Жоспар I. Кіріспе II. Негізгі бөлім

жүктеу/скачать 20,74 Kb. бет 1/2 Дата 02.12.2022 өлшемі 20,74 Kb. #54336

Бұл бет үшін навигация:

• IV.Пайдаланылған әдебиеттер I. Кіріспе
• II.Негізгі бөлім 2.1.Құс лейкозына сипаттама

Жоспар I.Кіріспе II.Негізгі бөлім 2.1.Құс лейкозына сипаттама 2.2.Ауруды дауалау,сауықтыру шаралары және алдын алу III.Қорытынды IV.Пайдаланылған әдебиеттер I. Кіріспе Халықты азық – түлікпен және өнеркәсіпті шикізатпен толық қамтамасыз ету үшін мал шаруашылығын жедел дамытып, оның өнімділігін шұғыл арттырып, алынатын өнімнің сапалылығына қол жеткізу қажет. Мал басын көбейту үшін де, оның өнімділгін және алынған өнімнің сапасын арттыруда да індеттану ғылымы мен індетке қарсы аралардың маңызы аса зор. Сондықтан талаптарға сай өнімді тек дені сау малдан ғана ала алады. Егер жұқпалы ауруларға қарсы шұғыл шаралар қолданылмаса мал шаруашылығы орасан зор шығынға ұшырайды. Бұл шығынды құрайтындар: мал өлімі мен соған байланысты мал басының кемуі, ауырған малдан алынатын өнімнің азаюы, елдің шикізат қорының және мал мен мал өнімдерін экспортқа шығарудың төмендеуі. Жұқпалы ауру шыққан кезде карантин мен шектеу шаралары шаруашылықтың экономикалық байланыстарына нұқсан келтіріп, оның іс-әрекеттеріне қолбайлау болады. II.Негізгі бөлім 2.1.Құс лейкозына сипаттама Құс лейкозы (Leucosis avium) – жетілмеген қан түзу торшаларының көбеюі арқылы білінетін, қатерлі ісіктің пайда болуымен ерекшеленетін созылмалы ауру. Тарихи деректер. Алғаш рет құстың лейкозы туралы мәліметті Каприни 1896 жылы берді. Аурудың қоздырушысы вирус екенін Эллерман мен Банг 1908 жылы бөліп алды. Биггс 1963 жылы лейкоз вирустардың антигендік ерекшеліктеріне негізделген классификациясын ұсынып, аурудың этиологиясының ғылыми бағдарын жасады. Қоздырушысы – Avianleukemia oncovirus жалпы атауына біріккен онкарновирустардың екі тобын қамтиды. Ол лейкоз – саркома кешенінің вирусы (ALV) және ретикулоэндотелиоз вирусы (LEV). Бұл екі топтағы жұмыртқада табуға болады. Вирусты анықтау үшін лейкоз вирустарының ортақ антигенін комплемент байланыстыру реакциясында айқындауға негізделген кофал тест қолданылады. Сонымен қатар, Роус саркомасының вирусы тауық эмбрионының фибробластына жұқтырғанда лейкоз вирусының әсерінен өзгеріске ұшыраған ошақтардың түзілмеуіне негізделген риф сынамасы қолданылады. Құстың лейкозының вирусы тіршілігін – 400С-та 21күн, -700С-та – 30 күнге дейін сақтайды. 400С-қа қыздыру 2-6 сағатта өлтіреді. Індеттік ерекшеліктері. Лейкозбен тауық жиі ауырады, сонымен қатар бұл ауруға күркетауық, мысыр тауығы, қаз үйрек, қырғауыл, тоты, бөдене, тағы басқа құстар шалдығады. Лейкоздың қоздырушысының бастауы – ауру және вирус алып жүруші тауықтар. Вирус организмнен негізінен нәжіспен және жұмыртқа арқылы бөлінеді, мұрыннан аққан сорада, бөтеке безінің секретінде кездеседі. Зарарланған жұмыртқадан шыққан балапанның 80%-ы өмірінің алғашқы күндері-ақ лейкозбен ауырады. Тауыққа табиғи жағдайда лейкоздың вирусы ауру және сау құсты бірге орналастырғанда ауа арқылы жұғады. Көбінесе 4 айдан асқан құстар, сирегірек 2-3 айлық балапан ауырады. Лейкозға кейбір тауық тұқымының линиялары аса бейім. Әсіресе селекциялық жұмыс сыңаржақты, құсты лейкозға төзімділігі бойынша емес, өнім беруіне қарап таңдау жүргізілетін шаруашылықта ауру кең тарайды. Күтімі, азықтандырылуы нашар, белокты жем өте көп, жарық режимі тым ұзақ болғанда құстың лейкозға төзімділігі мейлінше төмен болады. Дерттенуі. Денеге ауыз немесе ауа арқылы енген вирус қанға өтіп, қан түзу ағзалары – бауыр, көкбауыр, сүйек майында орын тебеді. Ол ұзақ уақыт бойы оншама белгі бермей сақталуы мүмкін. Құс организмінің төзімділігінің әртүрлі жайсыз жағдайлардың әсерінен төмендеген шағында вирустың белсенділігі артып, дерт процесі жайылып, қан түзетін және ретикулярлы ұлпаларда дербес дерт ошақтары пайда болады. Бұл жетілмеген торшалардың қатерлі өзгерістерге ұшырауына әкеп соғады. Ісіктің торшалық құрамына байланысты лейкоздың лимфоидты, миелоидты, ретрикулоэндотелийлі, эритробласты түрлері болады. Виру стың әр түрлі штамдары сапалық құрамы жағынан әр қилы ісік түрлерін тудырады. Өтуі мен симптомдары. Лейкоз әдетте созылмалы өтеді. Аурудың екі кезеңі болады: жасырын өтетін тән емес: бейжайлық, іш өту, арықтау. Кейде қолмен басып бауырдың ұлғайғанын, көкірек-құрсақ қуысының суға толғанын сезуге болады. Эритробластоз кезінде гемоглобин азайып, лимфоидты торшалардың саны көбейеді. Миелоидты лейкоз кезінде қан мен сүйек майында миелобластан бастап, псевдоэозинофилге дейінгі торшалардың миелоидты қатары басым болады. Ретикулоэндотелиозға тән белгілер: лимфопения, миелоидты қатардың торшаларының, моноциттердің, ретикулярлық торшалардың санының көбеюі. Патологоанатомиялық өзгерістер. Лимфоидты және миелоидты лейкоз бен ретикулоэндотелиоз кезінде бауыр біршама ұлғаяды. Ағзаның бозғылт қоңыр бетінде ақшыл-сұрғылт дақтар көрінеді, тіліп қарағанда майға ұқсайды. Бүйректері мен көкбауыр да ұлғайып, қансызданады.Ұлғайған аналық без гүлді капустаға ұқсайды. Ақшыл сұрғылт дақтар қарында, фабриций қапшығында, өкпеде және басқа ағзаларда ұшырасады. Эритробластоз кезінде тері мен бұлшық еттер бозғылт тартады. Бауыр мен көкбауырдың түсі шие тәрізді, ісінгенімен онша ұлғаймайды. Сірі қабықтың астында ұсақ қанталаулар білінеді. Балау негізінен зертханалық тексеру мен лейкоздың вирусын анықтауға негізделген. Ол үшін биосынама, өлген немесе сойылған құстардың ағзаларын цитоморфологиялық зерттеулер, бейтараптау реакциясы, кофал – тест, риф – тест, иммунофлуоресценция, электрондық микроскопия әдістері қолданылады. Лейкозды туберкулезден, Марек ауруынан ажырату қажет. Лимфоидты лейкоз құс мүшесінде лимфоидты ісік түзілуімен сипаталады. Көбіне жыныстық жетілген тауықтар ауырады,сирек 4-5айлық балапандар және 1 жастан асқан тауықтар. Мұндай лейкоз күрке тауықтарда, үйрекпен көгершін және жабайы құстарда байқалады. Этиология: Қоздырушысы лейкозды-саркоматозды топтың РНҚ-дан тұратын онковирустар. Патогенез: жұқтырылған балапандарда вирус алдымен көбееді, кейін бірнеше аптадан соң бурсалды фолликулда лимфобластар ісікті торшаға айналады. Құс жыныстық жетілген уақытта фолликул көлемі ұлғаяды.Кейіннен онда ісік түзіледі.Оның метастаздалуы пайда болып, басқа мүшелерде ісік тарай бастайды. Паталогоанатомиялық өзгерістері: Құстарды союда немесе өлген құстарда ісік бұлшық етпен теріде сирек анықталады. Фабрициева сөмкесіне назар аударады, оның көлемі грек жаңғағына дейін жетеді.Оның кілегейінде сұрғылт-ақ ошақтар анықталады.12 айдан жоғары тауықтарда бұл мүше атрофияға ұшыраған.Басқа паталогиялық өзгерістер марек ауруындағыдай байқалады. Бірақ та лимфоидты лейкозда перифериялық жүйке бүзылуы байқалмайды. Ретикулоэндотелиоз – гистиоциттен тұратын ісіктер пайда болуымен сипатталады. Жас тауықтар мен күрке тауықтар ауырады.Ұйрек, қаз, фазан эксперименталды жұқтырылады. Этиология: Қоздырушысы ретикулоэндотелиоз вирусы. Патогенез: Аз зерттелген. Инкубациялық кезең 5-8күн. Паталогоанатомиялық өзгерістері: Аурудың белгілері Марек ауруының белгілерімен ұқсас келеді.Талақ және бауырдыңсинусоидты торшалары гиперплазия күйінде. Миелоидты лейкоз – лимфоидтымен салыстырғанда миелоидты жаңа түзілулер сирек кездеседі. Ересек тауықтар жиі аурады. Этиология және патогенез: Қоздырушысы лейкозды-саркоматозды топтың вирусы. Жілік майлы ұлпаның ажыратылмаған торшалары мишень торшалары болып табылады. Инкубациялық кезең 3-16 апта. Жілік майында алғашқы өзгерістер байқалады. Миелоидты лейкоз (миелобластоз) миелобласт саны 1мл-де 240 мыңға жетеді, эритроцит және гемоглобин күрт төмендеген. Паталогоанатомиялық өзгерістері: бауыр ұлғайған, оның беткейі тайғақ көптеген ұсақ сұрғылт-ақ ошақтары бар қара қызыл түсті.Талақ және бүйрек гипертрофияға ұшыраған. Бауыр, талақ, бүйрек, ішекте түйінді ісікті зақымданулар бар. Жілік майы сулы, ақшыл-қызыл түсті.Тимус және фабрици сөмкесі зақымдалмаған. Эритроидты лейкоз ( эритробластоз) пролиферативті және анемиялық түрі бар. Жалпы эритробластоз анық көрінген анемиямен және көзге көрінетін кілегеймен айдарының сарғаюымен сипатталады. Қан сулы,ақшыл қызыл, нашар ұыйды. Паталогоанатомиялық өзгерістері: Өлген және сойған құстарда асцит байқалады. жүктеу/скачать 20,74 Kb. Достарыңызбен бөлісу: