Жеке аминқышқылдарының алмасуы және олардың биохимиялық негізінің

Жеке аминқышқылдарының 
алмасуы және олардың 
биохимиялық негізінің 
бұзылуы
Орындағандар: Салаватова М 
Тобы: 107-А ЖМ
Тексерген: Тоқтамысова А.

Аминқышқылдар (аминкарбондық қышқылдар, АМҚ) - молекуласында
амин (~NH2) және карбоксил (-СООН) топтары бар органикалық 
қосылыстар:
H2N-CH2-COOH (аминсірке қышқылы (глицин)
Аминқышкылдарын радикалындағы сутек атомдары амин тобына алмасқан 
карбон қышқылдарының туындылары ретінде қарастыруға болады. Кейбір 
аминқышқылдарының құрамында екі аминтобы, гидроксил тобы, тиол тобы
— SH, екі карбоксил тобы болады.
Құрамында әртүрлі функционалды 
топтары болғандықтан,
аминқышқылдары гетерофункционалды
қосылыстарға жатады. Аминқышқылдары 
табиғатта көп таралған: ақуыздардың, 
пептидтердің және т.б. физиологиялық
белсенді қосылыстардың құрамына кіреді
және бос күйінде де кездеседі.

Адам ағзасындағы амин қышқылдарның негізгі көзі – ақуыз. Асқазан –
ішек жолдарында ақуыздардың қорытылуы, олардың күрделілігіне және 
әртүрлілігіне байланысты көп сатылы және ферментті процесс болып
табылады.
Қортылудың негізгі сатылары:
1) асқазанда
2) ащы ішек қуысында
3) ішек қабырғасында жүреді.
Асқазан –ішек жолдарының ферметтері проферменттертүрінде бөлінеді, 
ақуыздарды қорытылу қажет болған кезде, олар әр түрлі факторлардың 
әсерінен белсенді түрге ауысады

Ересек адамның ағзасында тәулігіне шамамен
100 г белок ыдырайды және
қайтадан синтезделеді.
Тканьдық белоктардың ыдырауы кезінде түзілген
аминқышқылдардың 25 % катаболитикалық процестерге қатысып, соңғы
метаболиттерге дейін ыдырайды және энергияның көзі ретінде пайдаланылады.
Яғни, ағзаның тканьдық белоктарды жаңартуға қажетті аминқышқылдарын
тұтынуын қамтамасыз ету үшін адам ағзасына тәулік бойы тағаммен бірге
қажетті мөлшерде белоктар түсіп отыруы қажет.
Калория жағынан жеткілікті тағамдық рационда ағзаның қалыпты азоттық
балансын (аминқышқылдық және белоктық алмасудың жағдайы) ұстап тұру үшін
белоктың қажетті мөлшері
30-50
граммды құрайды .
Сонымен
қатар,
аминқышқылдардың
тағамның
белоктарында
барлығы
болуы
керек.
ауыстырылмайтын
Ауыстырылмайтын
аминқышықлдарында адам ағзасында синтезделмейтін