249
ӨНДІРІСТІ КЕШЕНДІ ЭКОНОМИКАЛЫҚ
ТАЛДАУ
10.1 Кəсіпорындардағы экономика негіздері
Кəсіпорын-бұл сұранысқа ие өнімді өндіру,жұмыстарды орындау және
қызметтерді көрсету үшін материалдық және ақпараттық ресурстарды
пайдаланатын жеке шаруашылық жүргізуші субъект. Ол өз қызметін дербес
жүзеге асырады, салықтар мен басқа да міндетті төлемдерді төлегеннен кейін
қалатын өнім мен пайдаға билік етеді.
Кәсіпорынды салаға жатқызу үшін мыналар бөлінеді: негізгі белгі және
қосымша белгілер.
Өнімнің/қызметтің мақсаты-басты белгі. Қосымша белгілер:
1.
Өңделетін шикізаттың біртектілігі.
2.
Технологиялық процестің біртектілігі.
Кәсіпорынның көлемі:
Ерекшеліктер: белгілерге байланысты шағын, орта, ірі кәсіпорындар:
1.қызметкерлердің орташа тізімдік саны;
2.өндірілетін өнімнің шамасы;
3. орнатылған жабдықтың қуаты (өндірістік қорлардың қалдық құны).
Мамандандыру, кооперациялау жағдайындағы кәсіпорын қызметінің
сипаты; өндірісті біріктіру және шоғырландыру.
Мамандандыру-жаңа салалар мен кәсіпорындар негізінде жаңа
кәсіпорындар қалыптасатын әлеуметтік еңбек бөлінісі негізінде тәуелсіз
байланыстар санын көбейту процесі.
Мамандандыру (өндірісті ұйымдастыру нысаны ретінде) 3 түрге
бөлінеді:
1. Пәндік-өндірістік ұйым жеке өнімді өндіруге мамандандырылған.
2.Егжей - тегжейлі-өндірістің жеке бөлігін өндіруге, жеке бөлшектерді
шығаруға мамандандыру.
3. Технологиялық (кезеңдік) мамандандыру-кәсіпорынның өндірістік
процестің жеке сатысында мамандануы.
Достарыңызбен бөлісу: