Кәсіпорын экономикасы : оқу құралы. Атырау,2019
Кәсіпорынның салық салынымы
жүктеу/скачать 1,45 Mb. Pdf көрінісі
|
| 10.4 Кәсіпорынның салық салынымы
Салық – бұл қайтарымсыз, эквивалентсіз және тұрақты сипатқа ие болатын, белгілі мөлшерде заңдылық негізде бекітілген заңды және жеке тұлғалар есебінен ұсталатын қаражаттың жиынтығы. Салықтар - бұл орталық және жергілікті басқару органдарының жеке және заңды тұлғаларынан алынатын және мемлекеттік және жергілікті бюджеттерге түсетін міндетті төлемдер және ол мемлекеттің кірісін құрайды. Салық салу – заңды және жеке тұлғалар мен мемлекет арасында табысты бөлу жүйесі. Ол Қазақстан Республикасының салық кодексімен, салықтар мен алымдар туралы заңдармен, сондай-ақ ҚР субъектілерінің және жергілікті өзін-өзі басқару органдарының заңдары мен басқа нормативтік актілерімен реттеледі. Салық төмендегідей функцияны жүзеге асырады: 1) фискалдық функция (фик - мемлекеттік қазынашылық) мемлекетке саяси және әлеуметтік-экономикалық мәселелерді шешуге жұмсалатын қаржы ресурстарымен қамтамасыз етеді; 2)нормативтік-құқықтық реттеу функциясы кәсіпкерлік қызметті ынталандыратын, өндірістің өсуіне және еңбек нәтижесіндегі қызметкерлердің қызығушылығын арттыруға, материалдық-техникалық ресурстарды пайдалану тиімділігіне, сондай-ақ жекелеген шаруашылық жүргізуші субъектілер ретінде (кәсіпорындар, ұйымдар, фирмалар) салықтық ставкалар, жеңілдіктер мен айыппұлдар жүйесі арқылы жүзеге асырылады және халық ұлттық экономиканың негізгі бөлігі. 3) бөлу функциясы халықтың әлеуметтік қорғалмаған санаттарын қолдауды қамтамасыз ететін кірістер мен шығыстарға айтарлықтай әсер ететін салықтарды қайта бөлу жолымен жүзеге асырылады. Салық салу объектісі - компанияның балансында: негізгі құралдар және материалдық емес активтер (қалдық құны бойынша), сондай-ақ акциялар мен шығындар. Салық салу мақсаттары үшін мүліктің орташа жылдық құны анықталады. Төлем қабілеттілігіне қарай салық тікелей және жанама түрде жіктеледі.Тікелей салық тікелей алынатын салық (жеке табыс салығы, корпоративті табыс салығы, жеке табыс салығы, әлеуметтік салық және т.б.). Жанама салықтар - белгілі бір тауарлар мен қызметтерге салынатын салықтар. Жанама салықтар бағаға қосымша ақы ретінде кіреді. Жанама салықтар түрлері: қосылған құн салығы (тауарлардың кең спектрін қамтитын), акциздер (таңдалған тауарлардың қатысты шағын тізімі салық салынуға жатады), кедендік баждар. 164 Салық ставкасы - бұл салық базасының өлшем бірлігіне салықтар бойынша есеп айырысу сомасы. Салық ставкасы салық базасының өлшем бірлігіне пайызбен немесе абсолютті мөлшерде белгіленеді. Салық кезеңі - Салық кодексіне сәйкес жеке салық және басқа да міндетті төлемдер үшін белгіленген мерзім, салық базасы анықталады және бюджетке төленетін салық пен басқа да міндетті төлемдердің сомасы есептеледі. Бюджет кірісінің ауқымды бөлігін құрайтын салық –корпоративті табыс салығы,оның төлеу объектісі кәсіпорынның жылдық жиынтық табысы.,ставка мөлшері 20 пайызды құрайды. Жылдық жиынтық кіріс салық төлеушінің кірістерін қоса алғанда: тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) сатудан түскен кірістердің барлық түрлерін қамтиды; ғимаратты, ғимараттарды, ғимараттарды, сондай-ақ амортизацияланбайтын активтерді сатудың өзіндік құнынан; міндеттемелерді есептен шығарудан; күмәнді міндеттемелер бойынша; мүлікті жалға беруден; банктер мен банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар жасаған провизиялардың мөлшерін азайтудан; борыш талаптарын беруден; кәсіпкерлік қызметті шектеу немесе тоқтату туралы келісім бойынша алынған; шығыс негізгі құралдарының құнынан кіші тобының құндық балансына асып кетуінен; бұрын жасалған шегерімдер бойынша алынған өтемақы; мүлікті тегін алу, жұмыстарды орындау, көрсетілетін қызметтер; дивидендтер; сыйақылар; оң айырбас бағамы; ұтыстар; роялти; әлеуметтік объектілерді пайдалану кезінде жұмсалған шығыстардан кірістердің артуы. Сурет 2.ҚР аймағындағы салықтар түрлері Есептер мен алдыңғы кезеңдер үшін қолданылып жүрген ағымдағы табыс салығының сомасы төленбеген сомаға тең міндеттеме ретінде танылады және 165 жүктеу/скачать 1,45 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|