Кейбір мәселелері



Pdf көрінісі
бет69/208
Дата06.01.2022
өлшемі1,97 Mb.
#14352
түріЛекция
1   ...   65   66   67   68   69   70   71   72   ...   208
ч=т+ш    ц=т+с
Монғолдың дз сияқты әріптері де деффуз дз=д + ж
Бұл  көрсетілгендер  екіқабат  қосындылардың  мысалы.  Абхаз  тілінде  төрт 
қабат қосынды, үш қабат қосынды дыбыстар да бар: 
 
=t + ш + w + y: 
=t; =t+ш; 
=t+ш+w 
 
=t + ш + w + y 
 
 
Jiөagops=___________ 
 
 
өeos=құдай (грекше) 
 
 
Бұрынғыдағы  л  мен  р  дыбыстарының  бірлігі  белгілі.  Мысалы,  корей  ат 
дегенді  мал  дейді, малдың дегенді  – мари.  Ол  заманда  сөйлеу  аппараттары  еңбек 
бөліспеген. Тегінде ауыз – тамақ жеу үшін жасалған ғой. Қурайдың сыбызғы болуы 
үшін  өспейтіні  секілді,  ауыз  да  сөйлеу  үшін  жаратылмаған.  Тіл  өзіне  арналмаған 
материалды да пайдаланған (Кейбір құстың әзір ұяны пайдаланатындығы сияқты). 
Ауыздың қазіргі дәрежеге жетуі табиғаттан емес, адамның өзі үшін еңбек етуінен.  
Тіл дыбыстарының да қазіргі дәрежеге жетуі үшін көп себептер керек болған. 
Арбау, айқайлау, құс шақыру, аң үркіту, қырман басында жел шақыру, табиғатты 
балталау,  күн  жайлату  –  магия.  Магиядан  келіп  әдебиет,  пәлсапа  туады.  Ат 
тоқтатқанда  дырр  деуіміз  –  арбау.  Дыбыстардың  диффуздіктен,  сөздердің  ымнан 
ажырап  шығуы  да  бірден  бола  қалмаған.  Бұндай  ажырау  процесінің  өн  бойында 
әлденеше стадия болған. Осы күнде де бір нәрсені ұсынбастан бұрын «мә!» – деп 
айтпаймыз ғой. 
Тіл  еліктеуден  басталған  деген  пікір  де  қате,  ғылым  тұрғысынан 
анықталмаған нәрсе. Алдымен ескертетін жәйт – ол заманда адам еліктей алмаған; 
еліктеу  үшін  әркім  өз  аппаратын  өзі  билеуі  керек  қой,  олай  болмаған;  еліктеудің 
еңбекке пайдасы бар деудің өзі бағы замандар үшін шындыққа сәйкеспейді; бұлай 
деу  –  адамды  актив  болған  жоқ,  пассив  қалпында  күн  кешті  дегендік  болып 
шығады. 
 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   65   66   67   68   69   70   71   72   ...   208




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет