Калық зерттеу әдістемесі оқу қҧралы АҚтау 2010 Ж
жүктеу/скачать 1,02 Mb. Pdf көрінісі
|
КАЛИЕВА Э.И.Ғылыми-педагогикалық зерттеу әдістемесі
| Медиана (Ме) деп зерттеліп отырған жиынтықтың орташасына
сәйкес келетін ретке тҥскен шкаладағы (ӛсу немесе азаю белгісі бойынша реттелген) белгінің мәнін білдіретін орташа жағдайдың орташа ӛлшеміне айтылады. Медиана реттік және есептік белгілерге байланысты анықталуы мҥмкін. Бҧл мәннің орналасу орны мына формуламен анықталады: Медиана орны = ( n+1) / 2 Мысалы: Зерттеу нәтижелері бойынша мыналар анықталды: Тәжірибеге қатысушы адамдардың: 5-і «ӛте жақсы» оқиды; 18-і «жақсы» оқиды; 22-і «қанағатанарлық» бағаға оқиды; 6-ы «қанағатанарлықсыз» бағаға оқиды. Жалпы тәжірибеге қатынасқандар саны N= 54 адам болса, онда орташа таңдау 0,5 × N=27 алам болады. Мҧнан шығатын қорытынды: оқушылардың жартысынан кӛбі «жақсы» бағадан тӛмен, яғни медианада «қанағатанарлық» баға жоғары, бірақ «жақсы» баға тӛмен (суретті қараңыз). 135 28 алам 46 адам 54 адам 6 адам Мода (Мо) – басқа мәндердің ішінде белгінің жиі кездесетін типтік мәні. Ол жоғары жиіліктегі топқп сәйкес келеді. Бҧл топ модальдік мән деп аталады. Мысалы: анкетадағы «шет тілін қай дәрежеде білетіндігіңізді кӛрсетіңіз» деген сҧраққа берілген жауаптар тӛмендегіше: 1 – еркін сӛйлеймін – 25 адам 2 – қарым-қатынас жасауға жеткілікті дәрежеде білемін – 54 адам 3 – білемін, бірақ қарым-қатынас жасауда қиналамын - 253 адам 4 - әрең тҥсінемін – 173 адам 5 – мҥлдем білмеймін -28 адам Осылардың ішінде модальдік болатын типтік мәнге ие жауап – «білемін, бірақ қарым-қатынас жасауда қиналамын». Мҧнда мода – 253 – ке тең. Психологиядық-педагогикалық зерттеулерде математикалық әдістерді қолдануда орташа квадраттық (стандарттық) ауытқулар мен дисперсиялар есебіне назар аудару ӛте маңызды. Дисперсия орташа мәндік нҧсқалардың орташа квадраттық ауытқуларының мәніне тең. Ол орташа мәннің айналасындағы ӛзгеріп 136 отыратын мәннің (мысалы, оқушылардың бағасы) жеке нәтижелерінің сипаттамасы болады. Дисперсияны мыналар арқылы анықтай аламыз: орташа мәннен ауытқу, орташа мәні мен ауытқу квадратының жиынтығы. Дисперсия мәнін тҥрлі статистикалық есептерде қолдануға болады. Бірақ мҧнда тікелей бақылау сипаттамасы болмайды. Ӛзгермелі бақылау мазмҧнымен тікелей байланысты кӛлемге орташа квадраттық ауытқу жатады. жүктеу/скачать 1,02 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|