Кіріспе қазақстан Республикасының мемлекеттік білім стандарттарының талаптарына сәйкес, 050608

принциптері.  Түзуші  ұлпалар.  Алғашқы  және  соңғы  түзуші  ұлпалар.  Жабындық, 

ассимиляциялык,  қорлық  және  заттарды  ӛткізуші,  желдеткіш  жүйесінің  жалпы 

сипаттамасы.  Арқаулык  үлпалар  (склеренхима,  колленхима),  ӛткізгіш  ұлпалар  (ксилема, 

флоэма).  Ӛткізгіш  ұлпалар  элементтерінің  эволюциясы,  олардың  онтогенездік  дамуы. 

Талшықты  -  ӛткізгіш  шоқтар.  Бӛліп  шығарушы  ұлпапар:  сырткы  және  ішкі  бӛліп 

шығарушы  ұлпалар  ("безді"  түктер,  шірнеліктер,  гидатодтар,  шайырканалдары,   

сүтгігенді  жолдар). Ұлпалардың  негізгі және  косалқы қызметтері. 

Вегетативті  мүшелердің  дамуы  мен  құрылысы.  Ӛсімдіктің  тұқымнан  дамуы. 

Тұқымның  ӛнуіне  қажетті  жағдайлар.  Ӛскіннің  қалыптасуы,  вегетативті  мүшелердің 

дамуы. Ӛркен және ӛркендер жүйесі. Ӛркеннің жалпы сипаттамасы. Ӛркеннің қүрылысы: 

сабақ,  жапырақ,  буын,  буынаралык,  бүршік,  жапырақтың  орналасуы,  бекінуі,  қысқарған, 

ұзарған  ӛркендер  және  т.б.    Ӛркендердің  түрлене  ӛзгеруі  және  олардың  биологиялық 

маңызы. Ӛркеннің бұтақтануы, бұтақтану типтері, жылдық және элементарды еркендер. 

Ӛркеннің  бүйірлік  мүшесі  -  жапырақ.  Жапырақтың  құрылысы  және  кызметі. 

Жапырақтың  құрамды  бӛліктері,  жай,  күрделі  жапырақтар.  Қоршаған  орта  жағдайының 

жапырақ  тақтасының  анатомиялык  құрылысының  қалыптасуына  әсері.  Жапырақтың 

жекелей дамуы (онтогенез). 

Ӛркеннің діңі (осі) - сабақ. Сабақтың сипаттамасы мен қызметі. Шӛптесін ӛсімдіктер 

сабағының  алғашқы  Және  соңғы  анатомиялы  құрылысы.  Ашық  тұқымды  және  жабық 

тұқымды  қос  жарнақты  ағашты  ӛсімдіктер  сабағының  анатомиялық  құрылысы  және 

жуандауының типтері. Орталық шеңбер (стела) типтері, олардың эволюциясы. 

Тамыр  және  тамырлар  жүйесі.  Тамырдың  анықтамасы  және  атқаратын  қызметі. 

Атқаратын  қызметіне  байланысты  тамырдың  морфологиялық  жэне  анатомиялық 

құрылысының  ерекшеліктері.  Тамырдың  алғашқы  және  соңғы  анатомиялық  құрылысы. 

Тамырлар  жүйесі  туралы  түсінік,  тамырдар  жүйесінің  типтері,  мамандануы  және  оның 

түрлене ӛзгеруі. Микориза.  

Жоғарғы  сатыдағы  ӛсімдіктердің  кӛбеюі.  Кӛбеюдің  жолдары.  Жыныссыз  кӛбеюі: 

вегетативті  және  споралар  арқылы  кӛбеюі.  Вегетативті  кӛбеюдің  жолдары.  Жынысты 

кӛбеюі.  Тұқым  арқылы  кӛбеюдің  пайда  болуы,  оның  эволюциялық  маңызы.  Гаметофиті 

және  спорофиті  басым  болып  келеді.  Жоғарғы  сатыдағы  ӛсімдіктердің  түрлерінің  даму 

циклдерінің сипаттамасы. 

Гүлді  ӛсімдіктердің  генеративті  мүшелері.  Гүл.  Гүлдің  шығу  тегі  туралы  теориялар 

және  оларға  қазіргі  таңдағы  енгізілген  толықтырулар.  Гүлдердің  формуласы  мен 

диаграммасы. 

Аталық  жиынтығы  -  андроцей,  шығу  тегі  және  құрылысы.  Андроцей  типтері  (бір-, 

екі-,  кӛп  ағайынды;  екі  "мықты"  болып  шоғырлануы  және  т.б.).  Аталық  гаметофиттің 

қүрылысы, микроспорогенез. Палинология ілімі, оның міндетірі. 

Аналыктар  жиынтығы  –  гинецей.  Аналықтың  құрылысы.  Жеміс  жапырақтардың 

шығу  тегі.  Аналық  (гинецей)  типтері  және  эволюциясы.  Тұқымбүрдің  құрылысы  және 

пайда болуы. Кіндіктенудің (плацентация) типтері. Мегаспорогенез. Аналық гаметофитгің 

кұрылысы.  

Гүлдеу  және  тозаңдану.  Әр  түрлі  тозандану  турлеріне  бейімделген  тозақдатушы 

агенттер. Ӛздігінен тозаңдануга кедергі жасаушы бейімделгіштер. 

Жабық  тұқымды  ӛсімдіктергі  қосарланып  ұрықтанудың  маңызы.  Тұқымның  және 

жемістің қалыптасуы. Дара және қос жарнақты ӛсімдіктер тұқымдарының құрылысы. 

Жемістер,  олардың  құрылысы  мен  классификациясы  (жеміс  серіктерінің  құрылысы 

және  гинецей  типтері  бойынша).  Тұқымдар  мен  жемістердің  таралуы.  Тұқымдар  мен 

жемістерді адамнің ӛз қажетіне пайдалануы. 

Гүл шоғыры. Олардың қалыптасуының себептері, гул шоғырларының типтері.  

Жоғарғы  сатыдағы  ӛсімдіктердін  әралуандығы.  Даму  циклінде  гаметофиті  басым 

жоғаргы сатыдағы споралы ӛсімдіктер. 

Мүк  тәрізділер  бӛлімі.  Мүк  тәрізділердің  шығу  тегі.  Бӛлімнің,  жалпы 

морфологиялық-анатомиялық  сипаттамасы.  Даму  циклі.  Мүк  тәрізділердін  экологиясы 

мен  географиялық  таралуы.  Мүктердің  экологиялық  топтары.  Мүк  тәрізділердің 

практикалық маңызы және табиғаттағы ролі. 

Даму циклінде спорофиттері басым жоғары сатыдағы споралы ӛсімдіктер.  

Риниофитгер бӛлімі.  Шығу тегі.  Жалпы морфологиялық-анатомиялық  сипаттамасы. 

Негізгі ӛкілдері. Маңызы. 

Плаун  тәрізділер  бӛлімі.  Шығу  тегі.  Жалпы  морфологиялдық  анатомиялық 

ситаттамасы.  Кластарға  бӛлінуі.  Даму  циклі.  Халық  шаруашылығындағы  және 

табиғаттағы маңызы. 

Қырықбуын  тәрізділер  бӛлімі.  Жалпы  морфологиялық-анатомиялық  сипаттамасы. 

Қырықбуындылар  класына  тән  ерекшеліктері.  Даму  циклы.  Спораларының  және 

ӛскіншелерінің  құрылысының  ерекшеліктері.  Халық  шаруашылығындағы  және 

табиғаттағы маңызы. 

Папоротник  тәрізділер  бӛлімі.  Шығу  тегі.  Жалпы  морфологиялық-анатомиялық 

сипаттамасы.  Спорангиялар  жэне  олардьщ  дамуы,  сорустары,  синангилері.  Тең-  және 

әртүрлі споралылығы. Даму циклі. Сирек кездесетін түрлері. Халық шаруашылығындағы 

және  табиғаттағы  маңызы.  Кластарға  бӛлінуі.  Папоротник  тәрізділердің  экологиялық 

топтары. 

Ашық  тұқымдылар  бӛлімі.  Ашық  тұқымдылардың  шығу  тегі.  Жалпы 

морфологиялық-анатомиялық сипаттамасы. Стробилдерінің кұрылысының ерекшеліктері. 

Тұкымбүрінің  шығу  тегі.  Ашық  тұкымдылардың  классификациясы  мен  филогениясы. 

Таралуы  мен  экологиясы.  Ашық  тұқымдылардың  халық  шаруашылығындағы  және 

табиғаттағы маңызы. 

Саговниктер (Цикадопсидалар) класы. Жалпы сипаттамасы. 

Гинкголар 

(Гинкгопсидалар) 

класы. 

Жалпы 

морфологиялық-анатомиялық 

сипаттамасы.  Қосқалақты  гинкгоның  кұрылыстық  ерекшелігі.  Даму  циклі.  Тұқымының 

құрылысы. Таралуы. Экологиясы. 

Қылқанжапырақтылар  (Пинопсидтер)  класы.  Жалпы  морфологиялық-анатомиялық 

сипаттамасы. Негізгі ӛкілдері. Экологиясы. Шаруашылықтағы маңызы.  

Гнетопсидтер класы. Жалпы сипаттаамасы. 

Гүлді  немесе  жабық  тұқымды  ӛсімдіктер  бӛлімі.  Жабық  тұқымды  ӛсімдіктердің 

шығу  тегі.  Кӛлемі.  Жалпы  морфологиялық-анатомиялык  сипаттамасы.  Жабық  тұқымды 

ӛсімдіктер  морфологиялық  эволюциясының  маңызды  бағыттары.  Таралуы  мен 

биосферадағы  ролі.  Экологиясы.  Халық  шаруашылығындағы  маңызы.  Ӛсімдіктердің 

жарыққа,  жылуға,  ылғалдыққа  және  топыраққа  қатысына  қарай  экологиялық  топтарға 

бӛлінуі. 

Магнолиопсидтер 

немесе 

қосжарнақтылар 

класы. 

Жалпы 

сипаттамасы. 

Лилиопсидтер  немесе  Дара  жарнақтыларға  класына  қатыстығы.  Класс  тармақтарына 

бӛлінуі. 

Магнолиягүлділер  қатары.  Магнолиялар  тұқымдасы.  Жалпы  сипаттамасы.  Басты 

ӛкілдері. Географиялық таралуы мен экологиясы. Халық шаруашылығы мен табиғаттағы 

маңызы. 

Тұңғиықгүлділер  қатары.  Тұңғиықтар  тұқымдасы.  Жалпы  сипаттамасы.  Негізгі 

ӛкілдері.  Географиялық  таралуы  мен  экологиясы.  Сирек  кездесетін  түрлері.  Халық 

шаруашылығы мен табиғаттағы маңызы. 

Сарғалдақгүлділер 

қатары. 

Сарғалдақтар, 

Бӛріқарақаттар 

тұқымдастары. 

Құрылысындағы  мамандану  және  карапайым  белгілері.  Гүлдерімен  жемістерінің 

эволюциясы,  биологиялык  ерекшеліктері.  Отандық  флорадағы  басты  ӛкілдері. 

Географиялық  таралуы  мен  экологиясы.  Қазақстанда  сирек  кездесетін  және  эндемдік 

түрлері. Ӛсімдіктердің экологиялық топтары, катар ӛкілдерінің халық шаруашылығы мен 

табиғаттағы маңызы. 

Кӛкнәргүлділер  қатары.  Кӛкнәрілер,  Кӛгілдірлер  түқымдастары.  Құрылысындағы 

мамандану  және  байырғы  қарапайым  белгілер.  Гүлдерініц  эволюциясы,  биологиялық 

ерекшеліктері.  Географиялық  таралуы.  Отандық  флорадағы  басты  ӛкілдері.  Қатардың 

халық  шаруашылыгындағы  мен  табиғаттағы  маңызы.  Қазақстанда  сирек  кездесетін, 

реликті және эндемді түрлері. Ӛсімдіктердің экологиялық топтары. 

Қалампыргүлділер 

қатары. 

Жалпы 

морфолого-анатомиялық 

сипаттамасы. 

Қалампырлар,  Алабұталар,  Гүлтәрізділер  тұқымдастары.  Вегетативті  мүшелерінің, 

гүлдерінің,  жемістерінің  кұрылымдық  ерекшеліктері.  Таралуы  мен  экологиясы,  маңызды 

ӛкілдері.  Қазақстанда  сирек  кездесетін,  реликті  және  эндемді  түрлері.  Ӛсімдіктердің 

экологиялық топтары, Адам шаруашылығындағы және табиғаттағы маңызы. 

Шамшатгүлділер  қатары.  Шамшаттар  тұқымдасы.  Гүлдері  мен  гүл  шоғырларының 

құрылыстық  ерекшелігі.  Қазакстанда  сирек  кездесетін,  реликті  және  эндемді  түрлері. 

Ӛсімдіктердің  экологиялық  топтары.  Халық  шаруашылығындағы  және  табиғаттағы 

маңызы. 

Қайынгүлділер  қатары.  Қайындар  тұқымдасы.  Қатардағы  әртүрлі  таксономиялық 

жүйелердегі  орны.  Гүлдері  мен  гүлшоғырларының  Құрылымдық  ерекшеліктері. 

Қазақстанда  сирек  кездесетін,  реликті  және  эндемді  түрлері.  Ӛсімдіктердің  экологиялық 

топтары. Адам шаруашылығындағы және табиғаттағы маңызы. 

Талгүлділер  қатары.  Талдар  тұқымдасы.  Гүлдерінің  қүрылыстық  ерекшелігі. 

Маңызды  ӛкілдері,  геофафиялық  таралуы.  Қазақстанда  сирек  кездесетін,  реликті  және 

эндемді  түрлері.  Ӛсімдіктердің  экологиялық  топтары.  Адам  шаруашылығындағы  және 

табиғаттағы маңызы. 

Кеуелгүлділер  қатары.  Крестгүлділер,  Кеуелдер  тұқымдастары.  Вегетативтік 

мүшелерінің  құрылымдық  ерекшеліктері,  жемістерінің  морфологаялық  әралуандығы. 

Қазақстанда  сирек  кездесетін,  реликті  және  эндемді  түрлері.  Қатардағы  ӛсімдіктердің 

экологиялық топтары. Ауылшаруашылығындағы және табиғаттағы маңызы. 

Қалақайүлділер  қатары,  Қарағаштар,  түлтар,  Қалақайлар,  Кенепшӛп  тұқымдастары. 

Вегетативтік  мүшелерінің,  гүлдерінің,  гүлшоғырларының,  жемістерінің  құрылымдық 

ерекшеліктері.  Маңызды  ӛкілдері,  географиялық  таралуы,  экологиялық  топтары. 

Ауылшаруашылығындағы және табиғаттағы маңызы. 

Раушангүлділер  қатары.  Раушандар  тұқымдасы.  Класстармақтарына  бӛлінуі. 

Географилық  таралуы.  негізгі  ӛкілдері.  Сирек  кездесетін,  реликті  және  эндемді  түрлері. 

Экологиялық топтары. 

Бұршақгүлділер  қатары.  Бұршақтар  тұқымдасы,  тұқымдас  тармағына  бӛлінуі. 

Гүлдері  мен  жемістерінің  құрылысы.  Биологиялық  және  морфологиялық  ерекшеліктері, 

Қазақстанда  сирек  кездесетін,  реликті  және  эндемді  түрлері.  Қатардағы  ӛсімдіктердің 

экологиялық топтары. Ауылшаруашылығындағы және табиғатгағы маңызы. 

Аралилгүлділер  қатары.  Шатыршагүлділер,  аралиялықтар  тұқымдастары.  Гүлдері 

мен  жемістерінің  құрылысы.  Анатомо-морфологиялық,  биологиялық,  биохимиялық 

ерекшеліктері.  Маңызды  ӛкілдері,  географиялық  таралуы.  Қазақстанда  сирек  кездесетін, 

реликті  және  эндемді  түрлері.  Қатардағы  ӛсімдіктердің  экологиялық  топтары. 

Ауылшаруашылығындағы және табиғаттағы маңызы. 

Алқагүлділер  қатары.  Алқалар  тұқымдасы.  Морфологиялық,  биологиялық, 

биохимиялық  ерекшеліктері.  Маңызды  ӛкілдері,  географиялық  таралуы.  Қазақстанда 

сирек кездесетін, реликті және эндемді турлері.Тұқымдастағы ӛсімдіктердің экологиялық 

топтары. Ауылшаруашылығындағы және табиғаттағы маңызы. 

Ерінгүлділер қатары. Ерінгүлділер тұқымдасы. Гүлдерінің жемістерінің құрылыстық 

ерекшеліктері.  Морфологиялык,  биологиялық,  биохимиялық  ерекшеліктері.  Маңызды 

ӛкілдері,  геофафиялық  таралуы.  Қазақстанда  сирек  кездесетін,  реликті  және  эндемді 

түрлері.  Тұқымдастағы  ӛсімдіктердің  экологиялық  топтары.  Ауылшаруашылығындағы 

және табиғаттағы маңызы. 

Күрделігүлділер қатары. Күрделігүлділер тұқымдасы. Анатомиялық-морфологиялық 

және  биологиялық  ерекшелІктері.  ГүлдерінІң,  гүл  шоғырларының,  жемістерінің 

құрылысы.  Тұқымдас  тармағына  бӛлінуі.  Қазақстан  флорасындағы  негізгі  ӛкілдері, 

географиялық таралуы, экологиялық топтары. Қазақстанда сирек кездесетін, реликті және 

эндемді түрлері. Қатар ӛкілдерінің адам ӛміріндегі және табиғаттағы маңызы. 

Лилиопсидтер немесе дара жарнақтылар класы.  Жалпы сипаттамасы.  

Лалагүлділер  қатары.  Құртқашаштар,  лалалар  тұқымдастары.  Морфологиялық  және 

экологиялық  ерекшеліктері.  Маңызды  ӛкілдері,  таралуы.  Қазақстанда  сирек  кездесетін 

және  эндемдік  түрлері.  Қатардың  экологиялық  топтары.  Ауылшаруашылығындагы  және 

табиғаттағы маңызы. 

Амарилсгүлділер  қатары.  Жуалар,  Амарилистер  тұқымдастары.  Морфологиялық 

және  экологиялық  ерекшеліктері.  Гүлдерінің  құрылысы,  маңызды  ӛкілдері,  таралуы. 

Қазақстандағы сирек кездесетін және эндемдік түрлері,  қатардағы экологиялық  топтары. 

Ауылшаруашылығындағы және табиғаттагы маңызы. 

Қонырбасгүлділер  қатары.  Астық  тұқымдасы.  Вегетативті  мүшелерінің,  гүлдерінің, 

гүл  шоғырларының  құрылысы.  Морфологиялық,  анатомиялык  және  биологиялык 

ерекшелІктері.  Тұқымдас  тармағына  бӛлінуі,  таралуы.  Қазақстандағы  сирек  кездесетін 

және 

эндемдік 

түрлері, 

қатардағы 

ӛсімдіктердің 

экологиялық 

топтары. 

Ауылшаруашылығындағы және табиғаттағы маңызы. 

Жануарлардың биологиялық алуантүрлілігі. Қарапайымдылардың алуантүрлілігі 

мен құрылымы. Бір клеткалық деңгейдегі жануарлар тобына (Ргotozoa) жалпы сипаттама. 

Қарапайымдылар құрылысының негізгі белгілері. Патшалық тармағының типтерге бӛліну 

принциптері.  Саркомастигофора  (Sarcomastigophora)  типіне  сипаттама.  Филогения. 

Саркодалардың практикалық маңызы. Талшықтылар. Тіршілігі және практикалық маңызы. 

Организмдердің  даму  стратегиясы  "К"  және  "R"  (ұрпақ  үшін  қамқорлық).  Изогамиядан 

анизогамияға ауысудың мүмкін себептері. Колониялы жануарларға сипаттама. 

Паразиттік  карапайымдыларға  сипаттама.  Бұрын  споралыларға  (Sporozoa)  жатқан 

бірқатар топтардың систематикалық жағдайына жаңа кӛзқарастар. Тіршілік циклдері мен 

медициналық  маңызы.  Организмдер  арасындағы  симбиоздық  қарым-қатынастар. 

Паразитизм туралы түсінік. Иелер типі. 

Инфузориялар  (Infusoria).  Ядролық  аппараттың  және  жыныс  процесінің 

(конъюгация, аутогамия) ерекшеліктері. Отряд үсті мен кластарға бӛлу. Қарапайымдылар 

құрылымының типтері. Протозоа филогениясы. Басқа жануарлармен карым-қатынасы, 

Кӛпклеткалы 

омыртқасыз 

жануарлардың 

алуантүрлілігі 

мен 

құрылымы. 

Кӛпклеткалылардың  ұлпалық  кұрылымы.  Ұрық  жапырақшалары  туралы  ұғым. 

Кӛпклеткалылардың  ұрықтық  дамуының  негізгі  кезеңдері.  Губкалар  типі  (Spongia). 

Губкалар 

құрылысының 

ерекшеліктері 

(қаңқасының 

қызметі, 

клеткаларының 

ерекшеліктері,  ұрықтық  дамуы,  амфибластула).  Филогения.  Практикалық  маңызы. 

Ішекқуыстылар  (Coelenterata)  және  ескектілер  (Ctenophora)типтері.    Бұлшық  ет  және 

жүйке жүйелерінің пайда болуы.алмасуы (метагенез). Ішеккуыстылардың таксономиялық 

бӛлінуі. Филогения. Практикалық маңызы. 

"Құрттар"  дегеніміз  не.  Тері-бұлшықет  қабы  құрылысы.  Билатеральды  бӛлім. 

Алғашқы  ауыздылар  бӛлім  тармағы.  Үш  кабаттың  қалыптасуы  Паренхима.  Кірпікшелі 

жабын. "Кұрттар" деп  аталатын жануарлар типтері  Жалпақ құрттар типі (Plathelminthes), 

Трематодалар  (Trematoda),  хаспа  құрттар  (Cestoda),  құрылысы,  кӛбеюі  және  тіршілік 

циклдері.  Мезазоа  және  олардың  жануарлар  жүйесіндегі  орны.  Филогения  және  жалпақ 

Құрттардың паразит ретіндегі практикалық маңызы. 

Алғашқы және екінші ретті дене қуысы, шығу тегі және функциялары. Тұтас ішектің 

және  қан  айналу  жүйесінің  пайда  болуы.  Немертиндер  (Nemertini)  мен  жұмыр  құрттар 

(Nemathelminthes).  Типтің  кластарға  бӛлінуі.  Тип  жүйесіндегі  қазіргі  ӛзгерістер.  Жұмыр 

құрттар  типіне  (Annelida)  жалпы  сипаттама.  Даму  ерекшеліктері.  Трохофора  кұрылысы. 

Метамеряя.  Тип  жүйесі.  Филогения.  Буылтық  құрттардың  топырақ  түзушілер  ретіндегі 

практикалық маңызы. 

Буынаяқтылар  типі  (Агthopoda)  типіне  жалпы  сипаттама.  Дене  бунақталуының 

күрделенуі.  Аяқтарының  түрін  ӛзгертуі.  Құрлыққа  шыққан  бірнеше  топтардың 

қүрылысының ерекшеліктері. Филогения және систематикалық бӛлінуі. 

Хелицералылар (Сһеlicerata). Әртүрлі тыныс алу жолдары мен тьтныс алу органдар 

құрылысының 

түрлері. 

Шаянтәрізділер 

мен 

ӛрмекшітәрізділер 

класы. 

Ӛрмекшітәрізділердің  негізгі  отрядтары.  Тіршілігі  мен  практикалық  маңызы.  Желбезек 

тыныстылар  тип  тармағы  (Вгаnchiata).  Су  жануарлары  ретіндегі  шаянтәрізділердің 

құрылысы.  Әртүрлі  кластардын  дене  бунақталуының  ерекшеліктері.  Кӛбеюі,  даму 

ерекшеліктері, шаянтәрізділердің маңызы. 

Кеңірдектыныстылар  тип  тармағы  (Тгасһеаtа).  Тип  тармағы  жүйесі.  Кӛпаяктылар 

(Мугіороdа),  олардың  сипаттамасы.  Экологиясы  мен  табиғаттағы  маңызы.  Насекомдар 

класы  немесе  алтыаяқтылар  (Іnsecta,  Нехоросdа).  Кластың  қазіргі  жүйесі.  Денесінің 

бӛлінуі  ерекшеліктері.  Ауыз  аппараттары,  аяқтары,  қанаттары,  олардың  шығу  тегі.  Су 

тіршiлігіне  ауысуы.  Насекомдардың  бояуы  (Бейтсовская  және  Мюллеровская 

мимикриясы).  Қоғамдық  насекомдар.  Насекомдардың  қоғамдык  тіршілік  етуінің  шығу 

тегі. 

Адамның 

шаруашылық 

жұмыстарындағы 

насекомдардың 

маңызы 

(ауылшаруашылық  дакылдарыньщ  зиянкестері,  паразиттер  мен  ауру  тасымзлдаушылар). 

Зиянды  түрлердің  санын  реттеу  әдістері.  Сирек  кездесетін  және  құрып  бара  жатқан 

жануарлар түрлерін қорғау принциптері. 

Моллюскалар  (Моllusca).  Денеснің  бӛлінуі.  Екінші  ретті  дене  куысынын  пайда 

болуы.  Мантия.  Тип  жүйесі.  Қосжақтаулылар.  Бақалшақ  және  онын  құрылысы.  Кӛбеюі 

және дамуы. 

Құрсақаяқтылар.  Жүйке  жүйесі  құрылысының  ерекшеліктері.  тіршілік        етуге    

шығу.        Басаяқтылар.        Құрылысының        ерекшеліктері,  биологиясы.  Қазба  түрлер. 

Практикалық маңызы. 

Қармалауыштылар  типі  (Теntaculata).  Құрылысының  ерекшеліктері,  кластарға 

бӛлінуі,  кӛбеюі  және  дамуы.  Қылтанжақтылар  типі  (Сһаеtognatha).  Тікентерілілер  типі 

(Есһіnodermata).  Жалпы  сипаттама.  Дене  симметриясы.  Қаңқасы.  Тікентерілер 

личинкалары.  Кластарға  бӛлінуі.  Кәсіптік  маңызы.  Погонофоралар  (Роgоnophora). 

Филогенетикалык маңызы. 

Личинкахордалылар  (Urchordata)  және  жартылай  хордалыларШетісһогсіаіа). 

Бассүйексіздер  тип  тармагы  (Асrania):  ланцетникті  мысалға  алғаядағы  басхордалылар 

класы құрылысының ерекшеліктері (Серһаlochordata).  Ланцетниктің 

омыртқалы 

жануарлардан  айырмашылыктары  мен  ұқсастықтары.  Хордалы  жануарлардың  (Сһогdata) 

жалпы сипаттамасы. Хордалылар типі жүйесі класс тармағына дейін. 

Алғашқы   су  омыртқалы  жануарларының   алуантүрлілігі   мен омыртқалы 

жануарлардың классификациясы. Омыртқалы немесе басқаңқалылардың (Vertebrate seu 

Craniota)  тип  тармағының  жалпы  сипаттмасы.  Жақсыздар  (Аgnatha)  бӛлімі, 

дӛңгелекауыздылар  (Сусlostomata)  класы.  Миногалардың  (Реtromyzontes)  морфо-

физиологиялық  құрылысы,  миногалардың  теңіз,  ауыслалы,  тұщысу  формалары,  олардың 

таралуы,  тіршілік  етуі,  миграциялар,  кәсіптік  маңызы.  Миксиналар  (Мухіnі)  класс 

тармағының систематикасы мен сипаттамасы. Таралуы, экологиясы және кәсіптік маңызы. 

Балықтар  (Ріsces)  -  алғашкы  ежелгі  жақауызды  (Сnathostomata)  омыртқалылар. 

Шеміршекті  балыктар  (Сһоndrichthyes)  класының  морфо-физиологиясының  құрылысы. 

Тақтажелбезектілер  (Еlasmobranchii)  класс  тармағы,  отрядқа  дейінгі  систематикасы, 

биологиясы,  таралуы,  экологиясы  мен  кәсіптік  маңызы.  Бүтінбастылар  класс  тармағы 

(Ноlосерһli), химералылар (Сһіmaeriformes) құрылысының негізгі ерекшеліктері, таралуы 

мен экологиясы. 

Сүйекті  балықтар  класы  (Оsteichthyes).  Сәулеқанатты  балықтардың  морфо-

физиологиялық  құрылысы.  Тіршілік  ортасының  алуантүрлілігі  және  топ  түрінің 

кӛптүрлілігі.  Балықтың  тіршілік  ортасы  және  тіршілік  түрлері  (биологиялық  типтері): 

теңіздік, ӛтпелі және тұщы су балықтары. Экологиялық типтері: нектонды (пелагиалдық), 

теңіз түбіне жақын және теңіз түбінің, терең судың (абиссалды), аралық  орынды алатын 

топтар. 

Сәулелі  қанатты  балықтар  (Асtinopterygii)  класс  тармағы  систематикасы.  Ганоидты 

(Ganoidomorpha),      жалпы      сипатгамасы,  таралуы,  ӛкілдері.  Бекіретәрізділер    немесе  

шеміршекті  ганоидтар, құрылысының негізгі белгілері, системасы, таралуы, биологиясы 

және экологиясы. Каспийлік бекірелердің күздік және кӛктемдік нәсілдерінің түсініктері. 

Қазақстанда  бекіре  балықтарды  және  қорғау  мәселелері.  Сүйекті  ганоидтардың 

(Polypteriformes,  Lepisosteiformes,  Amiiformes)  таралуы  және  сипаттамасы.  Нағыз  сүйекті 

балықтар 

(Теleostei) 

тобы: 

майшабақтәрізділер 

(Сlupeіformes), 

албатырлар 

(Salmoniformes),  жыланбалықтар  (Аnguilliformes),  тұқытәрізділер  (Cypriniformes), 

жайынтәрізділер  (Siluriformes),  атеринотәрізділер  (Аtheriniformes),  саргантәрізділер 

(Веloniformes). 

Жоғары  сатыдағы  теостейлердің  систематикасы  мен  сипаттамасы: 

(Gadiformes),  шаншытәрізділер  (Gasterosteiformes)  кефалтәрізділер  (Perciformes), 

алабұғатәрізділер (Scorpaeiformes) скорпенатәрізділер (Scorpaeiformes), камбалатәрізділер 

(Рleuronectiformes),  инеқұрсақтәрізділер  (Lophiiformes),  удильщиктер  (Lophiiformes). 

Мінез  құлқы,  тіршілік    әрекеті.  Балықтардың  түр  ішілік  және  түр  аралык  қатынастар. 

Миграция типтері (активті және пассивті, кӛбеюі, қоректік қыстық типтері). Балықтардың 

су биоценозындағы ролі. Балықтың экономикалық маңызы. 

Ескекқанатты  балықгар  (Sarcopterygii)  класс  тармағына  сипаттама.  Саусаққанатты 

(Crossopterygii)  және  қостынысты  (Dipnoeustomorpha-eratodiformes,  Lepidosireniformes) 

балықтар  құрылысының  негізгі  белгідері,  олардың  систематикасы  жойылыл  кеткен 

отрядтарды  қоса,  таралуы,  оиологиясы  мен  экологиясы.  Ежелгі  саусаққанатты  балықтар 

құрлық  омырткалыларының  ата-тегі  ретінде.  Қосмекенділер  немесе  амфибиялар 

(Аmphibia)  класы.  Морфо-физиологиялық  құрылысы,  системасы,  географиялық  таралуы, 

мінез-құлқы және тіршілігі, жылдық циклдары, оиоценоздағы  орны және маңызы. 

жүктеу/скачать 425,44 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: