Кіріспе зерттеу жұмысының өзектілігі
жүктеу/скачать 151,36 Kb.
|
Кіріспе зерттеу ж мысыны зектілігі
| Мұғалімнің кәсіби құзіреттілігі – мұғалімнің педагогикалық әрекеті мен педагогикалық қарым-қатынас қасиеттерінің, кәсіби құндылықтарының қалыптасқандығын көрсететін білім, білік , дағдылардың жиынтығы[91].
Құзіреттілік көпқырлы ұғым болып табылады және оның мәні мен құрылымына ғалымдардың беретін анықтамалары да түрліше болып келеді. Мысалы: Т.Г. Браже: «Құзіреттілік - мұғалімнің білімдері мен іскерліктері, құндылықтары, әрекет мотивтері, мәдениет көрсеткіштерінен (сөйлеу, стиль, қарым-қатынас) тұратын көпфакторлы құбылыс» деп анықтама берсе, В.Н.Введенский: «Құзіреттілік - білімдер мен іскерліктердің жиынтығы емес, олардың шынай практикада тиімді түрде қолданылуы» дей келе, оның төмендегідей түрлерін атап көрсетеді: • қатысымдылық құзіреттілік – эмоция тұрғысынан қалыпты болу, экстраверсия, сөйлеу іскерліктері, тыңдай білу сияқты құрамды бөлшектерден тұратын кәсіби маңызды сапа; • ақпараттық құзіреттілік- мұғалімнің өзі, оқушылары, ата-аналар және әріптес мұғалімдер туралы ақпараттар жиынтығы; • реттеуші құзіреттілік – мұғалімнің өз мінез-құлқын басқара алуы. Мақсат қоя білу, жоспарлау, белсенділік, әрекет нәтижесін бағалау сияқты сапаларды қамтиды; • интеллектуалды-педагогикалық құзіреттілік - жалпылау, нақтылау, абстракциялау, талдау, біріктіру, қиял, икемділік, сыни ойлау сапаларынан тұрады. Т.В. Добудько (Б.С. Гершунский, А.К. Маркова, Л.М. Митинаның жұмыстарына сүйене отырып) : кәсіби құзіреттілік – педагогикалық әрекетті жүзеге асыратын теориялық және практикалық дайындықтардың бірлестігі. Ғылыми-теориялық, психологиялық, операциялы-технологиялық болып келеді[92]. Н.В. Кузьмина: Кәсіби құзіреттілік - маманның өз мамандығын оқыту тәрбиелеу процесінің нормаларын есепке ала отырып, тұлға қалыптастыру құралы ретінде қарауы. Оның пікірінше төмендегідей түрлері бар: - арнайы және кәсіби құзіреттілік - белгілі бір пәнге бағытталған; - әдістемелік құзіреттілік – оқушыларда білімдер мен іскерліктерді қалыптастыруда байқалады; - әлеуметтік – психологиялық – қарым-қатынас процестері аясында көрініс табады; - дифференциалды-психологиялық – мотивтер мен оқушылардың қабілеттерін қамтиды; - аутопсихологиялық құзіреттілік – жеке әрекет пен тұлғаның артықшылықтары мен кемшіліктерін айқындайды. А.К. Маркова : Кәсіби құзіреттілік – педагогикалық әрекеттің жоғарғы деңгейде орындалуы, оқушыларды тәрбиелеу мен оқытуда тиімді нәтижелерге қол жеткізу[93]. Аталған анықтамаларды талдай келе, «тілдік құзіреттілік дегеніміз – тіл үйренушінің қоғамдағы стандарттар мен нормаларға сәйкесінше қарым-қатынасты атқара білуі, оның дайындығы мен жеке тұлғасын кәсіби тұрғыдан қарастыратын қасиеттер» деген қорытындыға келуге болады. Ол өз кезегінде үш аспектіні ұштастырады: танымдық (ғылыми, пәндік білімдер); операциялы-технологиялық (әрекет жолдары мен шешім қабылдай алу қабілеті); аксиологиялық (табиғат, қоғам, адамға деген қарым-қатынас) Қазіргі оқушының тілдік құзіреттілік үлгісін өзара байланысты бірнеше элементтер жиынтығы ретінде қарастыруға болады: Құндылықтар – оқушының түрлі әрекеті барысында қажет ететін бағыт-бағдар, идеялары.Мысалы: оқушыға өз тұлғасының ерекшеліктерін көрсетуге мүмкіндік беру; әр оқушы қайталанбас тұлға екенін түсіну; әр оқушының жеке дара қабілеттерін жемісті түрде жетілдіруге мүмкіндік беру; оқушы өзінің деңгейіне, қызығушылықтарына сай білімдерді игеретінін жете түсіне білу. Кәсіби сапалар: оқушыларға үлкен қызығушылық таныту; өз әрекетінде әріптестері және оқушылары тарапынан сын қабылдай алу және өз кемшіліктерін түзетіп отыру; қоршаған орта мен айналада болып жатқан әлеуметтік өзгерістерге өз көзқарасын білдіре алу; оқушылармен өз ойларын, сезімдерін бөлісе білу; өз пәніне деген қызығушылықтың болуы. жүктеу/скачать 151,36 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|