Жиынтық бағалауға арналған

МАЗМҰНЫ 
 
Бөлім
Бөлім
Бөлім
Бөлім
Бөлім
Бөлім
Бөлім
Бөлім
3

1-
тоқсан бойынша жиынтық бағалауға арналған тапсырмалар 
 
Бөлім «Көне түркі жазбалары және қазақ жазуы. Орфография»
Оқу мақсаты 
8.1.1.1
Мәтіннен алынған дәйексөздерге, үзінділерге 
сүйене отырып, көтерілетін мәселені болжау 
8.1.3.1
Тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ұсынылған 
ақпараттан астарлы ойды анықтау 
Бағалау критерийі 
Білім алушы 
•
Үзінді, дәйексөздер негізінде көтерілетін мәселені 
болжайды 
•
Мәтіндегі ақпараттың астарлы ойын анықтайды
Ойлау дағдыларының 
деңгейі 
 
Орындау уақыты
Қолдану 
15-20 
минут 
Тапсырма 
Мәтін үзіндісін мұқият тыңдаңыз.
Келесі жылдан Қазақстанда көне руна жазуы күні мемлекеттік деңгейде атап 
өтіледі. Бұл жөнінде бүгін Астанада өткен түркі жазбалары мен мәдени күндерінің 
аясында Кимек мемлекетінің 1100 жылдығына арналған «Еуразия қыпшақтары: тарих, тіл 
және жазба ескерткіштері» халықаралық ғылыми конференциясында түркітанушы ғалым 
Алдан Смайыл мәлім етті: «Көне жазулардың тарихын мектеп оқушылары білмейді. Біз 
соны осы күнге дейін тереңдетіп оқыта алмай отырмыз. Сонда не істеуіміз керек?
(оқушы болжам жасау үшін кідіріс жасалады, сұрақ қою арқылы жауап күтіледі) 
 
Мәтінде ары қарай не айтылуы мүмкін? Қандай мәселе көтерілуі мүмкін? 
Мәтін жалғасын тыңдаңыз. 
Осының барлығын ойлай келе, өткен жылы Үкіметке тағы да хат жолдадық. 
Хаттың негізгі мақсаты – руна жазуының күндерін біз арнайы өткізуіміз керек. Ғылыми 
тұрғыда, салтанатты тұрғыда дейсіз бе, әйтеуір өткізуіміз қажет», – деді ол. Ғалым, осы 
ретте, славян елдерінің бізге үлгі көрсетіп келе жатқанына талай жылдың болғанын атап 
өтті. «Славян жазуы күнінің халықаралық деңгейде өткізіліп келе жатқанына он жылдан 
асып кетті. Олар жай ғана өткізбей, славян мәдениетінің ұлылығын дәлелдеуге арнайды. 
Әлемде тек қана бір тіл ғана болған сияқты, ол славян жазуы сияқты өткізеді. Соған 
әлемдегі бүкіл славянтанушы ғалымдарды шақырады, тіпті барлық республикада, 
Қазақстанның өзінде өткізіп келе жатырмыз. Целиноград қаласы болып тұрғанда, славян 
жазбасының күні осы жерде өтті. Ал руна-сына жазуы туралы ештеңе демейміз. Сол 
тойлар өтіп жатқанда, іштей қынжылатынбыз. Одан да бұрын пайда болған көне 
жазуымыз бар. Тіпті кейбір ғалымдардың дәлелдеуінше, грек әліпбиіне, кириллицаға негіз 
болған руна жазуын неге дәріптемейміз деп іштей толғанатынбыз», – деп ой бөлісті 
түркітанушы.
Өз жауабыңызбен салыстырыңыз. 
Шын мәнінде, мәтінде қандай мәселе көтерілді?
Ғалым не үшін қынжылады? Ол қандай ұсыныс білдірді? 
4

Мәтін жалғасын тыңдаңыз. 
Осыған байланысты ғалымдар таяуда тағы да республика Премьер-министріне 
сауал жолдаған. Олар сына жазуының, жалпы түркі жазбаларының тарихын мектепте 
және жоғары оқу орындарында тереңдеп болмаса да, жеткілікті деңгейде оқыту қажеттігін 
алға тартқан. Ол үшін арнайы ғылыми-әдістемелік бағдарлама әзірлеу керек. «Екіншіден, 
Қазақстанда жыл сайын сына жазуы күнін атап өтуіміз керек. Осыған тек қана біз емес, 
түркі тілдес елдердің ынтымақтастығы кеңесі, халықаралық түркі академиясы, түркі 
тілдес елдердің парламенттік ассамблеясының күшін біріктіре отырып, түркі әлемінде 
өткізу туралы ұсыныс жасаған едім. Біздің ұсынысымызды мақұлдаған жауап алып 
отырмыз», – деп сөзін түйіндеді түркітанушы ғалым. 
Ғалымның «мақұлдаған жауап алдық» дегені нені аңғартады? Сіздіңше, мәселенің шешімі 
қандай болды?

жүктеу/скачать 390,46 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: