – Костаның («Большая пятерка») бес факторлы тұлғалық сауалнамасы.3.Фрайбургтұлғалық сауалнамасы – FPI сауалнамасы. 4.Л. Собчиктің портретті таңдау әдісі. Жұмыстың практикалық маңыздылығы алынған деректерді әскер бөлімшелеріндегі психологтардың жұмыстарында жас жауынгерлердің әлеуметтік — психологиялық бейімделуін оңтайландыру мақсатында пайдалану болып табылады. 1 Жас сарбаздардың әскер қызметкерлерінің әлеуметтік психологиялық бейімделу ерекшеліктерін ғылыми-теориялық зерттелуі 1.1Әлеуметтік-психологиялық бейімделу мәселелерін қарастырылуы Бейімделу процесс ретінде қоршаған ортаның өзгерісі және адам ағзасының өзгерісінде сәйкес келетін жағдайда әрекеттер (реакция, жауап) қолдану.Бұл өзгерістер биологиялық болып табылады. Психиканың өзгерістері туралы және өзіндік психикалық бейімделу механизмдері бұл тек бихеовиористік анықтамада қолданылады деген сөз жоқ. Шетелдік психологияда необихевиористтік бейімделу анықтамасы айтарлықтай өріс алды, оған Г.Айзенк және оның ізбасарларының еңбектері мысал бола алады Олар бейімделуді екі түрлі айқындайды: а) бір жағынан индивидтің қажеттілік жай – күйі және екінші жағынан қоршаған ортамен толығымен қанағаттанылуы. Бұл индивидтің және табиғатпен немесе әлеуметтік ортамен өзара үйлесімділік қалпы.; б) процесс, ол арқылы үйлесімділік жағдайына қол жеткізу.Әлеуметтік бейімделуді бихеоверистер (немесе осы процесс нәтижесіндегі жай – күй), жеке, әлеуметтік – экономикалық немесе мәдениеттегі немесе әлеуметтік қатынастағы, арнайы – топтың ұйымдасуындағы өзгерістердегі процесс ретінде түсінеді. Функционалдық қатынастағы мағынасы немесе мақсаты топтың немесе индивидтің тірі қалу қабілеттілігінің келешегін жақсарту процессі немесе маңызды мақсаттарға қол жеткізу тәсілі. Бихеовеористік анықтамада әлеуметтік бейімделуді сөз еткенде топтық бейімделу, индивиттікбейімделуге қарағанда басымырақ болып келеді.«Әлеуметтік бейімделу» сонымен қатар процесстерді тағайындау үшін қолданылады, индивид немесе топтың ортамен жанжал болмаған кездегі әлеуметтік тепе – теңдік қалпы. Интеракциондық тұжырымдамаға сәйкес, бейімделу атап айтқанда оны дамытқан Налчаджян А.А. бейімделудің барлық түрлері ішкіпсихикалық және орта факторлары ретінде түсіндіріледі. «Тұлғаның тиімді бейімділігі» интеракционисттердің түсіндіруі бойынша, бихелаеористтік анықтамасында жоқ элементтерден тұрады. Мұндай атауды интереокционисттер қоғамдағы үміттенумен және жеке басының ең төменгі талаптарына қанағаттануы нәтижесіне жеткен кездегі бейімделу. Л.Филипске сәйкес орта әсеріне жауап бейімділігі екі тип бойынша көрініс береді:а) Әлеуметтік болжам әрбір адам өзінің жасына және жынысына сәйкес кездесетін тиімді жауап және қабылдау болып келеді. б). Тиімділік және жаңа және потенциалды қиыншылық жағдайлармен кездесудегі тиімділік, сонымен қатар жағдайларды өз қалауы бойынша бағыттай алу қабілеттілігі.Бұл мағынада бейімделу, бұл адамның қалыптасқан шарттарын тиімді пайдалана отырып, өзінің мақсаттарын, құндылықтарын, талпыныстарын жүзеге асыру болып келеді. Мұндай бейімділік кез-келген қызмет саласында байқалуы мүмкін. Адаптивті мінез-құлық табысты шешімдер қабылдаумен, көрінісі бастамасын және өз болашағын анық айқындауымен сипатталады. Бұл орын біз үшін ерекше өйткені онда қамтылған идеясы жеке адамның белсенділігінің, шығармашылық және мақсаттылық, жаңғырту сипатымен, оның әлеуметтік белсенділігі әлеуметтік-психологиялық бейімделу жеке тұлғаның айтарлықтай қызығушылық танытуымен түсіндіріледі.Интеракционистердің пікірінше тиімді бейімделудің негізгі белгілеріне келесілер жатады: а) индивид білім, білік және дағдылар алатын, құзырлыққа және шеберлікке қол жеткізетін, «тұлғалық емес» әлеуметтік – экономикалық белсенділік саласындағы бейімделу;б) онда, жыныстық, басқа адаммен эмоциялық қаныққан байланыс, ал сәтті бейімділік үшін сезімталдылық, адамдардың мінез – құлық мотивін білу, өзара қарым-қатынастағы жұқа және нақты өзгерістерді көрсете алу қабілеті, жеке қатынастар саласындағы бейімділік Тағы бір маңызды ерекшелікті атап өту қажет, интеракционистердің түсінігі бойынша: бұл әлеуметтік психология бағыттының өкілдері бейімделу және құрылғы арасында әр түрлі айырмашылықты көрсетеді. Мысалы, Т. Шибутани «Әрбір тұлға, тәсілдер комбинациясымен сипатталады, бұл қиындықты жеңуге бағытталған және бейімделудің түрлері ретінде қарастырылуы мүмкін» деп жазады. «Құрылғы» мағынасы адам ағзасына икемделу талаптарындағы ерекше жағдайға жатады, бейімделу тұрақты шешімдері – жақсы ұйымдастырылған тәсілдері типтік мәселені жеңуге бағытталған, тәсілдеріне, кристаллизациялау арқылы дәйекті бірқатар құрылғыларға»жатады. жүктеу/скачать 27,61 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|