2.2. Қопарушы теспелер
Бұзу (қопару) теспелері, үңгіме теспелернен кейін атылады, яғни үңгіме теспелерінің жарылысы нәтижесінде забой ортасында үңгір пайда болып, бұзу теспелерінің қопарғыштық көрсеткішін арттырады. Забойдағы кен массасының үлкен бөлігі бұзу шпурларының жарылысынан қопарылады.
2.3. Жиектеуші теспелер
Жиектеуші шпурлар ең соңынан жарылатын теспелер. Мұның қызметі қазбаның жобалық қимасын жасау. Жиектеуші теспелерді әдетте, қазбаның сыртына қарай қиғаш бұрғылайды. теспелердің жарылысынан, толық тереңдікке дейін таужыныстары қопарылмай қалуы мүмкін. Мұны теспелерді пайдалану коэффициенті (ТПК) білдіреді. ТПК – дегеніміз жарылыстан кейін забойдың алға қарай жылжу ұзындығының теспе тереңдігіне қатынасы. Егер жарылыс кезінде ТПК < 0,65÷0,8 болса, онда жарылыстың көрсеткіші қанағаттанарсыз, ТПК = 0,8÷0,9 болса, орташа, ал ТПК > 0,9 болса, онда жарылыс дәрежесі жақсы деп танылады. ТПК -нің мәні үңгір кеңістігінің өлшемдеріне тікелей байланысты. Сондықтан теспелерді забойға орналастырған кезде үңгіме теспелеріне үлкен мән беру керек.
Қазбаларды әртүрлі таужыныстарында, көмір немесе кен қабаттарында өткенде, бірінші көмірді немесе кенді веерлі үңгімелермен қопарады. Соның арқасында қосымша кеңістік пайда болады, ал пайдалы қазбаны тазартып алғаннан кейін таужынысын параллельді теспелермен қопарады (4-сурет).
Жиектеуші теспелерді қазбаның жобалық жиегінен 15-20 см ішке, қазбаның бүйіріне қарай 85–870 қиғаш бұрғылайды. теспелердің таужынысының ішіндегі ұшы қазба қимасының жиегінен сыртқа шықпауы қажет.
4-сурет. Біртекті емес таужыныстарында теспелерді орналастыру сұлбасы
Достарыңызбен бөлісу: |
