Жобалау пайда болған алғашқы кезеңдерде жобаны ғылыми-негізделіп, дәл есептелген түрде жасалатын және негізінен технологиялық қызметтерді пайдаланылатын белгілі бір нәрсенің нобайы деп түсіндірілген болатын
жүктеу/скачать 3,3 Mb.
|
Доп мат
| субъектілігіне қарай - әкімшілік басқару (басқаруға, шешім қабылдауға әкімшілікің ғана қатысуы) және партисипативтік- қатысушылық (субектілердің басқаруға қатысуы) деп бөледі;
мазмұнына қарай- процеске бағытталған және нәтижеге бағытталған; жаңалықтарды ендіру сипатына қарай – автономдық және интегративті басқару; өзгерістерге жауап беруіне қарай- болуы тиіс өзгерістердің алдын ала басқару, және болған өзгерістерге реакциялық жауап бере басқару. Бүгінгі күні басқару теорияларының эволюциясы төмендегідей дамуда: − ұйымдардың басты ресурстары ретінде адам факторына, ұйымдастырушылық мәдениетті дамытуға көңіл бөлу; − ұйымдардың нәтижелі қызметін арттыруда қаншалықты маңызды болса да бір ғана бағытты алмау, оларды синтездеу қажеттігі; − ұйымның өзімен өзі болатын механикалық сипатынан сыртқы ортамен белсенді әрекеттесетін органикалық, ашықтық сипатына көшу; − ұйымдарды дамыту мен ондағы өзгерістерге жағдай туғызу. Басқарудың көптеген түрлері ішінде жүйелі басқару және оны дамыту тереңірек тоқталуды қажет ететін мәселе. Жүйелі басқарудың басты ерекшелігі ұйымды белгілі бөлек компоненттердің қарапайым жиынтығы ретінде емес, ал интеграцияланған сапалардың тұтас жүйесі ретінде қарастыру тән. Жүйелік тұрғыдан басқару идеялары менеджмент теорияларының дамуына сай негізінен батыс елдер тәжірибесінде кең тарады. Оның идеялары жалпы басқарушылық ой - пікір мен көзқарастардың өзгеруіне, олардың жаңа сапаға ие болуына үлкен әсер етті. Оның мәні, әсіресе өндірістік жүйелерді, үлкен корпорациялардың стратегиялық дамытудағы жетістіктерін қамтамасыз етумен қатар, әлеуметтік жүйелерді басқарудың жоғары деңгейлеріндегі стратегиялық шешімдерді қабылдауда маңызды екені анықталды. Мақсатқа бағытталғандық – ішкі себептерге сай белгіленетін болашақ бейнесінен мақсатты айқындау. Әлеуметтік жүйенің осы аталған сапалары ондағы басқару қызметінің орындалуы арқылы қамтамасыз етіледі.Жалпы ұйымды басқарудағы проблема шын мәнінде не бар және дұрысында не болу керек, яғни, нелер талап етіледі деген сұрақтардың арасындағы сәйкессіздіктен туындайды. Мұндай сәйкессіздіктің болуы басқарудағы проблема бар екенінің белгісі болып табылады. Егер басқарушылар пайда болған сәйкессіздікті қалай жоюды білсе, онда проблемалар пайда болмайды – стандартты, қалыптасқан жолмен шешіледі. Осылайша, проблеманың пайда болуы: − біріншіден, шын мәнінде бар нәрсе мен не талап етілетіні арасындағы сәйкессіздік; − екіншіден, басқарушы бұл сәйкессіздікті саналы түсінеді; − үшіншіден, проблема пайда болған кезде оны қалай жоюды білмейді. Сөйтіп, проблема дегеніміз - объективті қажеттіліктер және оны қанағаттандырудағы субъектінің мүмкіндіктері арасындағы сәйкессіздік. Педагогикалық проблемалар екі түрлі жағдайда пайда болады, біріншісі, шын мәнінде бар нәрсе өзгеріп, оның талаптарға сәйкес болмаған жағдай. Мысалы, білім алушылар үлгерімнің төмендеп кетуі немесе педагогтың басқа жерге ауысып, оның орнына адам табылмауы. Екіншісі – қойылатын талаптардың өзгеруі және бұрын қанағаттандырып келген нәрселер енді қанағаттандырмайды. Мысалы, егер білім беру нәтижесіне қойылатын талаптар өзгерсе, онда бұрын қанағаттандырып келген нәтижелер енді қанағаттандырмайды, т.б. . Келесі түсінік «проблеманы шешу», яғни, іс жүзіндегі жүйені күтілетін жүйеге сәйкестендіру. Оның кезеңдері: бірінші кезең, іс жүзіндегі жүйенің белгілі бір қызметін өзгертіп, оны күтілетін жүйе деңгейіне жеткізетін жаңа сипатты жүйе құрастыру; екінші кезең – іс жүзіндегі жүйеден күтілетін жүйеге өту процесін жоспарлау, яғни, осы процесті жүзеге асыратын жүйе құрастыру; үшінші кезең – шешімдерді жүзеге асыру. Проблеманы шешу – күтілетін және іс жүзіндегі жүйелердің арасындағы кеңістікті толтыру. Проблеманы шешудің моделі мен проблеманы іс жүзінде шешу– екі түрлі нәрселер. Проблеманы шешу моделі күтілетін жүйені мақсат ретінде алып, оны орындаудың толық жоспары, сонымен қатар, мақсатқа жету үшін іс жүзіндегі жүйеде нені, қашан және қалай өзгерету керектігін көрсетеді (сурет 5). Іс жүзіндегі процесс Іс жүзіндегі кіру Іс жүзіндегі нәтижелер Күтілетін процесс Күтілетін кіру Күтілетін нәтижелер Сурет 5 − Жүйелік проблеманы шешу моделі жүктеу/скачать 3,3 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|