Казахского государственного женского педагогического университета
жүктеу/скачать 6,41 Mb. Pdf көрінісі
|
| Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университетінің Хабаршысы № 1 (77), 2019
290 Еріктің туындауы ҥшін қандай да кедергілер қажет. Ерік мақсатқа жету барысында кездесетін кедергілер пайда болғанда нақты кӛрініс береді. Қызмет барысында кездесетін уақыт, кеңістік, адамдардың қарама-қарсылықтары т.б. – сыртқы кедергілер депатаймыз. Адам бойындағы қатынастар мен ҧстанымдар, шаршау, ауыр кҥйлер және т.б. – ішкі кедергілер деп атаймыз. Осы аталған кедергілер тҥгелдей санада бейнеленіп, кедергілерді жеңудің қажеттілігін қҧрайтын екінші кҥшті тудырады [15; 152]. Ерікті кҥштер: 1) әрекеттердің жеткілікті эмоциясы болмағанда оларға деген жетіспеген ниеттің орнын толтыруда; 2) мотивтерді, мақсаттарды әрекеттердің тҥрлерін іріктегенде , олардың шиеленісіне; 3) ішкі және сыртқы әрекеттер мен психикалық процестерді ырықты реттеуде қажет; Ерік эмоциялы процестермен және танымдық мотивтермен тығыз байланысты. Осы орайда адамның әрекеттерін ырықты және ырықсыз әрекеттер деп екіге бӛлеміз. Сезілмеген ниеттердің пайда болуынан немесе санасыз, еркінен тыс пайда болған әрекеттерді - ырықсыз әрекеттер деп атаймыз. Дәлірек айтқанда оларды нақты жоспарламайды, кез-келген уақытта кӛрініс беретін әрекет тҥрі. Адамның аффект жағдайында туындайтын (ашулану, таң қалу, қорқыныш) кҥйлері ырықсыз әрекет бола алады. Ал, қандайда бір әрекетті орындау барысында алдын-ала мақсат қойып, оның орындалу барысын жоспарлай отырып жҥзеге асыратын әрекет тҥрін - ырықты әрекеттер деп атаймыз. Мҧндай жағдайда ерік адамның ӛз-ӛзіне сенімді кҥші ретінде орындалады. Адамның сыртқы және ішкі әлемінде кездесетін қиыншылықтар мен кҥрделілігіне байланысты ерікті 3 ке бӛліп қарастыруға болады. 1) қалаған арман-тілегі орындалатын жеңіл ортада ерікті қажет етпейді; 2) тҥрлі кедергілер кездесетін қиын орталарда ерікті қуат, ҧстамдылық пен шыдамдылық қажет, алайда адамның ӛз кҥшіне, сенімді болып іштей тыныш болуына орай ерікті жағдайға юайланысты пайдаланады (адамның қарпайым ішкі әлемі); 3) жеңіл сыртқы орта мен адамның ауыр ішкі ортасында ӛзара қарама қайшылық ерікті қуат қажет болады. Адамда кҥрделі қажеттіліктер мен мақсаттардың ӛзара кҥресі туындайды, адам ӛз бетінше шешім қабылдауда қиналады [16; 361-363]. Денсаулық қызықты жҧмыс, бақытты отбасы, материалды қамтамасыз етілген, белсенді де әрекетшіл ӛмір, махаббат сияқты менеджерлердің ӛмірлік қҧндылықтарына ӛзара байланысты. Менеджерлердің кәсіби іс-әрекетінде мӛлшерден артық жҥктеме, жҧмыстағы эмоциялық қысым, орындайтын іс-әрекеттің кҥрделілігі, уақыттың жетіспеушілігі, сондай-ақ кәсіби іс-әрекетті орындауда зейіннің алаңдауы сынды кӛптеген факторлардың ыӛпалына тҥседі. Менеджердердің кәсіби іс-әрекетінің қҧрылымындағы денсаулығы, оларға кәсіби жолдарының барлық кезеңдерін аздаған шығынмен ӛтуге мҥмкіндік беретін және іс-әрекеттің тиімділігі мен сенімділігін қамтамасыз ететін стретегиялық ресурс ретінде қызмет ететіндіктен басшы денсаулығының жай- кҥйі мене жҧмыс барысында туындап отыратын стресспен кҥрес сияқты дҥниелерге ерекше назар аударған жӛн. жүктеу/скачать 6,41 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|