«сіңісе» алады»1 - дейді. Демек, тіл-тілде сіңіскен түбірлердің
болатыны
сияқты
(сіңіскен түбір жайында түбір туралы
баяндауларды қараңыз), сіңіскен аффикстер де (опрощенные
аффиксы) болады. Жоғарыдагы баяндауларды жинақтай келіп,
сіңіскен аффикстерге мынадай анықтама беруге болады.
«Сіңіскен аффикс деп морфологиялыц сіцісу процесінде
әр басца аффикстердіц аж ырамастай болып,
бір-біріне
әбден кірігіп, бүл күнде біртүтас морф ема (аффикс) рет інде
үгынылатын көмекші морфеманы (аффгіксті) айтамыз»2.
Бұл жерде сіңіскен аффикстер мен құранды аффикстерді бір-
бірінен ажыратуға қатысты принципті бір мәселеге тоқталайық.
«Түркі тілдерінің грамматикаларында, соның ішінде қазақ тілінің
эртүрлі грамматикаларында және жеке еңбектерде сіңіскен
аффикстер мен «құранды (немесе күрделі) жүрнақтар» деп аталып
жүрген аффикстердің шегі бір-бірінен ажыратылмай, олар бір ғана
атаумен аталады. Сіңіскен аффикстер мен құранды жұрнактар
деп аталып жүрген аффикстердің өзара ұқсас жағы бар екені рас,
бірақ бұл екеуі бір емес. Демек, олардың арасына тендік белгісін
қоюға болмайды. Мысалы,
басыцңы, түсіңкі, көтерінкі
деген
сөздердің құрамындағы
-ыңцы (-іңкі)
аффиксі мен
аралас, үш тас
деген сөздердегі
-лас (-тас)
аффикстері қүрамы жағынан, атап
айтқанда, екі элементген (аффикстен) кұралуы жағынан ғана,
ұксас болғанымен, бұлардың бір-бірінен түбірлі айырмашылыгы
бар. Бүл аффикстердің алдыңғысы
(-ыңңы, іңкі)
екі элементтің
(-ың+-цы, -ің+-кі)
бір-біріне ерітінді тэрізді сіңісіп кетуінен
жасалып, соның нэтижесінде бүл күнде бөліп-жаруға келмейтін
біртұтас аффикс ретінде ұғынылса, соңғы аффикстің
(-пас, -т ас)
кұрамындағы екі элементтің шегі бір-бірінен оңай ажыратылады
(ара-ла-с, ү ш -т а-с).
Бұл аффикстердің алды ңғысыны ң
(-ы цқы ,
-іңкі)
соңғы аффикстен
(-лас, -т ас)
осындай ерекш елігін
ескере келіп, оны сіңіскен аффикстің қатарына ж атқызамыз.
Соңғы аффикстің
(-лас, -т ас)
табиғаты нда да ерекш елік бар.
Бүл аффикс бірде бөлшектеніп, екі морфема ретінде, бірде
бөлшектенбей, біртүтас морфема ретінде қызмет атқарады.
М ысалы,
аралас, үиіт ас
деген сөзд ерд ің құрам ы н дағы
-л а с
Достарыңызбен бөлісу: 
