К. Д. Бузаубакова

116 
 
Кесте 8- Мектеп мониторингінің бағдарламасы           
Оқыту нәтижелерін мемлекеттік білім беру стандартының талаптарына 
сәйкестендіру деңгейін орнату 
Объект 
Көрсеткіштері 
Өлшемдері 
Уақыты 
Білім беру 
стандартын 
жүзеге асыру 

 
 Үлгерімі 

 
Үлгерімнің пайыздық 
көрсеткіші 
Аралық, 
тоқсандық, жылдық  

 
Үлгерім сапасы 

 
Сапаның пайыздық 
көрсеткіші 
Аралық, 
тоқсандық, жылдық 

 
Оқу материалын 
меңгеру деңгейі 

 
Төмендегі деңгейлерде 
тапсырманы орындаушы 
оқушылардың пайыздық 
көрсеткіші 
Жылына 1 рет 
(аралық бақылау 
жұмыстары 
негізінде) 

 
Қорытынды 
аттестация 
нәтижелері 

 
Қорытынды 
аттестацияның сапа 
динамикасы 
Жылына 1 рет 

 
 Бітірушілерді 
дайындау деңгейі 

   Мемлекеттік оқу  
гранттары мен кредиттер 
саны 
Жылына 1 рет 

 
ЖОО-да, кәсіптік оқыту 
орындарында оқуын 
жалғастырып жатқан 
оқушылар саны  
Жылына 1 рет 
Білім алушылардың танымдық белсенділік деңгейін орнату 
Білім 
алушылардың 
танымдық 
белсенділігі 
 Оқушылардың 
пән бойынша 
сыныптан және 
сабақтан тыс түрлі 
формадағы 
жұмыстарға белсенді 
қатысуы 

 
Түрлі жұмыстарға қатысушы 
оқушылар саны 
(факультативтер; үйірмелер; 
мектеп олимпиадалары; 
сыныптан тыс басқа да 
шаралар) 
Жылына 1 рет 

 
Нәтиже                    
( шығармашылық 
конкурстар және т.б. 
динамикасы) 

 
Жүлделі орындар саны, 
мектеп рейтингі 
Жылына 1 рет 
Оқу-тәрбие процесіндегі психологиялық жағдайлардың тиімділігін анықтау 
Оқу-тәрбие 
процесін 
ұйымдастыру-
дың 
психологиялық 
тиімділігі 

 
Психологиялық 
процестердің 
дамуы (ес түрлері, 
зейін, ойлау,қиял 
және т.б.) 

 
Психикалық процестердің 
даму динамикасы 
Жылына 1 рет 

 
Эмоционалды-
ерікті аймақ (үрей, 
психологиялық 
комфорт, 
коммуникативтілік)  

 
 түрлі деңгейдегі үрейдің 
пайыздық көрсеткіші 

 
 шиеленісті жағдайлардың 
болуы 

 
 коммуникативтілік 
қалыптасуының түрлі 
деңгейіндегі оқушылардың 
пайыздық көрсеткіші 
Жылына 1 рет 

 
Іскерлік аймақ 
(іскерлік 

 
Оқушылардың түрлі 
деңгейдегі іскерлік 
Жылына 1 рет 

117 
 
қасиеттердің 
көрінуі) 
қасиеттерінің пайыздық 
көрсеткіші 
 

 
Педагогикалық 
ұжымдағы 
психологиялық 
микроклиматтың 
жағдайы  

 
Жоғары лауазымды 
мекемелердегі мұғалімдер 
шағымдарының саны 

 
 Мектеп педагогтарының 
арасында шиеленісті 
жағдайлардың болуы 

 
Мектеп мұғалімдерінің 
психологиялық микроклиматты 
бағалауы 

 
Мұғалімдердің үрей деңгейі 
Жылына 1 рет 
Оқу-тәрбие процесін ұйымдастырудың оқушылардың денсаулық жағдайына әсер 
ету деңгейін анықтау 
Оқушылардың 
физикалық 
саулығының 
жағдайы 

 
Ауру динамикасы 

 
Оқыту деңгейлері бойынша 
созылмалы аурулары бар 
оқушылар саны 

 
Арнайы медициналық 
топтарда дәрістер ұсынылған 
оқушылар саны 

 
Арнайы медициналық 
топтарда дәрістер өткізілген 
оқушылар саны 

 
Оқыту деңгейі бойынша 
аурулар саны 
Жылына 1 рет 
Әлеуметтік бейімделудің деңгейін, оның ары қарай өзін-өзі анықтауға деген 
дайындық көрсеткіштерін анықтау 
Оқушыларды
ң әлеуметтік 
бейімделуі 

 
Құқықтық 
нормалардың 
сақталуы 

 
Педагогикалық тәртіпке 
бағынбайтын оқушылар саны 

 
 КЖИ (ИДН) есебінде 
тұратын оқушылар саны 

 
 Қылмыс жасаған оқушылар 
саны 
Жылына 1 рет 

 
Тәрбиелік деңгейі 

 
Тәрбиеліктің түрлі 
деңгейіндегі оқушылар саны 
Жылына 1 рет 

 
Бітірушілердің 
өзін-өзі анықтау 
деңгейі 

 
Бітірушілерді жұмысқа 
орналастыру нәтижелері (соның 
ішінде бейім бойынша) 
Жылына 1 рет 
Мұғалімнің кәсіптік шеберлігінің өсуіне әдістемелік жұмыстың ықпал ету 
көрсеткішін орнату 
 

118 
 
Мұғалімнің 
кәсіптік 
шеберлігі 

 
Оқыту 
практикасында 
оқытуды 
ұйымдастырудың 
заманауи формалары 
мен әдістерін 
қолдану 

 
Мұғалімдердің өз 
бетінше білім алу 
әрекетіне көшу 
көрсеткіші 

 
Шығармашылық 
белсенділік 

 
Ашық сабақтардың саны 

 
Педагогикалық кеңес, 
жиналыстарда жасаған 
баяндамалардың саны 

 
Шығармашылық қиын 
топтарда жұмыс жасайтын 
мұғалімдер саны 

 
Қалалық, облыстық, 
республикалық семинарларда 
баяндама жасаған мұғалімдер 
саны 

 
Ғылыми-зерттеу 
жұмыстарының саны 

 
Шығармашылық конкурс 
жеңімпаздарын, олимпиада 
жүлдегерлерін дайындаған 
мұғалімдер саны 

 
Озық педагогикалық тәжірибе 
алмасу бойынша қорытынды 
материалдардың саны 

  Өз санатын көтерген 
мұғалімдер саны 
Жылына 1 рет 
Ата-аналардың ұсыныстары мен оларды мектепте іске асыруды сәйкестендіру 
көрсеткішін орнату 
Мектеп пен 
отбасының 
өзара әрекет-
тестігінің 
көрсеткіші 

 
Оқушылардың 
мектепте білім 
алу жағдайлары-
на қанағаттануы 

 
Мектеп өміріне 
ата-аналардың 
атсалысуы 

 
Шағынаудан-
дағы мектептің 
беделі 

 
Қаланың басқа шағын 
аудандарындағы оқушылардың 
мектепті таңдау саны 

 
Ата-аналар жиналысына 
қатысатын ата-аналардың 
пайыздық көрсеткіші 

 
Жоғары лауазымды 
мекемелердегі ата-аналардың 
шағымдарының саны 

 
Сыныптан тыс тәрбие 
жұмыстарын ұйымдастыруға 
енгізілген ата-аналардың 
пайыздық көрсеткіші 

 
Ата-аналардың өзін-өзі басқару 
ұжымдарына атсалысатын ата-
аналардың пайыздық көрсеткіші 

 
Ата-аналардың мектепті 
дамытуға салатын қаржы көлемі 
Жылына 1 рет 
 
 
Білім беру сапасын басқару білім беру саласындағы бірыңғай мемлекеттік 
саясатты  іске  асыруға  бағытталған  және  білім  сапасын  бағалаудың  бірыңғай 
ұлттық жүйесін құрайтын мемлекеттік және институционалдық құрылымдарын, 
білім  беруді  қаржыландыруға  бөлінетін  қаражатты  пайдалану  ұтымдылығын 
және білім беру жүйесі жұмыс істеуінің тұтастай тиімділігін қамтиды. 
 

119 
 
Кесте  9-  Әлеуметтік-педагогикалық мониторинг нәтижелерін қолдану 
Мектеп 
директоры,  
мектеп 
әкімшілігі 
Әлеуметтік-
психологиялық 
қызмет 
(психолог, 
әлеуметтік 
педагог) 
Тәрбие жұмысы 
бойынша 
директор 
орынбасары 
Сынып 
жетекшілері мен 
пән мұғалімдері 

 
Оқу-тәрбие 
процесі 
жағдайының 
анализі 

 
Басқарушылық 
шешімдер 
қабылдау 

 
Педагогикалық 
кадрларды 
іріктеу 

 
Әдістемелік 
жұмысты 
ұйымдастыру 

 
Мектептегі 
оқушылар 
ортасының,  жеке 
сыныптардың 
әлеуметтік 
құрылымының 
жағдайын зерттеу 

 
Оқушылардың 
бейімделуін 
зерттеу 

 
Оқушылармен 
топтық және жеке 
жұмыстарды 
ұйымдастыру мен 
өткізу 

 
Сынып 
жетекшілеріне 
жеке 
кеңестер 
беру 

 
Ата-аналармен 
жұмыс 
жүргізу 
(ата-аналар 
жиналысы,  жеке 
кеңестер) 

 
Жаңа 
оқу 
жылына 
мектептің  тәрбие 
жұмысын 
жоспарлау 

 
Сынып 
жетекшілерімен 
әдістемелік 
жұмыс 
ұйымдастыру 

 
Оқушылармен 
жеке 
жұмыстар 
ұйымдастыру 

 
Сынып 
жетекшілерінің 
әрекетін бақылау 

 
Сыныппен 
оқу-тәрбие 
жұмысын 
жоспарлау 

 
Оқушылармен 
жеке 
жұмыстар 
ұйымдастыру 

 
Топтың 
психологиялық 
ерекшеліктері 
мен 
әлеуметтік 
құрылымын 
есепке 
ала 
отырып, 
сыныппен 
жұмыстың 
формалары  мен 
әдістерін таңдау 
 
Білім  беру  сапасын  басқару  білім  беру  мониторингінің  нәтижелері 
негізінде  барлық  деңгейлерде  басқарушылық  шешімдерді  қабылдау  арқылы 
жүзеге  асырылады.  Білім  беру  мониторингі  білім  сапасын  сырттай  және  ішкі 
бағалау  әдістері  арқылы  өткізіледі.  Білім  беру  сапасын  сырттай  бағалау  білім 
беру  ұйымдарын  лицензиялаудың,  мемлекеттік  аттестаттаудың,  білім  беру 
ұйымдарын  аккредиттеудің  рәсімдерін,  ұлттық  бірыңғай  тестілеудің, 
мемлекеттік аралық бақылаудың, сондай-ақ барлық үлгідегі және түрдегі білім 
беру  ұйымдарын  саралау  мен  техникалық және  кәсіптік,  орта  білімнен  кейінгі 
ұйымдарда білім алушыларға біліктілік берудің рәсімдерін қамтиды. 
Білім  беру  сапасын  ішкі  бағалау  сапа  менеджменті  жүйесін,  білім  беру 
ұйымдары  қызметінің  барлық  түрлерінің  өзін-өзі  бағалауының  әртүрлі 

120 
 
рәсімдерін,  үлгерімді  ағымдағы  бақылауды,  білім  алушылардың  білім  алу-
жетістіктерін бағалауды қамтиды. 
Педагогикалық  мониторингісін  білім  беру  ортасының  жағдайы  туралы 
деректерді  дәлелдеу    процесі  ретінде  қарастыра  отырып,  А.С.Белкин 
мониторингтік 
зерттеулер 
барысында 
жүзеге 
асырылатын 
негізгі 
функцияларды анықтады: 
1) тұспалдаушы; 
2) конструктивтік; 
3) ұйымдастырушы-әрекеттік; 
4) түзету; 
5) бағалау-болжамдық. 
Мониторинг білім беру мекемелер жүйесінде, бірінші кезекте, ақпаратты 
жинақтау,  өңдеу,  сақтау  мен  талдауды  реттеу  және  стандарттау  арқылы 
ақпараттық  ағыстарды  ұйымдастыруға  ерекше  көзқарастарды  көздейді. 
Осының  салдарынан  мониторинг  межелерінің  тізімі  білім  берудің 
қадағаланатын  сапасына  қатысты  валидтік  талаптарына  жауап  беруге  тиіс; 
ақпаратты ұсыну түрі уақыттың белгілі кезеңі бойында жеткілікте түрде нақты 
және  тұрақты  болуға  тиіс.  Бірақ  бұл  мониторингтік  зерттеулерді  өткізуде 
қаталдықты білдірмейді, өйткені бірқатар жағдайда таңдалған межелердің және 
оларға барабар ақпаратты сараптау-синтетикалық әдістерді түзету қажетті болу 
мүмкін. 
Сонымен,  мониторинг  барысында  алынған  ақпарат  келесі  сапалық 
сипаттамаларға ие, тиісті  педагогикалық шарттар сақталыну керек: 
1)  шынайлылық  –  алынған  нәтижелер  істердің  нақты  жағдайын 
көрсетуге, ал тұлғалық фактор төмендетілуі тиіс; 
2) дәлділік  –  өлшемдердің  дәлелсіздіктері  жарамды  нақтылықпен  дәл 
көрсеткіштердің мәндеріне кепілдік беретіндей болуға тиіс; 
3) толықтылық  –  ақпарат  дереккөздері  нәтижелерді  алудың  ықтимал 
өрісін жабуға тиіс немесе түзетіп қайта тұсауын кесу керек; 
4)  жеткіліктілік  –    ақпарат  көлемі  басшының  қажеттіліктеріне  сәйкес 
келуге және қандай да болсын шешімді қабылдау үшін жеткілікті болуға тиіс; 
5) жүйелілік  (құрылымдылық)  –  бір  объектіге  қатысты  әртүрлі 
дереккөздерден  алынған  басқарушы  ақпарат  көздерінің  сапасын  және 
басшылардың  ақпараттық  сұраныстарын  есепке  алумен  құрылымдалуға  және 
жүйеленуге тиіс; 
6) жалпылау  оңтайлығы  –  ақпарат  басқару  органы  шешетін  міндеттер 
деңгейіне сәйкес келуге тиіс; 
7) жеделдік  (уақыттылығы)  –  ақпараттың  сапасы  ретінде.  Ақпарат  көп 
мөлшерде тарихи құндылық емес, басқарушы құндылыққа ие болуға тиіс, яғни 
даму қарқындарына сәйкес келу керек; 
8) қолжетімділік  –  осы  көрсеткішті  екі  мағынада  түсінуге  болады.  Бір 
жақтан,  ақпаратты  алу  мүмкіндігі  және  нақтылығының  мазмұнындағы 
қолжетімдік  (басшы  қандай  да  болсын  бір  ақпарат  бар  екендігін  біле  тұра 
әртүрлі  себептердің  арқасында  оларды  ала  алмайтын  нұсқа  болу  мүмкін). 

121 
 
Қолжетімділіктің  екінші  түсінігі  басшыға  басқару  шешімдерін  жылдам  және 
тиімді  қабылдауға  мүмкін  болатын  ақпарат  ұсынудың  осындай  түрімен 
байланысты (41-сурет). 
Сонымен,  білім  сапасының  мониторингісі  маңызды  шарт  және  сол 
уақытта  білім  беру  аясындағы  менеджменттің  құраушысы  болады.    
 
Мониторингті  өзінің  мәні  бойынша  логикалық  даму  және  бақылау 
функциясын  жетілдіру  ретінде  ғана  емес,  бірақ    белгілі  дәрежеде  басқарудың 
сапалы басқа функциясы деп қарауға болады. 
 
 
 

жүктеу/скачать 7,89 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: