Күдеринова Құралай Бимолдақызы Қазақ жазуының тарихы мен теориясы

1929 жылғы латын алфавиті бойынша дұрыс жазылған

жүктеу/скачать 1,82 Mb.

Pdf көрінісі

бет	136/202
Дата	18.05.2023
өлшемі	1,82 Mb.
	#94432

1 ... 132 133 134 135 136 137 138 139 ... 202

Байланысты:
Қазақ жазуының тарихы мен теориясы

3. 1929 жылғы латын алфавиті бойынша дұрыс жазылған
сөзді көрсетіңіз:
a) maзjna
b) maзьjna
с) мәзіjne
d) mәзenke
e) мәshіne
4. Қазақ жазуының алғашқы ғылыми орфографиялық
конференциясы қашан, қайда шақырылды?
а) 1913 ж. Стамбулға
в) 1926 ж. 26 ақпан Бакуге
с) 1928 ж. 18 қазан Қазанға
d) 1929 ж. 2 маусым Қызылордаға
е) 1930 ж. 6 мамыр алматы
5. 1929 жылы қабылданған алфавиттің емлесін өзгертуге
байланысты алғашқы жоба кімге тиесілі?
а) Қ. Жұбанов
b) С. аманжолов
с) С. Жиенбаев
d) а. Байтұрсынов
е) н. төреқұлов
6. 1929 жылы қабылданған емле ережесі бойынша емле
қандай принципке құрылған?
а) лексикалық
в) морфологиялық
с) грамматикалық
d) лексико-грамматикалық
е) фонетикалық
7. 1929 жылы қабылданған ереже бойынша қазақ
сөздеріндегі ерін үндестігі неше буынға дейін сақталу ке-
рек?
а) 1
в) 2
с) 3
d) 4
е)5
8. 1929 жылы қабылданған латын графикасындағы дау-
ысты дыбыстар саны қанша?
а) 11
в) 6
с) 9
d) 12
е) 13
13-дәріс. 1938 жылы емлеге енген өзгерістер
1933 жылдан бастап емлені өзгертуге байланысты ұсыныстар
беріле бастайды. алғашқы жобаны Қ.Жұбанов ұсынды. Ғалым
ұсынған әліпбиде 24 әріп, бір дәйекші болды.
а <а>-<а’>, b <б>-<б’>, с<ш>-<ш’>, k <к>, q-<қ>, l <л>-
<л’>, r <р>-<р’>, s -, m <м’>-<м>, d <д>-<д’>, n <н>-
<н’>, t<т>- <т’>, е -, ң <ң>- <ң’>, u -<у>-,
g<г>-<ғ>, х <х>-<х’>, у<ұ>-<ү>, һ <һ>-<һ’>, о <ө>-<о>, z <з>-
<з’>, і<ыj>-<іj>, ь<і>-<ы>, р<п>-< п’>.

250
251
Қ.Жұбанов f, h, х әріптері кірме сөздерде ғана емес, Оңтүстік
Қазақстан қазақтарының тілінде бар дыбыс және келешекте
тілдің термин (1934) сөздермен баю мүмкіншілігін ескерсек, бұл
әріптерден бас тарта алмаймыз және өзге түркі халықтарының
әліпбиімен бірдейлестіру үшін бұл үш әріпті әліпбиге енгі-
зу керек деді. Pravda, avarie, vьmpel, fabrik, fakt сөздерін b, p
әріптерімен таңбалаудың қиындығын айтты.
Giremәpon, Meknijke, Qarkop, sabet сөздерінің әртүрлі орфог-
раммаланып кеткенін жазды.
1936 жылы “һ әрпі әліпбиде болғанмен, қазақ сөздерінде
ұшырап жарымайды, тек одағайларда кездеседі” деп, әліпби
құрамынан ө, ә, j (й) және с таңбаларын шығарып, һ әрпін

жүктеу/скачать 1,82 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 132 133 134 135 136 137 138 139 ... 202