Күдеринова Құралай Бимолдақызы Қазақ жазуының тарихы мен теориясы

әліпбиде   32   әріп   болады;   кірме   сөздерде   айтылатын  ә,  е,  и
дыбыстарының   орнына,   сөз   мағынасы   бұзылмаса,  а  әрпі   жа-
зылады (artel, organ, brigada); екінші-үшінші буындарға дейін [ә]
дыбысы   сөздердің   тек   буынында  ә-әрпін   жазу:  kәmilaрa;  соңғы
буындарда   естілген  ө,  ұ,  ү  дыбыстарының   орнына  е,  ь,  j  әрпін
жазу: kyrek, qulьn, bygjn; түбір мен қосымша жігіндегі [п-б], [қ-ғ],
[к-г]  дыбыстарының   алмасуы   таңбаланады:  tabadь,  kөgerdь,
aрadь;  сөз   басындағы   қысаң   езуліктер   мағынаға   әсер  етпеген
жағдайда таңбаланбайды: rai, lai, ckaf. Бірақ jnj, ьza, jri, ьdьs, jl, jz;
екі буын аралығындағы мағынаға әсер етпейтін қысаң езуліктер
таңбаланбайды:  axmet,   magna,   caurьn,   caprag,  kөkek;  соңғы
буындағы   қысаң   езуліктер   түбір   тұлғасында   да,  тәуелді   жалғау
тұлғасында   да   жазылмайды:  mylk-mylkjm,   xalg-xalgьm;  одағай
сөздерде екі дауыссыз әрпі қатар жазыла бе-реді: garg-garg; соңғы
буындағы қысаң езулігі бар сөздерге тәуелдік жалғау жалғанғанда
сөз аяғындағы қатаң ұяңдап, қысаң езуліктер түсірілмейтін болса,
түбірде   де   таңбаланады:  tyljk-tyligi,   kөrjk-kөrjgj;  і,   u  әріптерінің
жуан-жіңішкелігін   түбір   не  қосымша   ажыратып   тұрады;   жуан-
жіңішке   пары   бар   сөздердің   жіңішкесін   таңбалау:  ti-tji,   tyu-tu;
кірме сөздердегі ь белгісін ә, ө әріптері арқылы беру: әlbөm, vөlt;

жүктеу/скачать 1,76 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: