К. Жаңабеков Г. К. Жаңабекова Жануарлар морфологиясы жəне латын терминологиясы
жүктеу/скачать 3,09 Mb.
|
ÐоÑÑологиÑ-emirsaba.org
| вентральды орталық саңылау (fissura mediana ventralis) мен оның екі
бүйіріндегі латеральды вентральды сайлар (sulcus lateralis ventralis) арқылы бөлінген: оң жəне сол сопақща ми пирамидалары (piramis medullae oblongatae) білеуленіп көрініп тұрады. Сопақша ми пирамидалары үлкен ми қыртысын жұлынның қозғалтқыш орталыктарымен байланыстыратын пирамид алы жүйке талшыктары будаларынан (fasciculus cerebro-spinalis) құралған. Сопақша ми пирамидаларының пирамидалы жүйке талшықтары будаларынан құралған өткізгіш жолдары жұлынның бүйір арқаншаларына өтер алдында, оң ми пирамидасының жүйке талшықтары жұлынның сол жақтағы бүйір арқаншасына, ал сол ми пирамидасының жүйке талшықтары жұлынның оң жақтағы
арқаншасына
алмасады да, пирамидалар айқасын (decussacio pyramidum) жасайды. Сопақша мидың құрылысы біршама жұлынның құрылысына ұқсас, яғни сыртқы жағында ақ зат, ішкі жағында сұр зат орналасады. Бірақ, оның сұр заты жұлындағыдай біртүтас емес. Ол ақ заттық аралықтар аркылы көптеген сұр заттық аралшықтарға, яғни сопақша мидың сұр заттық орталықтарына (ядроларына) бөлінеді. Бұлар организмнің тіршілігіне тым қажет вегетативті орталықтар құрайтын нейроциттер ядролары. Аталған вегетативті ядроларға: жүрек соғу, тыныс алу, тер белу, сілекей белу, шайнау, жұту, copy, көз жасын белу, ас қорыту сөлдерін белу, құсу, кекіру, күйіс қайтару, түшкіру, жетелу, көз жыпылықтау орталықтары жатады. Сопақша мидың сұр заты вегетативті ядролардан басқа, қызметіне сəйкес топтасқан нейроциттер перикариондарынан (нейроциттер дəнелерінен) құралған ми жүйкелерінің сезімтал жəне қозғалтқыш сұр заттық ядроларын түзеді. Бұлардың араларында бір-бірімен жалғасып жатқан, пішіні əр түрлі нейроциттерден жəне олардың жүйке талшықтарынан құралған торлы құрылым (formatio reticularis) болады. Бұл құрылым сопакша мидан ортаңғы мига, одан əрі аралық мига дейін созылып жатады. Торлы құрылым аталған ми белімдері орталықтарын өзара байланыстырып, үйлестіру кызметін атқарады. Бұған қоса, ол тыныс алу жəне жүрек-тамырлар жүйесінің орталығы қызметін де атқарады. Сопақща мидың ми жүйкелері ядроларынан: 6 -ншыдан 12 -нші жұпқа дейінгі, барлығы 7 жұп ми жүйкелері шығады. Сопақша мидың жоғарғы бетінде төртінші ми қарыншасының түбі болып саналатын, пішіні ромбыға ұқсас шұңқыр болады. Сопақша ми мишықпен, оның артқы аяқшасы (pedunculus cerebellaris caudalis) арқылы жалғасады. жүктеу/скачать 3,09 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|