бірінші элементтің
{цып-, цап-) табиғатын айқындап алу керек.
Аталған элементгі, әрине, көмекші сөз дей алмаймыз. Бұл элемент
шығу төркіні жагынан да көмекші сөздермен жанаспайды.
Демек,
цып-цызыл, цап-цара дегендерді сын есім шырайларының
аналитикалық формаларының қатарына жатқызатындай негіз
жоқ. Сонда бұл қандай форма болғаны?
Қып-цызыл, цап-цара
тәрізділердің қүрамындагы
бірінші элемент түркологиялық
эдебиеттерде үстеме немесе күшейткіш буын деп аталып жүр.
(Бүл жайында 66-параграфты қараңыз). Бүл элементтің
{цып-
,
цап-) комекші сөздің қатарына жатпайтындығы, сондықтан
оның қатысуымен жасалган форма аналитикалык форма бола
алмайтындығы жоғарыда айтылды. Аталган элемент мағынасы
жағынан орыс тіліндегі кейбір префикстермен сэйкес келеді. Бірақ
түркі тілдерінде аффикстердің префикс деп аталатын түрінің жок
екенін ескерсек, оны префикс деп тану тағы да қиын. Алайда
бүл элементтің
(цып-, цап-) префикс тэрізді қызмет атқаратынын
ескеріп,
цып-цызыл, цап-цара, тіп-тік тәрізділерді шартты түрде
сын есімнің күшейтпелі шырайының синтетикалык формасы деп
тануға тура келеді. Ал
өте цызыл, тым цара, аса биік, өте ащы,
тіпті ыстыц тәрізділер сөздердің тіркесінен жасалып, мағынасы
жағынан
цып-цызыл, цап-цара,
біп-биік, ап-ащы,
ып-ыстыц тэрізді
формалармен сәйкес келеді де, сын есімнің шырай категориясы-
ның аналитикалык формалары ретінде танылады.
Достарыңызбен бөлісу: 
