Жауаптары №1- тапсырма
XIХ ғ.басындағы трансформизм және креационизм
жүктеу/скачать 1,93 Mb.
|
Оңғарбай Таңшолпан эволюция
| 3. XIХ ғ.басындағы трансформизм және креационизм.
Креационизм термині жақында пайда болғанмен, оның тарихы діннің тарихымен тығыз байланысты. Бұл термин ХIХ ғасырда кең қолданыла бастады. Креационизм "Көне келісімде" айтылған әлемнің жаратылу тарихын растайды. Әртүрлі ғылыми деректер, әсіресе эволюция теориясының таралуы, жаңа ғылыми көзқарастар мен әлемнің діни бейнесі арасында қайшылықтарды тудырды. Осының әсерінен креационизм пайда болды. 1932 жылы Ұлыбританияда "Эволюцияға қарсы қозғалыс" басталды. Оның мақсаты "ғылыми" мәліметтерді таратып, эволюцияның жалған екенін, ал библиялық әлем бейнесінің ақиқат екенін көрсету. 1970 жылы бұл қозғалыстың белсенді қатысушылар саны 850ге жетті. 1972 жылы Ұлыбританияда "Ньютон атындағы ғылыми одақ" құрылды. АҚШ-та креационисттер арқасында кейбір штаттардағы қоғамдық мектептерде эволюциялық биологияны үйретуге тыйым салынды. Ал 1960 жылдары "Жас жер креационисттері" мектептерде "ғылыми креационизм" сабақтарын енгізу мақсатына жетті. 1975 жылы таза креационизмнің мектепте үйретілуі сот шешімі бойынша заңсыз деп есептелінгендіктен, оның атауын "Жаратылыс ғылымы" деп, ал 1987 жылы "Жүйелі ой" деп өзгертті. Алайда бұл атауға да сот жүзінде 2005 жылы тыйым салынды. Қазіргі уақытты әртүрлі елдерде осы бағытты ұсатанатын көптеген қоғамдық ұйымдар, топтар мен одақтар бар. АҚШ-та 4еу, Ұлыбританияда 4еу, Аустралияда 2еу, Оңтүстік Кореяда 2еу, Украинада 2еу, Ресейде 2еу, Түркияда 1еу, Венгрияда 1еу, Сербияда 1еу. 19 ғасырдың бірінші жартысында трансформацияның бірнеше топтары болды. Кейбіреулер натурфилософиялық астарсыз емес архетип идеясын қорғады. Бори де Сен-Винсен сияқты басқалары Ламарктың идеясын қорғады. Л.фон Бух, Чемберс, Халдеман сияқты тағы басқалары Буффон мен Ж.Сен-Хилер көзқарастарын қорғады. Чамберс алдымен анонимді түрде жарияланған эсседе («Жаратылу қалдықтары») екі импульс бір уақытта бар екенін дәлелдеді: бірі - біртіндеп жақсартудың алдын ала белгіленген жоспары; екіншісі өмірлік күштерге тәуелді және жағдайларға бейімделуді тудырады. Түрлердің өзгеруі кенеттен өзгеру нәтижесінде болады. Мекель, Вольф, Бэер және Серра ұсынған эмбриология да трансформизм идеясына сүйенді. Бэер түрлерді тұрақты және өзгермейтін деп санау тым балалық болады деп есептеді және Серре Кильмейер мен Дж. Сент Хилердің эмбриондық кезеңдердің белгілі бір түрдің ата-бабаларымен ұқсастығы туралы идеясын дамытты, бірақ ол осы негізге дұрыс емес жалпылама тұжырымдар жасайды. Ботаниктер Наудин, Браун, Негели және Чемберлен де трансформистік көзқарастарға жақындады. Философтардың ішінен Герберт Спенсер организмдердің жағдайларға байланысты өзгергіштігін жақтайды. 4.
жүктеу/скачать 1,93 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|