Кейбір өнеркәсіптік меншік объектілеріне өтiнiмдi жасау, ресiмдеу және қарау

      Тірі емес нысандарға жататын биотехнологиялық өнімдерді сипаттау үшін келесі 
белгілер пайдаланылады:
 
      құрылымы белгіленген немесе жартылай белгіленген өнімдер үшін - құрылымдық формула 
немесе құрылым ерекшеліктері, соның ішінде нуклеин қышқылы (мысалы, гендер, ген 
фрагменттері) үшін нуклеотидтердің бірізділігі, белоктар, полипептидтер, пептидтер үшін 
аминоқышқылдардың бірізділігі, құрама элементтердің болуы мен орналасу тәртібі, соның 
ішінде реттейтін және код беретін салалар, сайттер және плазмид, вектор, генетикалық 
конструкция, рекомбинант және гибридтік молекулалар үшін;
 
      құрылымы белгіленбеген өнімдер үшін физика-химиялық және өзге қасиеттері, соның 
ішінде осы өнімдерді теңдестіретін алу тәсілінің белгілері оларды басқа белгілі 
өнімдерден айырады.
 
      Биотехнологиялық өнімдердің барлығы үшін олардың жасайтын қызметі немесе 
белсенділік түрі мен шыққан тегі көрсетіледі.
 
      4) материалдық объектілердің көмегімен материалдық объектілерге іс-әрекеттердің 
орындалу үдерісі өнертабыс объектісінің тәсілі болып табылады.
 
      Тәсілді сипаттау үшін келесі белгілер пайдаланылады:
 
      іс-әрекеттердің бар болуы немесе іс-әрекеттер жиынтығы;
 
      осындай іс-әрекеттердің уақыт ішіндегі орындалу тәртібі (бірізділікті, бір 
уақытта, әр түрлі тіркесімде);
 
      іс-әрекеттерді жасау шарты, тәртібі;
 
      заттектерді (әуелгі шикізатты, реагенттерді, катализаторларды), құрылғыларды 
(приспосболени, аспаптар, жабдықтар), микроорганизмдердің штаммдары, өсімдіктер немесе 
жануарлар жасушаларының өскіндерін пайдалану.
 
      5) өнертабыс нысаны ретінде белгілі өнім немесе тәсілді жаңа бағытта қолдануға 
олардың өзге бағытымен сәйкес пайдаланылуы жатады.
 
      6) жаңа бағытта қолдануға қоғамдық қажеттіліктерді қанағаттандыру үшін 
заттектердің (табиғи және жасанды түрде алынған) алғашқы қолданылуы, яғни мұндай бағыты 
айқындалмаған табиғи заттектердің, экспериментте алынған заттектердің, өндіріс 
қалдықтарының қайта пайдалану бағытын белгілеу теңестіріледі.
 
      Бұрыннан белгілі өнім немесе тәсілді жаңа бағыттағы жаңа өнімнің қолданылуын 
сипаттау үшін қолданылатын объектінің оны теңестіру үшін қажетті қысқаша сипаттамасы 
және осы жаңа бағытты көрсету пайдаланылады.
 
      8. Өнертабыс сипаттамасы өнертабысты тиісті білім саласындағы маманмен жүзеге 
асыру үшін толық, жеткілікті түрде ашылады.
 
      9. Сипаттама өнертабыс атауынан басталады, онда өтінім орыс тілінде берілген 
жағдайда, қазақ тілінде де көрсетілуі керек және келесі бөлімдерді қамтиды:
 
      өнертабыс қатысты болатын техника саласы;
 
      техника деңгейі;
 
      өнертабыстың мәні;
 
      сызба сұлбаларының және өзге материалдардың (егер олар қоса тіркелсе) тізбесі;
 
      өнертабысты жүзеге асыру мүмкіндігін растайтын мәліметтер.
 
      Сипаттама бөлімін қажетті мәліметтері бар (әдеби дереккөзге, бұрын берілген өтінім 
сипаттамасына, қорғау құжатына сипаттамаға) көзге сілтеме жасаумен алмастыруға жол 
берілмейді.
 
       10. Өнертабыстың атауы оның мақсатын сипаттайды және нақты, әрі қысқа болады. 
Өнертабыстың атауында өнертабыстың мақсатын айқындауға қызмет етпейтін «патент» сөзі, 
жеке аттар, тектік атаулары, жарнамалық және сауда атаулары, сауда белгілері немесе 
аббревиатура мен терминдер қолданылмауы тиіс. 
 
      Өнертабыстың атауы жекеше түрде беріледі. Жеке түрде қолданылмайтын атаулар, 
немесе жалпы құрылымдық формуламен қамтылған химиялық қосылыстарға жататын өнертабыстар 
атаулары айрықша болып табылады.
 

      Химиялық қосылысқа жататын өнертабыс атауында оның атауы химияда қабылданған 
номенклатуралардың бірі бойынша немесе соған жататын топ (сынып) атауы бойынша 
енгізіледі, сондай-ақ қосылыстың нақты бағытына нұсқау келтірілуі мүмкін.
 
      Құрамы анықталмаған зат-қоспа алу тәсіліне жататын өнертабыс атауына оның 
мақсатына сілтеме немесе осы заттың биологиялық белсенділік түрі енгізіледі.
 
      Биологиялық белсенді заттектер үшін биологиялық белсенділік түрі, ал 
биотехнологиялық өнімдерге - атқаратын қызметіне сілтеме келтіріледі.
 
      Микроорганизмдер штаммына қатысты өнертабыстар атауына штаммның мақсаты 
көрсетілген латын тіліндегі биологиялық объектің тұқымдық және түрлік (халықаралық 
номенклатура талаптарына сәйкес) атаулары енгізіледі.
 
      Өсімдіктер немесе жануарлар жасушаларын көбейтуге жататын өнертабыстардың атауына 
жасуша көбейтудің атауы мен мақсаты енгізіледі.
 
      Белгілі өнім немесе тәсілдің жаңа бағыты бойынша, сондай-ақ жаңа өнімнің 
белгіленген мақсатта қолданылуына қатысты өнертабыс атауы тиісті объекті үшін 
қабылданған ереже бойынша жасалады және оның мақсатын сипаттайды. Бірі екіншісін алуға 
(даярлауға), жүзеге асыруға немесе пайдалануға арналған объектілерге жататын 
өнертабыстар тобының атауында бір өнертабыстың толық атауы және басқасының қысқартылған 
атауы болады. Бірі екіншісінде пайдалануға арналған объектілерге жататын өнертабыстар 
тобының атауында топқа кіретін өнертабыстардың толық атауы болады.
 
      Нұсқаларға жататын өнертабыстар тобының атауында жақшада «нұсқалар» сөзімен топтың 
бір өнертабысының толықтырылған атауы болады.
 
      11. Сипаттаманың «Өнертабысқа жататын техника саласы» бөлімінде өнертабыстың 
қолданылу саласы көрсетіледі; мұндай салалар бірнешеу болса, басымдары көрсетіледі.
 
      12. Сипаттаманың «Техника деңгейі» бөліміне келесілер кіреді:
 
      1) мәнді белгілерінің жиынтығы жөнінен өнертабысқа неғұрлым жақын баламасын 
(прототипті) бөліп ала отырып, өтінім берушіге белгілі өнертабыс баламалары туралы 
мәліметтер;
 
      2) өнертабыс баламасы ретінде өнертабыстың мәнді белгілерінің жиынтығына ұқсас, 
белгілер жиынтығымен сипатталатын өнертабыс басымдығы күніне дейін көпшілікке қол 
жетерліктей болған мәліметтерден белгілі сол мақсаттың амалы;
 
      3) әрбір баламаны сипаттау кезінде өтінім берілген өнертабыстың мәнді белгілеріне 
ұқсас келетіндерді бөліп ала отырып, баламаны сипаттайтын белгілерді, оның ашылған 
ақпарат көзіндегі библиографиялық мәліметтері келтіріледі, сондай-ақ қажетті техникалық 
нәтижелерді алуға кедергі келтіретін өтінім берушіге белгілі себептер;
 
      4) егер өнертабыс нақты мақсатты немесе биологиялық белсенді түрде анықталмаған 
құрамда қоспалар алу тәсіліне жататын болса, балама ретінде осындай мақсаттағы немесе 
осындай биологиялық белсенді қоспа алу тәсілі;
 
      5) егер өнертабыс жаңа дербес химиялық қосылыстар тәсіліне жататын болса, оның 
белгілі құрылымдық баламасын алу тәсілі туралы мәліметтер;
 
      6) биотехнологиялық өнімге жататын өнертабыстың неғұрлым жақын баламасын сипаттау 
кезінде сондай мақсаттағы заттар туралы мәліметтер келтіріледі;
 
      7) микроорганизм штаммына, өсімдіктер немесе жануарлар жасушаларына - заттектің 
продуцентіне жататын өнертабыстың неғұрлым жақын баламасын сипаттау кезінде осы 
заттектің белгілі продуценті туралы және заттектің өсіндісі туралы мәліметтер 
келтіріледі;
 
      8) егер өнертабыс бұрыннан белгілі жаңа бағыт бойынша қолданылуға жататын өнім не 
тәсіл, немесе нақты мақсаттағы өнім болса, онда осы мақсаттағы белгілі өнімдер мен 
тәсілдер оның баламаларына жатқызылады;
 
      9) өнертабыстар тобы сипатталған кезде баламалар туралы мәліметтер әрбір өнертабыс 
үшін жеке келтіріледі.
 
      13. Сипаттаманың «Өнертабыстың мәні» бөлімінде:
 

      1) өнертабыстың мәні өнертабыстың техникалық нәтижесін қамтамасыз етуге жеткілікті 
маңызды белгілер жиынтығын;
 
      2) егер қол жеткізілетін техникалық нәтижеге ықпалын тигізсе, яғни көрсетілген 
нәтижемен себеп-салдарлы байланыста болса маңыздыларға жататын белгілерді қамтиды;
 
      3) өнертабысты жүзеге асыру кезінде алынуы мүмкін техникалық нәтижесі көрсетіліп, 
шешіміне өтінім берілген өнертабыс бағытталатын нақты белгіленген мәселе көрсетіледі;
 
      4) өнертабысты сипаттайтын барлық маңызды белгілері келтіріледі, неғұрлым жақын 
баламаның айырықша ерекшеліктері айқындалады, мұндайда сұратылған құқықтық қорғау көлемі 
таралатын барлық жағдайда техникалық нәтижесін алуды қамтамасыз ететін белгілер жиынтығы 
және өнертабысты тек жекелеген жағдайларда сипаттайтын, нақтылы орындау нысандарында 
немесе оны пайдаланудың ерекше жағдайларындағы белгілері көрсетіледі;
 
      5) белгі сипатын осы белгі ашылған ақпарат көзіне сілтеме жасап алмастыруға жол 
берілмейді;
 
      6) техникалық нәтиже өнертабыс болып табылатын құралдарды жүзеге асыру (даярлау) 
немесе пайдалану кезінде алынуы мүмкін техникалық тиімділік, қасиет, құбылыс сипатын 
білдіреді;
 
      7) егер өнертабыс бірнеше техникалық нәтижелер алуды қамтамасыз ететін болса (оның 
ішінде оны орындаудың нақты нысандары немесе пайдаланудың ерекше жағдайлары кезінде) 
оларды көрсету ұсынылады;
 
      8) техникалық нәтиже, атап айтқанда, айналыс сәтін азайту, үйкеліс коэффициентін 
төмендету, сыналанып қалудың алдын алу, теңселуді төмендету, ісікке қарсы белсенділікті 
арттыру, дәрілік препараттың күшін жою, құю құрылымы кемістігін болдырмау, жұмыс 
органының ортамен байланысын жақсарту, сұйықтықтың сіңуін төмендету, ылғалдануын 
жақсарту, жарылуының алдын алуда байқалуы мүмкін.
 
      Алынатын нәтиже егер, атап айтқанда:
 
      адамның санасымен қабылдау ерекшелігінің салдарынан жеткізілсе;
 
      оған қандай да бір қызметті оған қатысушылар арасындағы нөмірі негізінде жүзеге 
асыру кезінде белгілі бір ретпен немесе белгіленген тәртіпті сақтай отырып соның 
арқасында қол жеткізілсе;
 
      егер ол қандай да бір ақпаратты алудан тұрса және оған тек қана математикалық 
әдісті, электрондық есептеу машинасына арналған бағдарламаны немесе онда пайдаланатын 
алгоритмді қолдану арқасында қол жеткізілсе;
 
      ол тек қана қандай да бір нысанда кез келген тасушыда ұсынылған мағыналық 
мазмұнының ерекшеліктеріне байланысты болса;
 
      ол қызықты және көріністі болса техникалық сипатта емес болып табылады;
 
      9) егер өнертабыс жасау кезінде тек белгілі бағыттағы техникалық құралдар 
арсеналын кеңейту немесе осындай құралдарды алғаш алу міндеті ғана шешілетін болса, 
техникалық нәтиже осы мақсатты іске асырумен тұйықталуы мүмкін (осы мақсатты іске 
асыратын құрал жасауда), және оны арнап көрсету талап етілмейді, тек ұсынылып отырған 
өнертабыс осындай мақсат құралдары арсеналын кеңейтеді деген түсінік келтірілсе 
жеткілікті;
 
      10) өнертабыстар тобы үшін көрсетілген мәліметтер, оның ішінде техникалық нәтиже 
туралы да, әрбір өнертабыс үшін жеке келтіріледі;
 
      11) әрбір микроорганизмдер штаммын, өсімдіктер мен жануарлар жасушаларын сипаттау 
кезінде ол түпкі немесе жақын тұқымдас штаммдардан ерекшеленетін белгілері қосымша 
көрсетіледі;
 
      12) нуклеотидтер не аминқышқылдарының бірізділігі өнертабыс сипаттамасына 
пайдаланған жағдайда, бірізділік тізіліміндегі «SEQ ID NO...» түрінде, егер осындай 
мәтін бірізділік тізілімінде пайдаланылса, тиісті бос мәтінді келтіріп нөмірі көрсетіліп 
беріледі;
 
      13) белгілі өнім немесе тәсілді жаңа бағыт бойынша қолдануға жататын өнертабысты 

сипаттау кезінде осы белгілі объектінің сипаты және ол сипатталған ақпарат көзінің 
библиографиялық мәліметтері келтіріліп, оның белгілі және жаңа бағыты көрсетіледі; егер 
өнертабыс жаңа өнімді нақты мақсат бойынша қолдану түрінде сипатталса, қолданылатын 
объект пен мақсаттан басқа осындай мақсатты туғызатын оның қасиеттері туралы мәліметтер 
келтіріледі.
 
       14. Сипаттаманың «Сызба сұлбаларының және өзге материалдардың тізбесі» бөлімінде 
сұлбалар тізбесінен басқа олардың әрқайсысында не бейнеленгеніне қысқаша сілтеме 
беріледі. Егер өнертабыс мәнін түсіндіретін өзге материалдар ұсынылса, олардың 
мазмұндарына қысқаша түсінік келтіріледі.      
 
      15. «Өнертабыстың жүзеге асуы мүмкіндігін растайтын мәліметтер» бөлімінде өтінім 
беруші көрсеткен бағытта іске асырумен өнертабысты жүзеге асыру мүмкіндігі және 
«Өнертабыстың мәні» бөлімінде көрсетілген техникалық нәтиже алу мүмкіндігі ашып 
көрсетіледі.
 
      Мәні жалпы түсінікте айтылған белгіні пайдаланумен сипатталатын атап айтқанда, 
функционалдық жинақтау деңгейінде ұсынылған өнертабысты жүзеге асыру мүмкіндігі осы 
белгіні іске асыру не оны алу әдістеріне арналған құралдардың өтінім материалдарында 
тікелей сипатталуымен немесе осы құралдың белгілігі не оны алу әдістері көрсетіле отырып 
расталады.
 
      Өнертабысты сипаттау үшін аралық мәнді түрде айқындалатын сандық белгілерді 
пайдалану кезінде осы аралықтағы техникалық нәтиже алу мүмкіндігі көрсетіледі.
 
      16. Құрылғыға жататын өнертабысқа сызба сұлбаларына сілтемемен оның 
конструкциясының статикалық жағдайда сипаттамасы келтіріледі. Сипаттамадағы құрылымдық 
элементтердің цифрлы белгісі олардың сызба сұлбаларындағы цифрлы белгілеріне толық 
көлемде сәйкес келуге тиіс.
 
      Құрылғы конструкциясы сипаттамасынан кейін оның әрекеті (жұмысы) немесе сызба 
сұлбаларына сілтемемен пайдаланылу тәсілі сипатталады, қажет болған кезде өзге де 
түсіндіруші материалдары (эпюра, уақытша диаграммалар және басқалар) ашып келтіріледі;
 
      Егер құрылғыда функционалды деңгейде сипатталған элемент болса, және сипатталатын 
нысан бағдарламаланған (күйіне келтірілген) көп функциялы құралдарды пайдалануды 
көздесе, онда аталған функция құрылғысы құрамында оған нақты телінген осындай құралмен 
атқару мүмкіндігін растайтын мәліметтер ұсынылады. Егер мұндай мәліметтер қатарында, 
атап айтқанда, есептеуіш алгоритм келтірілсе, оны блок-сызба түрінде немесе, егер бұл 
мүмкін болса, тиісті математикалық өрнекте келтірген жөн.
 
      17. Затқа жататын өнертабыстарды жүзеге асыру мүмкіндігін растайтын мәліметтер:
 
      1) белгіленген құрылымды химиялық қосылыстарға жататын өнертабыстар үшін белгілі 
әдістермен дәлелденген, қосылыстар жасалған құрылымдық формула, физика-химиялық 
константалар келтіріледі, және аталған мақсат бойынша өнертабысты пайдалану мүмкіндігі 
көрсетіледі. Биологиялық белсенді қосылыстар үшін сандық белсенділік сипаттама 
көрсеткіштері және улылығы, ал қажет болған жағдайларда - таңдалған әрекеттер мен басқа 
да көрсеткіштер келтіріледі;
 
       2) егер өнертабыс адамдар немесе жануарлардың белгілі бір жай-күйін немесе 
ауруларын емдеу, диагностикалау немесе алдын алуға арналған құралға жататын болса, 
сипаттамада осы құралдың физиологиялық немесе патологиялық процесстер белгілі буынына 
әсері туралы немесе олардың байланысы туралы мәліметтер келтіріледі; 
 
      3) егер жаңа химиялық қосылыстар микроорганизмдер штаммы, өсімдіктер мен жануарлар 
жасушаларын көбейтуді пайдалану арқылы алынса, осы штаммның қатысуымен биосинтез тәсілі, 
жасушалардың көбейту, ол жөніндегі деректер туралы мәліметтер және оны сақтауға беру 
туралы мәліметтер келтіріледі;
 
      4) егер өнертабыс жалпы құрылымдық формуламен сипатталған белгіленген құрылыммен 
жаңа химиялық қосылыстар тобына (қатарына) жататын болса, барлық қосылыстар топтарын 
(қатарын) алу тәсілінің жалпы схемасын, сондай-ақ нақты қосылыстар тобын (қатарын) алу 

мысалын, ал егер топқа (қатарға) түрлі химиялық табиғи радикалдар қосылса, осы түрлі 
радикалдармен қосылыстар алу мүмкіндігін растауға жеткілікті мысалдарды келтіру жолымен 
алу мүмкіндігі расталады;
 
      5) алынған қосылыстар үшін, сондай-ақ белгілі әдістермен расталған олардың 
құрылымдық формулалары, физика-химиялық константалары, химиялық табиғаты әртүрлі 
радикалдар бойынша кейбір қосылыстарға қатысты мүмкіндігін растаумен көрсетілген 
мақсатын іске асыру мүмкіндігінің дәлелі келтіріледі;
 
      6) егер өнертабыс аралық қосылыстарға жататын болса оның белгілі ақырғы өнімге 
ұқсатылуы, не одан нақты мақсатты немесе биологиялық белсенділікті жаңа ақырғы өнім алу 
мүмкіндігі көрсетіледі;
 
      7) анықталмаған құрылымды жаңа химиялық қосылыстарға немесе анықталмаған құрамды 
қоспа және/немесе құрылымға жататын өнертабыстар үшін осы қосылыстарды немесе қоспаларды 
басқаларынан ажыратуға қажетті көрсеткіштер келтіріледі. Қосылыстар немесе қоспалар алу 
үшін бастапқы реагенттер туралы мәліметтер, сондай-ақ өтінім беруші көрсеткен осы 
қосылыстар немесе қоспалардың, атап айтқанда, осы мақсатын белгілейтін қасиеттері туралы 
мәліметтердің мақсатын іске асыру мүмкіндігін растайтын көрсеткіштер келтіріледі;
 
      8) егер өнертабыс композицияға (қоспа, ерітінді, балқыма, шыны) жататын болса оның 
композициялық құрамына кіретін ингредиенттер, олардың сипаты және цифрлық арақатысы 
көрсетілген мысалдар келтіріледі. Композиция, егер ол ингредиент ретінде жаңа заттекке 
иеленсе, оны алудың тәсілі сипатталады;
 
      9) келтірілген мысалдарда әрбір ингредиенттің мазмұны өнертабыстың аралық маңызды 
формуласында көрсетілген шегінде болады (өнертабыс формуласындағы ингредиенттердің 
цифрлық арақатысы пайызында (массасы немесе көлемі жөнінде) мысалда көрсетілген барлық 
ингредиенттердің жиынтық мазмұны 100%-ға теңеледі).
 
      18. Биотехнологиялық өнімге жататын өнертабыстарды жүзеге асыру мүмкіндігін 
растайтын мәліметтер (тірі объектіге):
 
      1) өсімдік немесе жануарға жататын өнертабыстар үшін өсімдіктердің немесе 
жануарлардың шығу тегі мен оларды алу тәсілі ашылады, сондай-ақ оны өтінім берілген 
мақсатта пайдалану мүмкіндігі және өсімдік немесе жануарда сол пайдалы қасиеттің бар 
болуы расталады; өсімдік немесе жануарды сәйкестіруге болатын белгілер келтіріледі. 
Осындай талаптар өсімдік немесе жануардың ұрпағына, сондай-ақ олардың жеке бөліктеріне 
(элементтеріне) қойылады;
 
      2) егер өсімдік немесе жануарды жасаған кезде оны қандай да бір өнім (заттек) 
көмегімен алуға мақсат қойылса, онда сол өнімнің (сол заттектің) рас алынғаны және 
қойылған қасиеттердің бар екендігін растайтын мәліметтер келтіріледі. Қажет болған 
жағдайда өнімділік деңгейі туралы мәліметтер келтіріледі.
 
      3) микроорганизм штаммасына жататын өнертабыстар үшін номенклатуралық деректер 
және штаммның шығу тегі, қоректену ортасының сандық және сапалық құрамдары туралы 
деректер (себілетін және ферментациялық), өсіру жағдайлары (температурасы, рН, үлесті 
масса ауысымы, жарықтылығы) ферментация уақыты, биосинтез сипаты, пайдалы (мақсатты) 
өнімдер, өнімнің шығуы туралы, белсенділік (өнімділік) деңгейі және оны айқындау 
(тесттеу) тәсілдері көрсетіледі. Мақсаттық өнімдерді бөліп алу және тазарту тәсілі 
ашылады (жаңа мақсаттық өнімдер продуценттері үшін, мысалы, антибиотиктер, ферменттер, 
моноклональды антиденелер);
 
      4) микроорганизмдер, өсімдіктер мен жануарлар жасушалары консорциумдары үшін 
келесі деректер келтіріледі: компоненттер бар-жоғын тексеру әдісі, осы бойынша селекция 
жүргізілген бөліну (селекция) және белгілер әдісі, ұзақ өсіру кезіндегі консорциум 
тұрақтылығы, бөтен микроорганизмдер залалдарына төзімділік;
 
      5) микроорганизмдер штаммына, өсімдіктер немесе жануарлар жасушаларына не оның 
пайдаланылатын тәсіліне жататын өнертабыстарды жүзеге асыру мүмкіндігі штамм алу 
тәсілінің сипатталуымен расталады, күні өнертабыстың басымдық күнінің алдынан келетін 

депозиттеу туралы (депозитарий-коллекция атауы және депозиттелген объектіге берілген 
тіркеу нөмірі) мәліметтер ұсынылады;
 
      6) егер микроорганизмдер штаммы кем дегенде патент қызметі мерзіміне объектінің 
өмірлік қабілетін қолдауға кепілдік беретін халықаралық немесе қазақстандық коллекцияға 
орналастырылса, патент рәсімі мақсаттарына арналған депозиттеу жүзеге асырылды болып 
есептеледі.
 
      19. Биотехнологиялық өнімге, атап айтқанда, тірі емес объектіге жататын 
өнертабыстарды жүзеге асыру мүмкіндігін растайтын мәліметтер:
 
      1) барлық биотехнологиялық өнімдер үшін олардың қызметі немесе белсенділік түрі, 
шығу тегі мен оларды алу тәсілі ашылады, және мәлімделген мақсатта пайдалану мүмкіндігі 
расталады.
 
      2) құрылымы анықталған немесе жартылай анықталған өнімдер үшін, сонымен қатар 
құрылыстың, соның ішінде нуклеин қышқылы (мысалы, гендер, ген фрагменттері) үшін 
нуклеотидтердің тізбегі, белоктар, полипептидтер, пептидтер үшін аминқышқылдарының 
тізбегі, құрамды, соның ішінде реттейтін және код саласындағы элементтердің, плазмид, 
векторлар, генетикалық конструкциялар, ремкомбинаттық және гибридтік молекулалар үшін 
сайттар мен маркерлердің бар болуы және орналасу тәртібі келтіріледі.
 
      3) құрылымы анықталмаған өнімдер үшін оларды теңестіруге болатын, атап айтқанда 
басқа белгілі өнімдерден айыратын белгілер жиынтығы келтіріледі.
 
      4) моноклондық антиденелер үшін оларды алу тәсілі, атап айтқанда, антиденені 
өңдейтін гибридом туралы, соның ішінде оны депозиттеу туралы куәлік беріледі. 
Медициналық және мал дәрігерлік өнімдер үшін улылығы, пирогенділігі, жақпауы немесе 
басқа шектілімдер туралы мәліметтер беріледі.
 
      5) егер өнертабыс жалпы құрылымдық элементі (элементтері) бар жаңа өнімдер тобына 
жатса, оларды алудың жалпы тәсілін ашу арқылы өнім тобын алу мүмкіндігі, сондай-ақ 
топтың нақты қосындыларын алу үлгілері расталады. Атап айтқанда, егер өнертабыс 
нуклеотидтері немесе аминоқышқылдарының тізбегі белгіленген нуклеин қышқылына немесе 
белокқа (полипептидке, пептидке), сондай-ақ қоспа, делеция немесе нуклеотидтерді не 
аминоқышқылдарды алмастыру нәтижесінде пайда болған олардың нұсқаларына жатса, осындайда 
пайда болатын қоспалардың, делециялардың алмастырулардың таралмауы туралы мәліметтер, 
өнімдері көрсетіле отырып беріледі, және осындай тәсілмен алынған өнімдер алғашқы өнім 
сияқты белсенділік пен соған ұқсас қызмет түрлеріне қабілетті болады.
 
      6) нуклеин қышқылдарының будандық тізбектері үшін будандастыру түрі мен 
будандастыру деңгейі (пайызы) көрсетіледі. Бұл ретте будандастыру дәрежесін бағалау 
тәсілі ашылады, көзбен будандасатын нақты тізбектердің үлгілері беріледі, және осындай 
бірізділіктердің қызметтік ерекшеліктерін растайтын мәліметтер келтіріледі.
 
      7) нуклеин қышқылының, белоктардың, полипептидтер мен пептидтердің гомологиялық 
және комплементарлық тізбегі үшін гомология немесе комплементарлықтың дәрежесі (пайызы) 
көрсетіледі. Бұл ретте гомология немесе комплементарлықтың дәрежесін бағалау тәсілі 
ашылады, аталған дәрежеде алғашқы көзбен гомологиялы немесе комплементарлы нақты 
тізбектердің үлгісі беріледі, және осындай бірізділіктердің қызметтік ерекшеліктерін 
растайтын мәліметтер келтіріледі.
 
      8) аралық және соңғы өнімді білдіретін өнертабыс тобы үшін аталған аралық өнімнен 
қасиеттері мен белсенділік түрі анықталған соңғы өнімді алу тәсілі ашылады.
 
      20. Тәсілге жататын өнертабыстарды жүзеге асыру мүмкіндігін растайтын мәліметтер:
 
      1) тәсілге жататын өнертабыстар үшін мысалдарда материалдық объектіге әрекет 
тіркестігі (әдістер, операциялар), сондай-ақ әрекет өткізу жағдайы, нақты режимдер 
(температура, қысым), егер бұл қажет болса мұндайда пайдаланылатын құрылғы, заттектер 
және штаммдар көрсетіледі. Егер тәсіл басымдық күніне дейінгі белгілі құралдарды 
(құрылғы, заттектер және штаммдар) пайдаланумен сипатталса, осы құралдарды көрсету 
жеткілікті. Белгісіз құралдарды пайдалану кезінде олардың сипаты келтіріледі және 

қажетті жағдайларда графикалық кескіндемесі тіркеледі;
 
      2) тәсілде жаңа заттарды пайдалану кезінде оларды алу тәсілі ашылады;
 
      3) жалпы құрылымдық формуламен сипатталған жаңа химиялық қосылыстар тобын 
(қатарын) алу тәсіліне жататын өнертабыстар үшін осы тәсілмен қосылыстар тобын (қатарын) 
алу мысалы келтіріледі, ал егер топқа (қатарға) химиялық табиғат бойынша сан түрлі 
радикалдар қосылыстары кірсе, осы түрлі радикал қосылыстар алу мүмкіндігін растауға 
жеткілікті мысалдар көлемі келтіріледі. Топқа (қатарға) кіретін қосылыстар алу үшін 
физика-химиялық сипаттағы белгілі әдістермен расталған құрылымдық формулалар 
келтіріледі. Сипаттамада сондай-ақ мақсаты немесе жаңа қосылыстардың бағыты немесе 
биологиялық белсенділігі туралы мәліметтер көрсетіледі;
 
      4) анықталмаған құрылымды химиялық қосылыстар немесе анықталмаған құрылымды 
және/немесе құрамды қоспалар алу тәсіліне жататын өнертабыстар үшін осы қосылысты 
басқаларынан ажыратуға қажетті мәліметтер көрсетіледі. Қосылыстар немесе қоспалар алу 
үшін бастапқы реагенттер туралы мәліметтер, сондай-ақ өтінім беруші көрсеткен осы 
қосылыстар немесе қоспалар мақсатын, атап айтқанда, осы мақсат ескерілетін қасиеттер 
туралы мәліметтер, іске асыру мүмкіндігін растайтын деректер келтіріледі;
 
      5) биотехнологиялық өнімді алу тәсіліне жататын өнертабыс үшін алынған өнім 
берілген қасиеттерге шынымен қабілетті екендігі және белгіленген мақсат бойынша 
пайдаланатындығы расталады, өнімді теңдестіретін белгілер келтіріледі, тиісті 
жағдайларда - құрылымдық формуласы, құрылысы мен құрамының ерекшеліктері, сондай-ақ 
өнімді түріне қарай басқа да белгілері беріледі;
 
      6) жалпы құрылымдық элемент (элементтері) бар биотехнологиялық өнім тобын алу 
тәсіліне жататын өнертабыстар үшін топтың барлық өнімдерін алу мүмкіндігін растайтын 
үлгілер саны келтіріледі, бұл ретте алынған барлық өнімдер биотехнологиялық 
белсенділіктің бір түріне қабілетті және сол бір қызметті жүзеге асыратыны расталады;
 
      7) белгісіз микроорганизмдер штаммы, өсімдіктер немесе жануарлар жасушасын көбейту 
тәсілін пайдаланғанда, оларды депозиттеу немесе өнертабысты жүзеге асыруға жеткілікті 
штамм немесе жасуша дақылын алу тәсілі туралы мәліметтер келтіріледі;
 
      8) элементі немесе бұйымның өзі анықталмаған құрамнан және құрылымнан даярланған 
бұйымды алу тәсіліне жататын өнертабыстар үшін материалдың қасиеттері және пайдалану 
сипаттары және/немесе тұтастай бұйым туралы көрсеткіштер келтіріледі;
 
      9) адамдар немесе жануарлар ауруларын емдеу, диагностикалау немесе алдын алу 
тәсіліне жататын өнертабыстар үшін аурулардың этиопатогенезіне ықпал жасайтын немесе 
аталған ауруларды емдеу, диагностикалау немесе алдын алу тәсіліне жарамдылығын растайтын 
сенімді көрсеткіштер келтіріледі (барабар модельдерге тәжірибе жасау арқылы немесе басқа 
жолмен алынған).
 
      21. Жаңа мақсатта қолдануға жататын өнертабыстарды жүзеге асыру мүмкіндігін 
растайтын мәліметтерде олардың осы мақсатта іске асырылу мүмкіндігін растайтын 
мәліметтер келтіріледі.
 
      22. Өнертабыс формуласының мақсаты және оған қойылатын талаптар.
 
      1) өнертабыс формуласы патентпен берілетін құқықтық қорғау көлемін анықтауға 
арналады;
 
      2) өнертабыс формуласы толығынан сипаттамаға негізделуге тиіс, яғни өнертабысты 
оның сипаттамасындағы түсініктермен сипаттауы керек;
 
      3) өнертабыс формуласы анық, дәлелді болу керек, сипаттамаға негізделеді және 
сипаттамадағы бар ұғымдармен өнертабысты бейнелеуі керек;
 
      4) өнертабыс формуласы, егер ол өтінім беруші көрсеткен техникалық нәтижеге жетуге 
жеткілікті маңызды белгілерінің жиынтығы болса, оның мәнін көрсеткен болып танылады;
 
      5) өнертабыс белгілері өнертабыс формуласында оларды ұқсастыру мүмкіндігін, яғни 
олардың мәндік мазмұнының белгілі техникалық деңгейі негізінде маманның біртекті 
түсінуін қамтамасыз ететіндей болып көрсетіледі;
 

      6) өнертабыс формуласындағы белгі сипатын ақпарат көзіне сілтемемен алмастыруға 
болмайды. Белгі сипатын сипаттама немесе өтінім сызбаларына сілтемемен алмастыруға, оның 
ұқсастығы туралы талаптарға нұқсан келтірмей белгіге мұндай сілтемесіз сипаттау мүмкін 
болмаған жағдайларда ғана жол берілуі мүмкін. Мұндай жағдайларда, атап айтқанда, 
«...сұлбада көрсетілгендей...», «сипаттама... бөлігінде... сипатталғандай...» деген 
сөздер пайдаланылуы мүмкін. Сызбаларға сілтеме сөзбен немесе математикалық тәсілмен 
сипатталуға келмейтін, орындалу нысанымен ерекшеленетін объектілерді сипаттау кезінде, 
сондай-ақ өнертабыс объектісі қасиеттері тек кестелер және диаграммалар немесе 
биотехнологиялық өнімдер көмегімен ғана сипатталуы мүмкін химиялық заттар болып 
табылатын жағдайларда пайдаланылуы мүмкін, олардың ауызша мінездемесі қиындау және 
өнертабыс формуласын ыбырсытып жібереді. Атап айтқанда, егер өнертабыс сипаттамасы үшін 
нуклеотидтер мен/немесе аминоқышқылдар тізбегі пайдаланылса, өнертабыс формуласында 
тізбектер тізілімінде олардың мына түрде «SEQ ID NO:» нөміріне немесе тиісті графикалық 
материалына сілтеме жасауға болады;
 
      7) өнертабыс белгісін егер ортақ ұғымдағы сипаттамалар өтінім беруші көрсеткен 
техникалық нәтиже алуды басқа да белгілер жиынтығымен қамтамасыз етсе, оны іске асырудың 
түрлі нысандарын қамтитын ортақ ұғыммен (функциясын, қасиетін білдіретін) сипаттау 
орынды;
 
      8) егер мұндай белгі, көрсетілген баламамен жол берілетін кез келген таңдау 
кезінде өнертабыстардың басқа да белгілер жиынтығымен бір ғана техникалық нәтиже алуды 
қамтамасыз етсе, белгі баламалы түрде көрсетіледі;
 
      9) осы объектіні сипаттаудың өзге нысаны қиындық келтірсе және олар жалпыға 
белгілі және нақты маңызға ие болса, өнертабыс формуласында өнімдердің, заттектердің 
шартты атауларын пайдалануға жол беріледі.
 
      23. Өнертабыс формуласы біртізбекті және көптізбекті болуы және тиісінше бір 
немесе бірнеше тармақты құрайды.
 
      24. Біртізбекті өнертабыс формуласы оны орындау немесе пайдаланудың жекелеген 
жағдайларына қатысты дамыту және/немесе анықтауы жоқ маңызды белгілер жиынтығымен бір 
өнертабысты сипаттау үшін қолданылады.
 
      25. Көптізбекті өнертабыс формуласына қойылатын талаптар.
 
      1) көптізбекті формула өнертабысты орындау немесе пайдаланудың жеке жағдайларына 
немесе өнертабыстар тобын сипаттауға қатысты оның белгілер жиынтығын дамыту және/немесе 
анықтаумен бір өнертабысты сипаттау үшін қолданылады;
 
      2) бір өнертабысты сипаттайтын көптізбекті формуланың бір тәуелсіз тармағы және 
келесі оған тәуелді тармағы (тармақтары) болады;
 
      3) өнертабыстар тобын сипаттайтын көптізбекті формуланың бірнеше тәуелсіз 
тармақтары болады, олардың әрқайсысы өнертабыстар тобының біреуін сипаттайды. Бұл ретте 
топтың әрбір өнертабысы тиісті тәуелсізге бағынышты тәуелді тармақтарды тартумен 
сипатталады;
 
      4) көптізбекті формула тармақтары «1»-ден бастап, мазмұндалу тәртібімен бірінен 
соң бірі араб цифрларымен нөмірленеді.
 
      26. Өнертабыстар тобын сипаттайтын формулаларды ресімдеу.
 
      1) жекелеген өнертабыстарды сипаттайтын тәуелсіз тармақтарда, әдетте, формуланың 
басқа тармақтарына сілтемелер болмайды (мұндай сілтемеге тек осы тәуелсіз тармақты 
ондағы басқа тармақпен толық қайталамаған жағдайда ғана жол беріледі);
 
      2) түрлі өнертабыстар топтарын сипаттау үшін бір ғана мазмұнды тәуелді тармақтар 
келтірілетін жағдайларды қоса отырып, тәуелді тармақтар өздері бағынышты тәуелсіз 
тармақтармен топтасады.
 
      27. Формула тармағын құрастыру:
 
      1) формула тармағы, неғұрлым жақын ұқсас белгілері сәйкес келетін өнертабыс 
белгілерінен тұратын шектеу бөлімінен, оның ішінде формула баяндалуы басталатын 

бағыттағы тектік ұғымнан және өнертабысты неғұрлым жақын баламасынан ажырататын белгілер 
кіретін ерекшелік бөлімінен тұрады;
 
      2) формула тармағын жасау кезінде шектеу бөлімі баяндалған соң «.......мен 
ерекшеленетін» деген сөз тіркесі келтіріліп, бұдан кейін тікелей ерекшелік бөлімі 
келтіріледі;
 
      3) формула тармағын шектеу және ерекшелік бөліміне бөлмей жасаған кезде мақсатын 
көрсететін тектік ұғымнан кейін «сипатталатын», «қамтитын», «кіретін» деген сөздер 
енгізіледі, одан кейін өнертабысты сипаттайтын маңызды белгілер жиынтығы келтіріледі.
 
      4) формула тармағы бір сөйлеммен мазмұндалады.
 
      28. Өнертабыс формуласы, егер ол:
 
      1) химиялық қосылыстарды;
 
      2) микроорганизмдер штаммдарын, өсімдіктер немесе жануарлар жасушалары дақылдарын;
 
      3) бұрыннан белгілі өнімді немесе тәсілді жаңа мақсатта немесе жаңа өнімді 
белгіленген мақсатта қолдануды;
 
      4) ұқсасы жоқ өнертабысты сипаттайтын болса, шектеулі және ерекшелік бөлімдері 
тармақтарына бөлінбей құрастырылады.
 
      29. Формуланың тәуелсіз тармағын ресімдеу.
 
      1) өнертабыс формуласының тәуелсіз тармағы бір ғана өнертабысқа қатысты болуға 
тиіс. Ол өнертабысты құқықтық қорғау сұралып отырған көлемін айқындайтын оның белгілер 
жиынтығымен сипаттайды және өнертабыс объектісін логикалық анықтау түрінде көрсетеді;
 
      2) формуланың тәуелсіз пункті бір өнертабысқа жататын деп мойындалмайды, егер 
ондағы белгілер жиынтықтылығы белгісі:
 
      бір ғана техникалық нәтиже алуды қамтамасыз етпейтін белгілер баламасы түрінде 
көрінсе, не әрқайсысы бірнеше функционалды дербес белгілер құрайтын белгілердің 
баламалық түрінде көрінсе (құрылғының торабы немесе бөлшегі; тәсіл операциясы, заттек, 
материал, тәсілде қолданылатын айлабұйым; композиция ингредиенті), оның ішінде қандай да 
болмасын осындай белгілерге арналған баламаның таңдауы басқа (басқалар) белгісіне 
(белгілеріне) жүргізілген таңдауға тәуелді болса;
 
      әртүрлі объектілерге немесе әрқайсысы көрсетілген ортақ мақсаттағы құралдар 
жиынтығын іске асырусыз дербес мақсатты құралдар жиынтығына жататын өнертабыстар 
сипаттамасын қамтиды.
 
      30. Формуланың тәуелді тармағын ресімдеу:
 
      1) тармақ тәуелсіз тармақта келтірілген өнертабысты тек оны орындау немесе 
пайдаланудың жеке жағдайларын сипаттайтын өнертабыс белгілері жиынтығының дамуын 
және/немесе анықталуын қарастырады;
 
       2) формуланың тәуелсіз тармағының шектеулі бөлігі тәуелсіз тармақта 
келтірілгенмен салыстырғанда қысқаша мазмұндалған өнертабыс мақсатын көрсететін тектік 
ұғымнан және осы тәуелді тармақ жататын тәуелсіз тармақ және/немесе тәуелді тармақтан 
(тармақтардан) тұрады. 
 
      Тәуелді тармақ формуланың бірнеше тармағына бағынысты болғанда оларға сілтемелер 
баламаларды пайдаланумен көрсетіледі;
 
      3) егер жекелеген жағдайларда оны орындау немесе пайдалануда өнертабысты сипаттау 
үшін тәуелді тармақ белгілерімен қатар тек тәуелсіз тармақ белгілері қажет болса, осы 
тәуелді тармақтың тікелей тәуелсізге бағыныстылығы тиісті пайдаланылады;
 
      Егер аталған сипатқа формуланың бір немесе бірнеше тәуелді тармақтарының белгілері 
қажет болса, осы тәуелді тармақтың тәуелсіз тармаққа бағыныстылығы тиісті тәуелді 
тармақтар арқылы пайдаланылады;
 
      өнертабыс формуласының тәуелді тармағы өзі бағынысты формуласы тармағында 
сипатталған өнертабыс белгілері алмастырылмайтындай немесе алып тасталмайтындай 
баяндалады, сондай-ақ осы Қағидалардың 33-тармағында көрсетілген сипатты жиынтық 
белгілер кірмеуі керек;
 

      егер өнеркәсіп формуласының тәуелді тармағы тәуелсіз тармақ белгілерін 
алмастыратын немесе алып тастайтындай мазмұндалса, осы тәуелді тармақ өзі бағынатын 
тәуелсізбен бір өнертабысты сипаттайды деп танылуы мүмкін емес.
 
      31. Құрылғыға жататын өнертабыс формуласының ерекшеліктері құрылғы белгілері 
формулада оның статистикалық жағдайын сипаттайтындай баяндалады.
 
      Құрылғының конструкциялық элементін орындауды сипаттау кезінде оның 
жылжымалылығын, оның белгілі функцияны іске асыру мүмкіндігін (мысалы, бекіту 
мүмкіндігімен тежеу мүмкіндігі) көрсетуге болады.
 
      32. Заттекке жататын өнертабыс формуласының ерекшеліктері:
 
      1) кез келген текті дербес химиялық қосылыстарды сипаттайтын өнертабыс формуласына 
қосылыстың химияда қабылданған номенклатуралардың бірі бойынша атауы немесе қосылыстың 
белгісі және оның құрылымдық формуласы енгізіледі (қосылыстың мақсаты көрсетілмейді);
 
      2) анықталмаған құрылымға қосылу үшін өнертабыс формуласына осы қосылыстарды 
басқаларынан айыруға қажетті физика-химиялық және өзге сипаттамалар, атап айтқанда, оны 
алудың тәсілі келтіріледі;
 
      3) композицияны сипаттайтын өнертабыс формуласына оған кіретін ингредиенттер, және 
қажет болған жағдайларда ингредиенттердің сандық мазмұнына жататын белгілер келтіріледі;
 
      егер композицияны сипаттайтын формуланың ингредиенттердің сандық мазмұнына жататын 
белгілері болса, онда олар мазмұнның (төменгі және жоғарғы) ең аз және ең көп шегін 
сипаттайтын кез келген бір маңызды, әдетте, екі маңызды бірлікте көрінеді;
 
      4) композиция ингредиенттерінің бірінің мазмұны бір маңызда көрсетілуіне болады, 
ал қалған ингредиенттер мазмұны - осы жалғыз маңызды қақындағы маңыздар аралығы түрінде 
көрінеді;
 
      композиция құрамындағы антибиотиктер, ферменттер, анатоксиндер бірлік мазмұны 
композицияның қалған компоненттер бірлігінен өзге бірліктерде көрсетілуі мүмкін;
 
      егер композицияға жататын өнертабыс қосымша ингредиент енгізілуімен сипатталса, 
формулаға тиісті ерекшелік белгілерінің алдынан «қосымшасы бар» деген сөз тіркесі 
енгізіледі;
 
      мақсаты белсенді бастаумен айқындалатын, ал басқа компоненттері осы мақсаттағы 
композицияларда дәстүрлі қолданылатын шеңбердің бейтарап тасушылары болып табылатын 
композициялар үшін формулада тек осы белсенді бастау және композиция құрамындағы оның 
цифрлық мазмұны, оның ішінде «тиімді саны» нысанында көрсетуге болады;
 
      мұндай композиция сипатының басқа нұсқасында белсенді бастаудан өзге «мақсаттық 
қосымша» жинақты ұғымы нысанында басқа компоненттер (бейтарап тасушылар) көрсетілуі 
мүмкін. Мұндай жағдайда белсенді бастау мен мақсаттық қосымшаның цифрлық ара қатысы 
көрсетіледі;
 
      егер өнертабыс белгісі ретінде күрделі құрамды белгілі заттек көрсетілсе, 
функциясын немесе осы заттың қасиетін және оның негізін көрсетіп оның арнаулы атауын 
пайдалануға жол беріледі. Мұндай жағдайда өнертабыс сипаттамасында осы заттек 
сипатталған ақпарат көзі келтіріледі.
 
      33. Биотехнологиялық өнімге жататын өнертабыс формуласының ерекшеліктері:
 
      1) анықталған немесе жартылай анықталған құрылымды тірі емес объектілерге жататын 
өнімдерді сипаттайтын өнертабыс формуласына құрылымдық формула және осындай өнімдердің 
құрылысын, атап айтқанда нуклеин қышқылдары (гендер, ген фрагменттері) үшін 
нуклеотидтердің тізбегі және белоктар, полипептидтер мен пептидтер үшін 
аминоқышқылдардың тізбегін анықтайтын басқа белгілер енгізіледі;
 
      2) құрылымы анықталмаған тірі емес объектілерге жататын өнімдерді сипаттайтын 
өнертабыс формуласына аталған өнімдерді теңдестіре алатын, атап айтқанда басқа белгілі 
өнімдерден айыратын физика-химиялық және өзге қасиеттерінің жиынтығы енгізіледі. Осындай 
белгілерге, мысалы, өнімді алу тәсілінің белгілері жатады.
 
      3) осы екі жағдайда да өнімнің атқаратын қызметі немесе белсенділік түрі және тегі 

көрсетіледі;
 
      4) өнертабыс формуласының бір тәуелсіз тармағында бір өнертабыс ретінде бірнеше 
биотехнологиялық өнімдер келтірілуі мүмкін, егер олар біркелкі қызмет немесе белсенділік 
түріне, шығу тегіне және ортақ мәнді құрылымдық элементке (элементтерге) ие болса. 
Өнімдердің өнертабыс формуласының бір тармағына бір ғана белсенділік негізінде 
бірлесуіне жол берілмейді.
 
      5) тірі объектілерге жататын өнімдерді сипаттайтын өнертабыс формуласына аталған 
өнімдерді теңдестіретін, соның ішінде өнімді алу тәсілін, оның шығу тегін, оның құрамына 
енетін гендік элементті, пайдалы қасиеттер мен басқа белгілерді сипаттайтын белгілер 
енгізіледі;
 
      6) микроорганизм штаммын, өсімдіктер немесе жануарлар жасушасы дақылдарын 
сипаттайтын өнертабыс формуласына штамм тегінің және түрінің атауы латын тілінде 
халықаралық номенклатура талаптарына сәйкес, немесе өсімдіктер немесе жануарлар 
жасушаларының атауы, сондай-ақ ресми коллекция-депозитарийдың аббревиатурасы, 
депозиттелген объектіге коллекциядан берілген тіркеу нөмірі және штаммның мақсаты 
енгізіледі.
 
      34. Тәсілге жататын өнертабыс формуласының ерекшелігі - материалдық объектінің іс-
әрекеттерін сипаттайтын тәсіл белгілерін осы мақсатта сабақты етіс, ашық рай, үшінші 
жақта, көпше түрінде (жылытады, дымқылдатады, қыздырады) қолданып мазмұндайды.
 
      35. Белгілі өнім немесе тәсілді жаңа мақсат бойынша өнертабыс объектісі ретінде 
қолдануға келесі құрылымды формула пайдаланылады: «...ретінде (белгілі өнім, тәсіл, 
немесе жаңа өнімнің атауы немесе сипаты) қолдану (қолданылатын объектінің жаңа мақсаты 
келтіріледі)».
 
      36. Сызбалар және өзге материалдар, егер олар өнертабыс мәнін түсіну үшін қажет 
болған жағдайда ұсынылады.
 
      Түсіндіруші материалдар графикалық кескіндемелер (нобай, сурет, графика, эпюр, 
осциллограмм), фотосуреттер және кестелер түрінде ресімделеді.
 
      Өнертабысты сызбалармен немесе нобаймен бейнелеу мүмкін болмаған жағдайларда 
суреттер ұсынылады;
 
      Фотосуреттер графикалық кескіндемелерге қосымша ретінде ұсынылады. Айрықша 
жағдайларда, мысалы, хирургиялық операциялар жасау кезеңдерін бейнелеу үшін фотосуреттер 
түсіндіруші материалдардың негізгі түрі ретінде ұсынылуы мүмкін;
 
      Сызбалар, нобайлар және суреттер жеке (жекелеген) парақта (парақтарда) ұсынылып, 
оң жақ жоғарғы бұрышында өнертабыстың атауы келтіріледі;
 
      Ұсынылған сызбалар мен өзге де материалдар сипаттама мәтінімен келістірілуге тиіс. 
Сызбалардағы барлық белгілерге сипаттамада сілтеме болуға тиіс.
 
      37. Реферат өнертабыстар туралы қысқаша ақпарат болып табылады, яғни атауын, 
өнертабыс жататын техника саласының сипаттамасын қамтитын өнертабыс сипаттамасының 
қысқаша баяндалған мазмұнын құрайды және/немесе егер бұл атауынан анық болмаса, әрбір 
тәуелсіз тармағының барлық маңызды белгілері сақталатындай формуланы еркін баяндау 
жолымен сипатталатын қол жеткен техникалық деңгейі көрсетілген өнертабыс мәнінің 
сипаттамасы кіреді.
 
      Қажет болған жағдайларда рефератқа сызба немесе химиялық формула кіреді. Рефератқа 
кірген сызба сипаттамада көрсетілген сызбалардың бір сұлбасымен ұқсас болған жағдайда 
реферат мәтіні сияқты дана санымен жеке парақта тапсырылады.
 
      Рефератта қосымша мәліметтерді қамтиды, атап айтқанда, формуланың тәуелді 
тармақтарының бар-жоғы мен саны, графикалық кескіндемелер, кестелер.
 
      Реферат мәтінінің ұсынылатын көлемі - 1000 баспа таңбаға дейін болуға тиіс.
 
      38. Уәкілетті орган мен сараптама жасау ұйымы алдындағы өкілдікке сенімхат келесі 
талаптарға жауап беруі керек:
 
      1) сенімхат жазба нысанында жасалады;
 

      2) сенімхатты өтінім беруші береді (қолын қояды). Заңды тұлға атынан берілетін 
сенімхатқа оның бірінші басшысы немесе қол қойған адамның лауазымы көрсетіле отырып, 
бұған құрылтайшы құжаттарымен уәкілеттік алған өзге тұлғаның қолы қойылып, осы заңды 
тұлғаның мөрімен бекітіледі. Егер өтінім беруші қол қойған патент беру туралы өтініште 
өкіл көрсетілген болса, заңды тұлға атынан берілетін сенімхат қажет емес.
 
      3) сенімхатта өтінім беруші атынан өкіл жүргізе алатын тапсырылған іс-әрекеттер 
нақты көрсетілуге тиіс, сенімхатта оны берген күн мен орны көрсетілуге тиіс, онсыз заңды 
болып танылмайды;
 
      4) сенімхаттың іс-әрекет мерзімі үш жылдан аспайды. Егер сенімхатта іс-әрекет 
мерзімі көрсетілмесе, ол берілген күннен бастап бір жыл бойына күшін сақтайды. Қазақстан 
Республикасынан тыс жерлерде іс-әрекет мерзімі көрсетілмей берілген сенімхаттың іс-
әрекет мерзімі сенімхат берілген елдің құқығы бойынша айқындалады;
 
      5) Қазақстан Республикасынан тыс жерлерде тұратын жеке тұлғалар немесе шетелдік 
заңды тұлғалар берген сенімхат тек уәкілетті органда патенттік сенім білдірілген өкіл 
ретінде тіркелген жеке тұлғаға ғана берілуі мүмкін;
 
      6) сенімхат уәкілетті органда тіркелген бірнеше патенттік сенім білдірілген 
өкілдердің атына берілуі мүмкін, мұндайда өкілдікті бұлардың кез келгені атқарады. Егер 
олардың іс-әрекеттері бір-бірлерімен қайшы келсе, бұл туралы өтінім берушіге 
хабарланады, ал атқарылған іс-әрекеттер өтінім беруші мақұлдағанға дейін тоқтатылады;
 
      7) сенімхат берілген жеке тұлға өкілдік алған іс-әрекеттерді өзі жеке басымен 
жүзеге асыруға тиіс. Сенімнің ауысуы сенімхатпен өкілеттілік берілген жағдайда ғана 
мүмкін болады.
 
      8) сенімхаттың іс-әрекеті төменгі жағдайларда тоқтатылады:
 
      сенімхат мерзімі біткенде;
 
      сенімхат берген тұлға сенімхатты кері қайтарып алғанда;
 
      сенімхат берілген тұлға сенімхат берген тұлға мүддесін қорғаудан бас тартқан 
кезде;
 
      сенімхат берілген заңды тұлғаның қызметі тоқтаған кезде;
 
      сенімхат берген тұлға қайтыс болған жағдайда, оны қабілеттіліксіз, қабілеттілігі 
шектеулі немесе хабарсыз кеткен болып таныған жағдайда;
 
      атына сенімхат берілген азамат қайтыс болғанда, оны қабілеттіліксіз, қабілеттілігі 
шектеулі немесе хабарсыз кеткен болып таныған жағдайда.
 
      39. Сенімхат тоқтатылуымен бірге сенімнің ауысуы да күшін жояды.
 
      Сенімхатты берген тұлға оны тоқтатқан жағдайда ол туралы уәкілетті органға және 
сараптама жасау ұйымына хабарлайды.
 
      40. Өтінімде моральға және қоғамдық тәртіпке қайшы келетін ұғымдар, сызбалар, 
суреттер, фотосуреттер және өзге де материалдар, болмауға тиіс, өнімге немесе 
технологиялық процестерге, сондай-ақ басқа тұлғалардың өтінімдеріне немесе қорғау 
құжаттарына қатысты менсінбеушілік сөздер, өнертабысқа қатысты еместігі анық не өтінім 
құжаттарын осы Қағидалардың талаптарына сәйкес деп тану үшін қажетті болып табылмайтын 
сөздерге немесе мәліметтер болмауы тиіс.
 
      41. Әдебиетте кеңінен қолданылмайтын терминдер мен белгілерді пайдалану кезінде 
олардың маңызы алғашқы қолданылу мәтінінде түсіндіріледі;
 
      Өнертабыс формуласында, сипаттамада және оны түсіндіруші материалдарда, сондай-ақ 
рефератта стандартталған терминдер мен қысқартулар, ал олар болмаған жағдайда жалпыға 
ортақ ғылыми және техникалық әдебиеттерде жалпы қабылданғандары пайдаланылады;
 
      Барлық шартты белгілер ашық көрсетіледі, сипаттамада және формулада терминология 
бірлігі сақталады, яғни сипаттама мәтініндегі және формуладағы бір белгілер бір атаумен 
аталынады. Терминология бірлігі талаптары физикалық бірлік өлшемдеріне және 
пайдаланылатын шартты белгілерге де қатысты болады;
 
      Өнертабыстың атауы, қажет болған жағдайларда, латын әліпбиі мен араб сандарының 

нышандарын қамтиды. Өнертабыс атауында өзге әліпбиді арнайы таңбаларды қолдануға жол 
берілмейді.
 
      Физикалық көлемдер қолданылып жүрген СИ Халықаралық бірліктер жүйесі бірліктерімен 
белгіленгені жөн.
 
      42. Өтінім құжаттарын ресімдеу:
 
      1) барлық құжаттар оларды тікелей репродукциялауға боларлықтай етіп ресімделеді;
 
      2) әрбір парақ аздау бетіндегі жолдарға параллель күйде бір жағынан ғана 
пайдаланылады.
 
      43. Өтінім құжаттары жылтыр емес, берік, ақ, тегіс қағазда орындалады.
 
      44. Жеке парақтарға, олардың көлеміне қойылатын талаптар:
 
      1) өтінімнің әрбір құжаты жеке парақта басталады. Парақтың көлемі 210 х 297 
миллиметр (бұдан әрі – мм) болады. Сипаттаманы, формуланы, рефератты қамтитын парақ 
бетінің ең кіші көлемі:
 
      жоғары, оң және төменгі жағы – 20 мм,
 
      сол жағы - 25 мм.
 
      Сызбалардан тұратын парақ бетінің ең кіші көлемі, мм:
 
      жоғары және сол жағы - 25,
 
      оң жағы - 15,
 
      төменгі жағы - 10;
 
      2) фотосурет мөлшері белгіленген өтінім құжаттарының парақтары көлемінен 
аспайтындай етіп таңдалады. Шағын көлемді фотосуреттер осы Қағидалардың 1) тармақшасы 
сақталып мөлшер мен сапа талабына сәйкес қағаз парағына желімделіп беріледі.
 
      45. Өтінімнің әрбір құжатындағы екінші және келесі парақтары араб сандарымен 
нөмірленеді.
 
      46. Мәтінді ресімдеу:
 
      1) құжаттар қара түсті шрифтпен басылады. Сипаттама, формула және реферат 
мәтіндері 2,1 мм кем емес бас әріптер биіктігімен арасында бір жарым немесе екі интервал 
қалдырып басылады;
 
      2) графикалық нышандар, латын атаулары, латын және грек әріптері, математикалық 
және химиялық формулалар немесе нышандар қара түсті сиямен, пастамен немесе тушьпен 
жазылуы мүмкін. Формулаларды баспа түрінде және қолдан жазып араластыруға жол 
берілмейді.
 
      47. Сипаттамада, өнертабыс формуласында және реферата химиялық формулалар 
қолданылады:
 
      1) құрылымдық химиялық формулаларды жазу кезінде элементтердің жалпыға ортақ 
қолданылатын нышандарын қолданған және элементтер мен радикалдар арасындағы 
байланыстарды нақты көрсеткен жөн;
 
      2) формулалар мәтінге енгізу реті бойынша нөмірленеді. Нөмірді әрбір формуладан 
кейін оң жолақтың шегінде қою ұсынылады.
 
      48. Басылым нысанында берілетін нуклеотидтер және/немесе аминоқышқылдар тізбегінің 
тізімі ДЗМҰ ST.25 стандартына сәйкес ресімделеді.
 
      49. Сипаттамада, өнертабыс формуласы мен рефератта математикалық көрсеткіштер 
(формулалар) және нышандар пайдаланылады:
 
      1) математикалық көрсеткіштерді беру нысаны регламенттелмейді;
 
      2) математикалық формулалардағы барлық әріптік белгілер ашылып беріледі.
 
      Формулаға түсініктемелерді бағанмен жазып, әрбір жолдан кейін нүктелі үтір қойған 
жөн. Әріптік белгілердің ашылуы олардың формулада қолданылуы ретімен беріледі;
 
      3) математикалық белгілер: >, <, =, +, - және басқалар тек математикалық формулада 
қолданылады, ал мәтінде оларды сөздермен (артық, кем, тең) жазу керек;
 
      4) оң өлшемдер арасындағы аралықтарды белгілеу үшін (:) (бастап және дейін) 
таңбасын қолдануға болады. Басқа жағдайларда «бастап» және «дейін» деген сөздермен жазу 

керек, температура аралықтарын белгілеу кезінде (...) белгісін қолданғану ұсынылады;
 
      5) өлшемдерді пайыздық түрде көрсеткен кезде пайыздың таңбасы (%) саннан кейін 
қойылады. Егер өлшем бірнеше болса, онда пайыздық таңба оларды тізбектеу алдынан 
қойылады және олардан қос нүктемен бөлінеді;
 
      математикалық формулалардағы тасымалға тек таңба бойынша ғана жол беріледі;
 
      формулалар оларды мәтінге енгізу реті бойынша нөмірленеді. Нөмірді әрбір 
формуладан кейін оң жолақтың шегінде қою ұсынылады.
 
      50. Графикалық кескіндемелерді ресімдеу:
 
      1) графикалық кескіндемелер (сызбалар, нобайлар, графиктер, суреттер және т.с.) 
ұзын бойына біркелкі қалыңдықта өшпейтін қара нақты сызықтармен, тушьсыз және бояусыз 
орындалады;
 
      2) кескіндеме көлемі және айқындығы фотографиялық көшірмелеу кезінде барлық 
бөлшектерін айыруға боларлықтай таңдап алынады;
 
      3) цифрлар мен әріптерді жақшаға, тырнақшаға, шеңберге алуға болмайды. Цифрлар мен 
әріптердің биіктігі 3,2 мм кем таңдалмайды;
 
      4) әрбір графикалық кескіндеме оның түріне қарамастан араб цифрларымен сұлба 
ретінде (1-сұлба, 2-сұлба) нөмірлеудің бірыңғай тәртібімен, сипаттама мәтінінде аталу 
кезегіне сәйкес нөмірленеді. Егер сипаттама бір сұлбамен ғана берілсе, онда ол 
нөмірленбейді;
 
      5) бір парақта бірнеше сұлба орналастырылуы мүмкін, мұндайда олар бір-бірінен 
нақты бөлініп тұрады. Егер екі және одан да көп парақтарда орналастырылған сұлбалар 
тұтас сұлба бөлшектерін құраса, олар түрлі парақтарда кескінделген кез келген 
сұлбалардың қандай да бір бөлігін қалдырып кетпей жинақталуы тиіс;
 
      6) жекелеген сұлбалар парақта немесе парақтарда барынша қанық орналастырылып және 
кескіндеме парақтың ұзын жағынан тік орналасқан жағдайда оқылатындай болуы керек;
 
      7) сызбада тік бұрышты (ортогоналды) проекцияны (әрқилы түрде, кесінділерде және 
жармаларда) пайдалану жөн болып табылады; сондай-ақ аксонометрлік проекцияны пайдалануға 
да жол беріледі;
 
      8) кесінділер сілтемелік белгілер мен негізгі сызықтарды анық оқуға кедергі 
жасамайтындай көлбеу сызбалармен орындалады;
 
      9) сызбадағы әрбір элемент, оны нақты кескіндеуге пропорциялар айырмашылығы қажет 
болатын жағдайларды есептемегенде, барлық басқа элементтерге тепе-тең орындалады;
 
      10) сызбалар «су», «бу», «ашық», «жабық», «А-А» (кесіндіні белгілеу үшін) деген 
қажетті сөздерден басқа қандай да болмасын жазбаларсыз орындалады;
 
      11) сызбаларда көлемі көрсетілмейді. Олар сипаттамада келтіріледі;
 
      12) сызбалардағы кескінделген элементтер өнертабыс сипаттамасына сәйкес араб 
цифрларымен белгіленеді;
 
      13) бірнеше сұлбаларда ұсынылған бірдей элементтер бірдей цифрмен белгіленеді. 
Әртүрлі сұлбаларда ұсынылған әртүрлі элементтерді бір ғана цифрмен белгілеуге болмайды. 
Сипаттамада аталмаған белгілер сызбаларда қойылмайды;
 
      14) егер графикалық кескіндеме нобай түрінде ұсынылса, онда оны орындау кезінде 
стандартталған шартты графикалық белгілер қолданылады;
 
      15) сипаттың бір түрінде нобайдың басқа түрдегі жекелеген элементтерді кескіндеуге 
болады. Егер нобай элементтердің графикалық белгілері ретінде тік бұрыштар түрінде 
ұсынылса, онда цифрлық белгілерден басқа тік бұрышқа тікелей элемент атауына жазылады. 
Егер элементтің графикалық кескіндеме мөлшерлері оған мүмкіндік бермесе, элемент атауы 
шығармалы сызықта көрсетуге (қажет болған жағдайда, нобай бетінде орналасқан сурет 
астындағы жазу түрінде) болады;
 
      16) сызбалар, нобайлар, суреттер өнертабыстың сипаттамасы мен формуласында 
келтірілмейді.
 
      51. Ақпараттар көздерінің библиографиялық деректері олар бойынша ақпарат көзі 

айқындалатындай етіп көрсетіледі.
 
      52. Нуклеотид және/немесе аминоқышқылдар тізбегінің тізілім көшірмесін машина 
оқитын нысанда ресімдеу.
 
      Нуклеотид және/немесе аминоқышқылдар тізбегінің тізілім көшірмесі машина оқитын 
нысандағы (электрондық тасушыда) ұсынылатын көшірмесі басылым нысанындағы тізілімге 
сайма сай болуы керек.
 
      Басылып шығаруды жүзеге асыруға мүмкіндік беретін машина оқитын нысандағы 
тізбектің тізілім көшірмесі бір файлға, бір электрондық тасымалдағышта орналасуы керек. 
Электрондық тасымалдағышта жазылған деректер Windows үшін 1251 немесе MSDOS үшін 866 
кодтық беттер пайдаланып әзірленеді (мәтіндік редактордың көмегімен Windows үшін Word 6 
кем емес).
 
      Файлды тығыздау тек, егер де файл өз бетімен ашылатын мұрағат ретінде берілсе ғана 
жол беріледі.
 
      Электрондық тасымалдағышта тұрақты жабыстырылған жазба қағаз болуы керек, онда 
өтінім берушінің аты, өнертабыстың атауы, жазылған күні, файл жасалған операциялық жүйе 
мен мәтіндік редактордың атауы басылып жазылады немесе бас әріптермен қолдан жазылған 
жазу болады.
 
      53. Өкілді тағайындаған жағдайда:
 
      1) өтінім беру үшін, өтінімді берген соң өтінім бойынша хат жазысу үшін және 
өтінімді қараған кезде өз мүдделерін қорғау үшін өтінім беруші өкілді осы Қағидалардың 
38-тармағымен көзделген сенімхат беру арқылы тағайындай алады.
 
      2) сенімхат өтініммен бірге немесе іс жүргізу барысында беріледі және өтінімге 
қоса тіркеледі. Өтінімді бергенге дейін өкіл тағайындалған жағдайда сенімхат өтінімнің 
түскен күнінен бастап екі айдан немесе тиісті сұрату жібергеннен күннен бастап үш айдан 
кешіктірілмей беріледі.
 
      54. Сараптама жасау ұйымымен хат жазысу:
 
      1) хат жазысу өтінім берушімен немесе оның уәкілетті өкілімен әрбір өтінім бойынша 
жеке түрде жүргізіледі.
 
       2) материалдар сараптама жасау ұйымына тікелей, почта арқылы жіберіледі немесе 
өтiнiм электрондық цифрлық қолтаңбамен куәландырылған электрондық құжат түрiнде берiлуi 
мүмкiн. 
 
      3) өтінімді берген соң жіберілген материалдарда өтінім берушінің (егер өтінім 
берушілер бірнеше адам болса, әрқайсысының қолы қойылады немесе оның өкілінің нөмірі мен 
қолы болуы керек. Егер өтінім беруші заңды тұлға болып табылса, өтінімге ұйым 
жетекшісінің немесе лауазымын көрсетіп заңды тұлғаның құрылтайшылық құжаттарымен оған 
уәкілеттілік берілген уәкіл қолын қояды; қолы осы заңды тұлғаның мөрімен бекітіледі.
 
      4) өтінімнің нөмірі көрсетілмеген материалдар қаралмай, қайтарылып беріледі.
 
      5) өтінім бойынша өндіріс үдерісінде жіберілген материалдар Заңда белгіленген 
мерзім ішінде беріледі.
 
      6) сараптама жасау ұйымында іс жүргізу мемлекеттік немесе орыс тілінде 
жүргізіледі. Өтінім беруші өзге тілде берген материалдарға мемлекеттік немесе орыс 
тіліндегі аудармасы қоса беріледі. Өзге тілде ұсынылған материалдар белгіленген мерзімде 
аудармасы келгенге дейін назарға алынбайды, ол туралы өтінім берушіге хабарланады.
 
      7) сараптама жасау ұйымына берілген жеткілікті ресімделмеген, оқуға қиын 
материалдар қаралмайды. Осындай материалдарды берген тұлғаға тиісті хабарлама 
жіберіледі.
 
      8) Өтінім материалдарының факс арқылы жіберілген түпнұсқалары олардың факс арқылы 
түскен күнінен бастап бір ай ішінде бұрын келген құжаттарға сәйкес ілеспе хатпен бірге 
жіберіледі. Осы талаптар орындалғанда материалдардың келіп түскен күні болып олардың 
факспен келіп түскен күні саналады. Егер материалдардың түпнұсқалары көрсетілген 
мерзімнен кейін келіп түссе, немесе факспен келіп түскен материалдар түпнұсқаға сәйкес 

келмесе, материалдар олардың түпнұсқалары келіп түскен күннен саналады, ал факс арқылы 
келіп түскен материалдардың мазмұны содан кейін назарға алынбайды. Факс арқылы берілген 
өтінімге қатысты материалдар, түпнұсқасы келіп түскенге дейін түспеген болып саналады. 
Егер факспен келген өтінімнің кейбір материалдары не олардың бөлігі оқылмаса не 
алынбаса, тиісті материалдар түпнұсқаның келіп түскен күнінен бастап саналады. Өтінім 
беруші оқылмайтын бөлігін алып тастағанда, факс арқылы келіп түскен күннен бастап 
саналады.
 
      9) құпия белгісі бар материалдар арнайы байланыс түрін пайдалану арқылы 
жіберіледі.
 
      55. Өтінім құжаттарына түзетулер мен анықтауларды енгізу:
 
      1) Заңның 21-бабына сәйкес өтінім беруші өтінім бойынша қажетті шешім қабылдағанға 
дейін өтінім құжаттарына түзетулер мен анықтаулар енгізе алады. Өтінімнің құжаттарын 
түзету мен анықтаулар парақтарды ауыстыру арқылы жүзеге асырылады. Ауыстырылатын 
парақтар тиісті құжаттың әрбір данасы үшін қазақ немесе орыс тілінде немесе құжатты 
қазақ не орыс тіліндегі аударма арқылы беріледі. Егер өзгерістерді енгізгеннен кейін 
мәтін парақта жартылай немесе, бұрын бір парақ болған мәтін одан асып кетсе, онда басқа 
парақтарды да ауыстыру қажет. Ауыстырылған парақ беттерін бергенде, ұсынылған 
ауыстырылатын парақ беттеріне ілеспе хатпен қысқаша түсініктеме беріледі. Егер 
өзгерістер өтінім берушінің бастамасымен болса, түсініктемелер өтінім берушінің хатында 
беріледі. Заңның 21-бабының 1-тармағына сәйкес өтінім құжаттарына өтінім берушінің 
бастамасы бойынша өтінім түскен күннен бастап екі айдың ішінде жасалынған өзгертулерге 
төлем алынбайды.
 
      2) егер түзетулер жаңылыс басылуға, библиографиялық деректерді көрсеткенде қате 
жіберуге байланысты болғанда және құжаттың түзетілуі қалпына қайта келтіруге қатысты 
ешқандай келеңсіз жағдайларға әкеп соқпаса, өтінім берушінің хатында парақтарды 
ауыстырмай түзетулерді енгізу қажеттілігі көрсетіледі.
 
      3) өтінім берушінің, өтінім беруші өкілінің аты-жөніне қатысты өзгертулер, бұл 
ретте ол сол тұлға ретінде қалса, заңды тұлғаның қайта құрылуына байланысты және/немесе 
өтінім берушінің мекен-жайы, сондай-ақ патент беру өтінімінде көрсетілген хат алысатын 
мекен-жайға байланысты өзгертулер өтінім берушінің тіркеу нөмірін көрсете отырып жазбаша 
өтінішхаты бойынша жүргізіледі, Заңның 21-бабының 2-тармағына сәйкес өтінім берушінің 
аты-жөнін немесе атауын және/немесе оның мекен-жайының өзгертілгенін растайтын құжат 
қоса беріледі, және тиісті өзгертулер үшін төлем жүргізгені туралы құжат беріледі.
 
      4) Қорғау құжатын алу құқығын басқаға беруге байланысты өтінім берушінің 
нұсқауларына байланысты немесе өтінім берушінің атауын өзгерту нәтижесіндегі өзгертулер, 
сондай-ақ өтінім құжаттарындағы техника сипатындағы қателерді түзету тиісті төлем 
жүргізілгенде тиісті Мемлекеттік тізілімде өнертабыстың тіркелу күніне дейін Заңның 21-
бабының 2-тармағына сәйкес жасалуы керек.
 
      Егер ұсынылған түзетуден басқа маман үшін барлығына белгілі білімдерден ұсынылған 
түзетуден басқа ештеңе қолдануға мүмкін еместігі байқалса, түзету айқын болып табылады.
 
      56. Патент беру туралы өтінімде көрсетілген авторды құрамға енгізу немесе құрамнан 
шығару авторлардың құрамын өзгерту болып танылады.
 
      Осы Қағидалардың 7-тармағына сәйкес ресімделген патент беру туралы жаңа өтінім 
беру арқылы авторлардың құрамына өзгерістер енгізіледі.
 
      Патент беру туралы жаңа өтініммен бірге еркін түрде жазылған авторлар құрамына 
тиісті өзгертулер енгізу туралы қолдаухат өтінімнің нөмірі мен берілген күнін көрсетіп 
беріледі. Қолдаухатқа өтінім беруші қол қойып береді және авторлар құрамынан шығарылған 
жағдайда - шығарылатын автордың қолы нотариалды куәландырылады (тек ұлттық авторлар мен 
өтінім бойынша өнертабыс авторлары, үкімет аралық келісімдердің деректеріне сәйкес). 
Шығарылатын автордың нөмірі жеке хатпен өтінімнің тіркелген нөмірі мен күні көрсетіліп 
ресімделеді.
 

      Патент беру туралы жаңа өтінім берілген күні авторлар құрамына енгізіген жағдайда 
бұрын берілген өтінімде көрсетілген автордың қолын алу мүмкін болмаса, онда өтінімге 
келесі тәртіпте ресімделген жазбаша нөмірі қоса беріледі:
 
      автор қайтыс болған жағдайда немесе оны қайтыс болды деп жариялағанда, 
өзгерістерді енгізу нөміріне оның атынан мұрагері қол қояды, ол мұраға өз құқығын заңды 
түрде дәлелдеуі керек, мұрагерлік құқығы туралы куәліктің нотариалды куәландырылған 
көшірмесін береді;
 
       автор шетелге кеткен жағдайда, өзгерістерді енгізу нөміріне оның атынан сенімді 
өкілі қолын қояды, осындай құқықты куәландыратын тиісті түрде ресімделген құжатты 
береді. Осындай құжат ретінде патенттік сенім білдірушінің атына тапсырылған іс-
әрекеттің нақты түрлері көрсетілген, 
 
      уәкілетті органда тіркелген сенімхат, немесе Қазақстан Республикасының халықаралық 
шарттарына байланысты жария ету талап етілмеген немесе өзара қарым-қатынас жағдайлардан 
басқа, Қазақстан Республикасының консулдық мекемесінде жария етілген басқа тұлғаға 
берілген сенімхат бола алады;
 
      автордың жүрген жері туралы мәліметтің болмаған жағдайында және оларды алуға 
мүмкін емес болғанда, ол Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінің 28-бабына сәйкес 
сот шешімі бойынша хабар-ошарсыз кеткен болып танылуы мүмкін, және мүдделі тарап 
автордың хабар-ошарсыз кеткенін тану туралы сот шешімінің көшірмесін береді;
 
      авторды іс әрекетке қабілетсіз немесе іс әрекетке қабілеттілігі шектеулі болып 
танығанда оның атынан өзгерістер енгізуге қамқорлық немесе қорғаушы белгілеу туралы сот 
шешімінің көшірмесін берген қамқоршы немесе қорғаушы қолын қояды.
 
      Қазақстан Республикасынан тыс жерде тұратын азаматтар және шетелдік заңды тұлғалар 
авторлар құрамына өзгерістерді енгізуге құжаттарды уәкілетті органда тіркелген патенттік 
сенім білдірушілер арқылы береді, бұл ретте патенттік сенім білдірушіге берілген 
сенімхатта аталған іс-әрекеттерді орындауға тапсырма болады.
 
      Өтінімнің келіп түскен күнінен бастап екі ай өткен жағдайда авторлардың құрамына 
өзгерістер енгізу, өзгерістерді енгізудің төлемін растайтын құжаттың бар болғанында 
жасалады.
 
      Егер құжаттар болмағанда және/немесе берілген құжаттар осы тармақтағы талаптарға 
сай болмаса, өтінім берушіге хабарлама жіберілген күннен бастап үш ай ішіндегі мерзімде 
жоқ немесе түзетілген құжаттарды жіберу ұсынылады.
 
      Сұралған құжаттарды бермеген жағдайда, жаңа берілген өтінім берілмеген болып 
табылады және өзгерістер енгізілмейді, бұл туралы өтінім берушіге хабарлама жіберіледі.
 
      57. Патент беру туралы өтінімде бұрын көрсетілген өтінім берушілердің құрамына 
қосымша тұлғаны енгізу немесе құрамнан тұлғаны шығару арқылы өтінім берушілердің құрамын 
өзгерту немесе жартылай өзгерту болып табылады. Заңның 21-бабының 1-тармағына сәйкес 
өтінім берушілер құрамына өзгерістер енгізу туралы өтініш өтінім бойынша тиісті шешім 
қабылдағанға дейін беріледі, бұл ретте патент беру туралы жаңа өтініш, сондай-ақ 
өзгерістер енгізген үшін төлемді растайтын құжат ұсынылады. 
 
       Патент беру туралы жаңа өтініммен бірге еркін түрде жазылған өтінім берушілердің 
құрамына тиісті өзгертулер енгізу туралы өтініш өтінімнің нөмірі мен берілген күні, 
сондай-ақ сұратылатын өзгерістер үшін негіздерді көрсете отырып, растайтын құжаттармен 
бірге беріледі. Қолдаухатқа патент беру туралы алғашқы өтінімде көрсетілген өтінім 
беруші(лер) қол қояды. Заңды тұлғаның атынан ұйымның басшысы немесе, заңды тұлғаның 
құрылтайшылық құжаттарымен оған уәкілетті адам лауазымын көрсете отырып қолын қояды, 
қолы осы заңды тұлғаның мөрімен бекітіледі. 
 
       Патент алуға құқықтың беру жағдайында өзгертулер енгізу туралы қолдаухат осы 
Қағидалардың 2 қосымшасына сәйкес нысанда толтырылады. Өтініште патент алу құқығын беріп 
және алып жатқан өтінім берушілердің қолдары қойылады. Заңды тұлғаның атынан ұйымның 
бірінші басшысы немесе, заңды тұлғаның құрылтайшылық құжаттарымен оған уәкілетті адам 

лауазымын көрсете отырып қолын қояды, қолы осы заңды тұлғаның мөрімен (бар болса) 
бекітіледі, егер заңды тұлға резиденті болып табылатын мемлекеттің заңнамасына сәйкес 
мөрмен бекіту міндетті түрде көзделген болса. 
 
      Шығарылатын өтінім беруші-жеке тұлғаның қолы нотариалды куәландырылуы керек.
 
      Патент беру туралы өтінімде көрсетілген қайтыс болған өтінім берушіні мұрагермен 
ауыстырған кезде, қолдаухаттың астында мұрагердің қолы қажет, ол өзінің мұрагерлік 
құқығын мұрагерлікке құқығы туралы куәліктің көшірмесін ұсына отырып заңды түрде 
жәлелдеуі тиіс.
 
       Патент беру туралы жаңа өтінімде бұрын берілген өтінімде көрсетілген өтінім 
берушінің қолын алу мүмкін болмаса, өтінішхатқа жазбаша түрде келісім қоса беріледі. 
 
      Өтінім беруші қайтыс болған жағдайда немесе оны қайтыс болды деп жариялағанда, 
өзгерістерді енгізу нөміріне оның атынан мұрагері қол қояды, ол мұраға өз құқығын заңды 
түрде дәлелдеуі керек, мұрагерлік құқығы туралы куәліктің нотариалды куәландырылған 
көшірмесін береді;
 
      автор шетелге кеткен жағдайда, өзгерістерді енгізу нөміріне оның атынан сенімді 
өкілі қолын қояды, осындай құқықты куәландыратын тиісті түрде ресімделген құжатты 
береді. Осындай құжат ретінде патенттік сенім білдірушінің атына тапсырылған іс-
әрекеттің нақты түрлері көрсетілген, Уәкілетті органда тіркелген сенімхат, немесе 
Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарымен формальдылену талап етілмеген 
жағдайлардан басқа, Қазақстан Республикасының консулдық мекемесінде формальдыленген 
басқа тұлғаға немесе өзара қарым-қатынасында берілген сенімхат бола алады;
 
      автордың жүрген жері туралы мәліметтің болмаған жағдайында және оларды алуға 
мүмкін емес болғанда, ол Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінің 28-бабына сәйкес 
сот шешімі бойынша хабар-ошарсыз кеткен болып танылады, және мүдделі тарап автордың 
хабар-ошарсыз кеткенін тану туралы сот шешімінің көшірмесін береді;
 
      авторды іс әрекетке қабілетсіз немесе іс әрекетке қабілеттілігі шектеулі болып 
танығанда оның атынан өзгерістер енгізуге нөмірге қамқорлық немесе қорғаушы белгілеу 
туралы сот шешімінің көшірмесін берген қамқоршы немесе қорғаушы қолын қояды.
 
      Өтінім берушілердің құрамына өзгерістерді заңды тұлғаның қайта құрылуына (қосылу, 
бөліну, бөлініп шығу, қайта құрылуға) байланысты енгізгенде, өтінімге және жаңа өтінімге 
құқықтың сол түрі бойынша мұрагерлігін растайтын құжатты берген (бөлінетін баланс немесе 
тапсыру кесімінен үзінді) оның құқықтық мирасқоры қолын қояды.
 
      Заңды тұлғаның таратылуына байланысты өзгерістер енгізгенде өтінім мен жаңа 
өтінімді құқықтың берілгенін растайтын құжатпен тиісті құқыққа ие болған тұлға қолын 
қояды.
 
      Қазақстан Республикасынан тыс жерде тұратын азаматтар және шетелдік заңды тұлғалар 
өтінім берушілердің құрамына өзгерістерді енгізуге құжаттарды Уәкілетті органда 
тіркелген патенттік сенім білдірушілер арқылы береді, бұл ретте патенттік сенім 
білдірушіге берілген сенімхатта аталған іс-әрекеттерді орындауға тапсырма болу керек.
 
      Егер өтінім түскен күннен бастап екі ай өткен соң өтінім берушілердің құрамына 
өзгерістер енгізілсе, патент беру туралы өтінімге төлем туралы құжат қоса беріледі.
 
      Егер құжаттар болмаса және/немесе берілген құжаттар осы тармақтағы талаптарға сай 
болмаса, өтінім берушіге хабарлама жіберілген күннен бастап үш ай ішіндегі мерзімде жоқ 
немесе түзетілген құжаттарды жіберу ұсынылады.
 
      Сұралған құжаттарды бермеген жағдайда, жаңа берілген өтінім берілмеген болып 
табылады және өзгерістер енгізілмейді, бұл туралы өтінім берушіге хабарлама жіберіледі.
 
      58. Өтінім беруші (оның өкілі) берілген өтінім және оған қатысты материалдармен 
тікелей сараптама жасау ұйымында танысудың күні мен уақытын келісе отырып, сондай-ақ 
өтінімнің, оған қатысты материалдардың немесе олардың бөліктерінің көшірмесіне сұраным 
жасау арқылы таныса алады.
 
      59. Заңның 22-бабының 12-тармағына сәйкес өтінім беруші сараптама жасау ұйымынан 

сұранымда көрсетілген материалдардың көшірмесін, сараптама жасау ұйымының қорытындысын 
немесе ақпараттық іздестіру туралы есепті сұрай алады. Патенттік материалдардың 
көшірмесі өтінім берушінің сұранымы алынған күннен бастап бір айдың ішінде жіберіледі.
 
      60. Өтінім берушінің қатысуымен өтінімге байланысты мәселелерді қарау сараптама 
жасау ұйымының ұсынысы бойынша немесе өтінім берушінің өтінімі бойынша екі тараптың сол 
мәселелермен таныс болғанынан кейін жүргізіледі. Сараптама мәселелері сұранымда 
көрсетілуі мүмкін, онда қосымша кездесудің мақсатқа сәйкестігі туралы, өтінім берушінің 
мәселелері - оны өткізу туралы өтінімі хабарланады.
 
      Сұраным болған жағдайда өтінім беруші оған жауапты үш айлық мерзім ішінде береді, 
бұл өтінім берушінің өтінімді қарауға қатыса алу ниетіне байланысты емес.
 
      Өтінімді қараудың күні мен уақыты алдын ала келісіледі. Жағдай өзгергенде, 
өтінімді қарауға қатыса алмайтын тарап бұл туралы басқа жаққа дереу хабарлайды.
 
      Егер сараптама жасау ұйымы немесе өтінім беруші бірлескен қарауды мезгілсіз немесе 
мақсатсыз болып санаса, сараптама жасау ұйымы немесе өтінім берушінің өтінімі тиісті 
дәлелдерді келтіріп қабылдамауы мүмкін.
 
      Өтінім беруші сараптама жасау ұйымына өзінің қатысуымен өтінімді қарау туралы 
өтініммен алдын ала келіспей келгенде оның қатысуымен өтінімді қараудан бас тартылады.
 
      Өтінімді қарауға өтінім беруші немесе өтінім берушінің өкілі, өкілетті тұлға осы 
Қағидалардың 57-бабының шарттарын сақтаған жағдайда қатыса алады. Жалғыз өтінім беруші 
болып табылмайтын тұлға басқа өтінім берушілер болмаған жағдайда тек өкілдікке сенімхаты 
бар болғанда ғана қатысады.
 
      Өтінім берушінің қатысуымен өтінімді қарау келіссөздер немесе сараптама кеңесін 
жүргізу арқылы жүзеге асырылады.
 
      Келіссөздер егер мәселелер сараптамашы және өтінім берушімен тікелей шешілгенде; 
Сараптама кеңесі - егер сараптама тарапынан кейбір мамандардың қатысуымен мәселелерді 
шешу қажет болғанда жүргізіледі.
 
      Келіссөздер немесе сараптама кеңестерінің нәтижелері бойынша белгілі нысан бойынша 
екі дана хаттама жасалады, онда қатысушылар туралы мәліметтер, тараптармен келтірілген 
дәлелдер мен ұсыныстар, және бұдан арғы іс жүргізу туралы мәліметтер болады.
 
      Хаттамада:
 
      өтінім берушімен (оның өкілімен) ұсынылған өнертабыстың формуласының жаңа 
редакциясы;
 
      өтінімді қайтарып алу туралы өтінім;
 
      жазбаша түсініктемелерді талап ететін сараптама мәселелері келтіріледі.
 
      Хаттамаға талқылаудың барлық қатысушылары қолын қояды. Бір дана өтінімнің 
материалдарына тіркеледі, екіншісі өтінім берушіге (оның өкіліне) беріледі.
 
      Талқыланып жатқан мәселелер бойынша нөмірінің болмаған жағдайында талқылаудың 
қатысушыларының ерекше пікірі жазылады. Өтінім берушіге (оның өкіліне) берілетін, тиісті 
қорытындысы бар хаттаманың данасы іс жүргізуді тоқтату туралы хабарламаны немесе 
сараптама сұранымын ауыстыра алады (өтінімді қайтарып алған жағдайда), бұл туралы онда 
тиісті жазба ресімделеді.
 
      Хаттама өтінім берушінің сараптамаға жасаған сұранымына жауап ретінде беріледі 
(егер бұл ретте жауап қайтарудың белгіленген мерзімі бұзылмаса). Бұл ретте хаттамаға 
тиісті жазба енгізіледі.
 
      Хаттамада келтірілген өзгерістерді өтінімнің құжаттарына енгізу осы Қағидалардың 
56-тармағымен көзделген тәртіпте жүзеге асырылады.
 
      61. Егер мерзім «... күннен бастап... ішінде (кешіктірмей) (өткенге дейін)» сөз 
тіркестерімен білдірілсе, аталған күннен кейінгі келесі күннен бастап есептеледі. 
Мерзімнің аяқталуы мерзімнің соңғы айының тиісті күні аяқталады. Егер мерзімнің соңғы 
күні жұмыс емес күніне келсе, мерзімнің аяқталу күні болып одан кейінгі жұмыс күнінің 
бірінші күні саналады. Егер мерзімнің аяқталуы сол айдың ішіндегі тиісті санның жоқ 

күніне келіп түссе, мерзім сол айдың соңғы күні аяқталады.
 
      Мерзімнің соңғы күні байланыс ұйымына тапсырылған материалдар уақытында жіберілген 
болып саналады.
 
      62. Сұратылған құжаттар мен қосымша материалдарды тапсыру мерзімін ұзарту:
 
      1) Заңның 22-бабының 3 және 8-тармақтары мен 22-1-бабының 3-тармағына сәйкес 
сұралған құжаттар мен қосымша материалдарды өтінім берушімен тапсыру мерзімі тиісті 
өтінішпен мерзімді ұзарту төлемақысын бергенде ұзартылады.
 
      2) аталған мерзім Заңның 22-бабының 13-тармағына сәйкес патент беруге арналған 
өтінімді қарағанда оның өтіп кеткен күнінен бастап алты айдан аспайтын мерзімге (соның 
ішінде егер өтінішхат бірнеше рет берілсе де) сараптама жасау ұйымымен ұзартылады;
 
      3) мерзімді ұзарту туралы қолдаухат еркін нысанда өтінім берушіге сұранымды 
жіберген күннен бастап үш ай ішінде немесе Заңның 22-бабының 8-тармағына сәйкес 
сараптама жасау ұйымымен оған өтінімді жіберген күннен бастап өтінім берушімен 
сұратылған өтінім материалдарына қарсы қойылған көшірмелерді жіберген күннен бастап екі 
айдың ішінде жіберіледі.
 
      4) сұратылған материалдарды және қосымша материалдарды тапсыру мерзімін ұзарту 
туралы өтінім берушіге хабарлама жасалады.
 
      5) егер өтінішхатты ұсыну мерзімі сақталмаған жағдайда және мерзімді ұзарту 
төлемақысын бермегенде ол қанағаттандырылмайды және бұл жөнінде өтінім берушіге 
хабарлама жасалады.
 
      63. Заңның 27-бабына сәйкес өтінім беруші Қазақстан Республикасы мемлекеттік 
тізіліміне өнеркәсіптік меншік объектісі тіркелгенге дейін жіберген өтінімді қайтарып 
алуға құқылы. 
 
      64. Өтінімді қайтарып алу туралы өтінім Қазақстан Республикасы өнертабыстарының 
мемлекеттік тізіліміне тіркелген күнінен кешіктірілмей берілуі керек.
 
      Осындай өтінім белгіленген мерзімде түскенде, өтінім берушіге өтінімді қайтарып 
алу туралы хабарлама жіберіледі.
 
      Өтінім берушіге өтінімді қайтарып алу туралы хабарлама жіберілген соң, сол 
өтінімге қатысты іс жүргізу тоқтатылады.
 

жүктеу/скачать 0,95 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: