Күдеринова Құралай Бимолдақызы Қазақ жазуының тарихы мен теориясы
жүктеу/скачать 1,82 Mb. Pdf көрінісі
|
| ый, ій
таңбаларының орнына и әрпін жазуды ұсынған пікіріне С.аманжолов қарсы шығып, “Балақаевтың қазақ тіліне шабуыл жасауы” деп санаған. И дыбысы ки дегенде бір әріппен, қи дегенде екі әріппен ( қый ) жазылды. Барлық позицияда да и әрпінің қабылдануына сол жылдары оқу-педагогика баспасының редакторы болып қызмет еткен р.Сыздықованың сөйлеген сөзі үлкен себеп болды дейді, газет тілшілері. Сөйтіп, біресе ый ( қыйын ), біресе и ( иық, ғылми ), енді бірде екі варианты да қатар қолданылып жүрген ( қағида//қағыйда ) және жіңішке буында и -мен, жуан буында ый - мен берілген и әрпінің емлесі бір ізге түсіріле бастайды. Десек те, йы, йі- ге біткен сөздерге көсемшенің й жұрнағы қосылғанда, йый орнына бір ғана и таңбасын жазу: ұ йиды, байиды – ұиды, баиды , и -ды қосар таңбасымен қалдыру сияқты екі жақты пікір- лер болды. Ы, і әріптерінің емлесі жайында мынадай ұсыныс жиі кезде- седі: сөз басында, екі буынды сөздер аралығында, сөз аяғында таңбаланғанда, сөз мағынасы бұзылмаса, ы әрпін жазбау: жапрақ, топрақ, шаңрақ, қоңрау . ал ә, ұ, ү әріптері орфограммасына қатысты бұл әріптер тек бірінші буында жазылады дегеннен соң сірә, күнә, бұлбұл сөздерін ескертуге шығармай (т.Жанұзақов, Ғ.Сұлтанғалиев, Б.нұрғазина), а -түрінде заңдастыру; а-ә, ұ-ы әріптерінің орфог- раммасы күдікті болса, қосымша жалғап анықтау ұсынылды: Күлашқа, шайға, жайластыр. . Ащы, кеще, тұщы сөздерін екі жүктеу/скачать 1,82 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|