Күдеринова Құралай Бимолдақызы Қазақ жазуының тарихы мен теориясы



Pdf көрінісі
бет87/287
Дата07.01.2022
өлшемі1,76 Mb.
#20525
1   ...   83   84   85   86   87   88   89   90   ...   287
Байланысты:
8e10fd01cc60087f7a7a338573861826

– [ый], [ій],  [ұй], [үй]; у – [ұу], [үу]; я – [йа], [иә], [а], [ә]; ю
– [йұу], [йүу] дыбыс, дыбыс тіркесін де береді.
Жалпы, әліпбидегі әріп таңбасын қысқартудың мынадай жол-
дары   болды:   1)   дәйекше   арқылы   дауысты   дыбысты   таңбалауды
үнемдеу; 2) дауысты таңбасын көбейтіп, дауыссыз таңбасын
106
107


азайту;   3)   дауыстыны   таңбалауды   азайтып,   дауыссыздар
таңбасын екі есе көбейту. Соңғы тәсіл орхон жазуында, бірін-
шісі А.Байтұрсынұлының төте жазуында қолданылды.
Сонымен, қазақ әліпбиі саясаттың және басқа себептерден
сингарможазудан (төте жазу) → акцентті-фонологиялық жазуға
(латын,   орыс   графикасы)   көшіп,   орыс   әліпбиінің   33   әрпін
қабылдап, 9 жеке фонемасының таңбасымен бірге 42 әрпі бар
әліпбиге айналып отыр.
Әліпбидегі  я,  ю,  ё  әріптері орыс әліпбиіндегі сөзді жіңіш-
кертетін   белгісінен   айрылып,   қазақ   сөздері   үшін   тек  й+а,


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   83   84   85   86   87   88   89   90   ...   287




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет