Китаб-ус-салат намаз кітабы даярлаған: Хасан Яваш Жетінші басылым
жүктеу/скачать 2,61 Mb. Pdf көрінісі
|
Масбуқтың намазы Имамға ұйығандар төрт түрлi болады. Бұлар: Мудрик, мұқтади, масбуқ жəне лахиқ. Мудрик – Ифтитах тəкбiрiн имаммен бiрге алған адам. Мұқтади – Ифтитах тəкбiрiне үлгермеген адам. Масбуқ – Имамға бiрiншi рəкатта үлгермеген адам. Лахиқ - Ифтитах тəкбiрiн имаммен бiрге алған, бiрақ кейiн на- мазда дəретi бұзылып дəрет алып, қайтадан имамға ұйыған адам. Бұл адам алдындағыдай қыраатсыз, рүку мен сəжде тасбихтарын айтып, намаздарын оқиды. Ол дəрет алуға барып-келгенде дүние сөзiн сөйлемеген болса, имамның артында тұрғандай болып есеп- теле бередi. Бiрақ мешiттен шыққаннан кейiн ең жақын жерде дəрет алуы керек. Көп алыстап кетсе, намазы бұзылады. Масбуқ, яғни имамға бiрiншi рəкатта үлгере алмаған адам, имам екi жағына сəлем бергеннен кейiн түрегелiп үлгермеген рəкаттарын оқиды. Қырааттарды бiрiншi, кейiн екiншi, одан кейiн үшiншi рəкатты оқығандай оқиды. Ал отырғанда төртiншi, үшiншi жəне екiншi рəкат кезегiмен, яғни соңынан басына қарай оқылады. Мысалы: Құптан намазының соңғы рəкатында имамға ұйыған адам, имам сəлем бер- геннен кейiн тұрып, бiрiншi жəне екiншi рəкатта Фатиха жəне бiр сүре оқиды. Бiрiншi рəкаттан кейiн отырады. Екiншi рəкатта отыр- майды. Бес нəрсенi имам iстемесе, жамағат та iстемейдi. Олар: Имам құныт оқымаса, жамағат та оқымайды. 1. Имам айт намазында тəкбiрлердi айтпаса, жамағат та айт- 2. пайды. Имам төрт рəкатты намаздың екiншi рəкатында отырмаса, 3. жамағат та отырмайды. Имам сəжде аятын оқып, сəжде қылмаса, жамағат та 4. қылмайды. Имам сəһу сəждесін жасамаса, жамағат та істемейді. 5. Төрт нəрсенi имам iстесе де, жамағат iстемейдi. Олар: Имам екiден көп сəжде етсе, жамағат етпейдi. 1. Имам айт тəкбiрлерiн бiр рəкатта үштен көп айтса, 2. жамағат айтпайды. Имам жаназа намазында төрттен көп тəкбiр айтса, жамағат 3. айтпайды. Имам бесiншi рəкатқа тұрып кетсе, жамағат тұрмайды, 4. имамды күтiп бiрге сəлем бередi. - 102 - НАМАЗ КІТАБЫ - 103 - НАМАЗ КІТАБЫ Он нəрсенi имам iстемесе де, жамағат iстейдi. Олар: Ифтитах тəкбiрiне қолды құлаққа көтеру. 1. Субханəкə оқу. 2. Рүкуге иiлгенде тəкбiр айту. 3. Рукуде тасбих оқу. 4. Сəждеге жатып тұрар кезде тəкбiр айту. 5. Сəжделерде тасбих айту. 6. Сами Аллаһу.. 7. демесе де Раббəнə лəкəл хамд деу. Əттахиятуды соңына дейiн оқу. 8. Намаз соңында сəлем беру. 9. Құрбан айтында жиырма үш парыздан кейiн сəлем берер- 10. бермес ташриқ тəкбiрін оқу. Ифтитах тəкбiрiнiң құндылығы Кiмде-кiм ифтитах тəкбiрiн имаммен бiрге алса, ол адамның күнəлары күздiң күнi ағаш жапырақтары жел соққанда төгiлгендей төгiледi. Бiр күнi Пайғамбарымыз намаз оқып жатқан кезде бiреу таң намазының ифтитах тəкбiрiне үлгере алмай қалды. Сол үшiн бiр құлды азат етiп келіп, пайғамбарымыздан сұрады: «Йа, Расулаллаһ! Мен бүгiн ифтитах тəкбiрiне үлгере алмай қалдым. Бiр құл азат еттiм. Ифтитах тəкбiрiнiң орнын толтыра алдым ба?» Пайғамбарымыз хазреті Əбу Бəкiр Сыддықтан (радыяллаһу анһ): «Сен не дейсiн, бұл ифтитах тəкбiрi жөнiнде?» деп сұрады. Хазреті Əбу Бəкiр (радыяллаһу анһ) былай дедi: «Йа Расулаллаһ! Қырық түйем болса, қырығының да қоржыны гауһарға толы болса, барлығын кедейлер- ге таратсам да, имаммен бiрге алынған ифтитах тəкбiрiнiң сауабына жетпейді». Одан кейiн Пайғамбарымыз: «Йа, Омар! Сен не дейсiң ифти- тах тəкбiрi жөнiнде?» дегенде, хазреті Омар (радыяллаһу анһ): «Йа, Расулаллаһ! Мекке мен Мадина арасы толған түйем болса жəне бұлардың жүктерi гауһар болса, барлығын кедейлерге таратсам да ифтитах тəкбiрiнiң сауабына жете алмаймын»- дедi. Кейiн Пайғамбарымыз: «Йа, Осман! Сен не дейсiң?» дегенде, хазреті Осман (радыяллаһу анһ): «Йа, Расулаллаһ! Түнде екi рəкат намаз оқысам, əр рəкатта Құранды толық хатым етсем де, имаммен бiрге алынған ифтитах тəкбiрiнiң сауабына жете алмаймын» дедi. Одан кейiн Пайғамбарымыз (саллаллаһу алейһи уə сəллəм) «Йа, Əли! Сен не дейсiң ифтитах тəкбiрi жөнiнде?» Хазреті Əли (радыяллаһу анһ): «Йа, Расулаллаһ! Шығыс пен батыс арасы кəпiрлерге лық толы болса, Раббым маған қуат берiп барлығымен соғыссам да, имаммен бiрге алынған ифтитах тəкбiрiнiң сауабына жете алмаймын»- дедi. Бұдан кейiн Пайғамбарымыз алейһиссалам: «Ей, менiң үмметiм жəне асхабым! Жетi қат аспан мен жетi қат жер қағаз болса, жəне дариялар сия болса, жəне бүкіл ағаштар қалам болса, барлық перiштелер жазушы болып қияметке дейiн жазса да имаммен алынған ифтитах тəкбiрiнiң сауабын жазып бітіре алмайды». Оқиға: Сарайға салынған мешiт Имам Ағзам Əбу Ханифаның шəкiртi Имам Əбу Юсуф, Халифа Харун Рашид заманында қазы болатын. Бiр күнi Харун Рашидтің жа- нында отырғанда бiреуден шағым түседi. Харун Рашидтiң уəзiрi «Бұған куəмiн» дейдi. Имам Əбу Юсуф уəзірдің куəлігін қабылдамайды. Халифа: «Уəзiрдiң куəлiгiн неге қабыл етпейсiң?»- деп сұрайды. Имам Əбу Юсуф: «Бiр күнi оған бiр iс бұйырған едiңiз. Сонда ол сiзге «Əміріңізге құлдық» деген едi. Егер шын айтқан болса, құлдың куəлiгi қабыл етiлмейдi. Ал өтiрiк айтқан болса, өтiрiкшiнiң куəлiгi де тыңдалмайды» - дедi. Халифа: «Мен куəлiк етсем, қабыл етесiң бе?» - деп сұрайды. «Жоқ, қабылдамаймын»- дейдi қазы. Халифа: «Неге?»- дегенде, имам: «Сіз намазды жамағатпен оқымайсыз»- де- ген екен. Халифа: «Мен мұсылмандардың жұмысымен шұғылданып көбінесе жамағатпен оқи алмаймын»- дегенде, имам: «Жаратушыға ғибадат етілетін жерде жаратылғанға бағынбайды»- деді. Халифа бұл сөзді мақұлдап, сарайына мешiт салынуын əмiр еттi. Азаншы мен имам тағайындап, бұдан былай намазын тек жамағатпен оқыды. - 102 - НАМАЗ КІТАБЫ - 103 - НАМАЗ КІТАБЫ Он нəрсенi имам iстемесе де, жамағат iстейдi. Олар: Ифтитах тəкбiрiне қолды құлаққа көтеру. 1. Субханəкə оқу. 2. Рүкуге иiлгенде тəкбiр айту. 3. Рукуде тасбих оқу. 4. Сəждеге жатып тұрар кезде тəкбiр айту. 5. Сəжделерде тасбих айту. 6. Сами Аллаһу.. 7. демесе де Раббəнə лəкəл хамд деу. Əттахиятуды соңына дейiн оқу. 8. Намаз соңында сəлем беру. 9. Құрбан айтында жиырма үш парыздан кейiн сəлем берер- 10. бермес ташриқ тəкбiрін оқу. Ифтитах тəкбiрiнiң құндылығы Кiмде-кiм ифтитах тəкбiрiн имаммен бiрге алса, ол адамның күнəлары күздiң күнi ағаш жапырақтары жел соққанда төгiлгендей төгiледi. Бiр күнi Пайғамбарымыз намаз оқып жатқан кезде бiреу таң намазының ифтитах тəкбiрiне үлгере алмай қалды. Сол үшiн бiр құлды азат етiп келіп, пайғамбарымыздан сұрады: «Йа, Расулаллаһ! Мен бүгiн ифтитах тəкбiрiне үлгере алмай қалдым. Бiр құл азат еттiм. Ифтитах тəкбiрiнiң орнын толтыра алдым ба?» Пайғамбарымыз хазреті Əбу Бəкiр Сыддықтан (радыяллаһу анһ): «Сен не дейсiн, бұл ифтитах тəкбiрi жөнiнде?» деп сұрады. Хазреті Əбу Бəкiр (радыяллаһу анһ) былай дедi: «Йа Расулаллаһ! Қырық түйем болса, қырығының да қоржыны гауһарға толы болса, барлығын кедейлер- ге таратсам да, имаммен бiрге алынған ифтитах тəкбiрiнiң сауабына жетпейді». Одан кейiн Пайғамбарымыз: «Йа, Омар! Сен не дейсiң ифти- тах тəкбiрi жөнiнде?» дегенде, хазреті Омар (радыяллаһу анһ): «Йа, Расулаллаһ! Мекке мен Мадина арасы толған түйем болса жəне бұлардың жүктерi гауһар болса, барлығын кедейлерге таратсам да ифтитах тəкбiрiнiң сауабына жете алмаймын»- дедi. Кейiн Пайғамбарымыз: «Йа, Осман! Сен не дейсiң?» дегенде, хазреті Осман (радыяллаһу анһ): «Йа, Расулаллаһ! Түнде екi рəкат намаз оқысам, əр рəкатта Құранды толық хатым етсем де, имаммен бiрге алынған ифтитах тəкбiрiнiң сауабына жете алмаймын» дедi. Одан кейiн Пайғамбарымыз (саллаллаһу алейһи уə сəллəм) «Йа, Əли! Сен не дейсiң ифтитах тəкбiрi жөнiнде?» Хазреті Əли (радыяллаһу анһ): «Йа, Расулаллаһ! Шығыс пен батыс арасы кəпiрлерге лық толы болса, Раббым маған қуат берiп барлығымен соғыссам да, имаммен бiрге алынған ифтитах тəкбiрiнiң сауабына жете алмаймын»- дедi. Бұдан кейiн Пайғамбарымыз алейһиссалам: «Ей, менiң үмметiм жəне асхабым! Жетi қат аспан мен жетi қат жер қағаз болса, жəне дариялар сия болса, жəне бүкіл ағаштар қалам болса, барлық перiштелер жазушы болып қияметке дейiн жазса да имаммен алынған ифтитах тəкбiрiнiң сауабын жазып бітіре алмайды». Оқиға: Сарайға салынған мешiт Имам Ағзам Əбу Ханифаның шəкiртi Имам Əбу Юсуф, Халифа Харун Рашид заманында қазы болатын. Бiр күнi Харун Рашидтің жа- нында отырғанда бiреуден шағым түседi. Харун Рашидтiң уəзiрi «Бұған куəмiн» дейдi. Имам Əбу Юсуф уəзірдің куəлігін қабылдамайды. Халифа: «Уəзiрдiң куəлiгiн неге қабыл етпейсiң?»- деп сұрайды. Имам Əбу Юсуф: «Бiр күнi оған бiр iс бұйырған едiңiз. Сонда ол сiзге «Əміріңізге құлдық» деген едi. Егер шын айтқан болса, құлдың куəлiгi қабыл етiлмейдi. Ал өтiрiк айтқан болса, өтiрiкшiнiң куəлiгi де тыңдалмайды» - дедi. Халифа: «Мен куəлiк етсем, қабыл етесiң бе?» - деп сұрайды. «Жоқ, қабылдамаймын»- дейдi қазы. Халифа: «Неге?»- дегенде, имам: «Сіз намазды жамағатпен оқымайсыз»- де- ген екен. Халифа: «Мен мұсылмандардың жұмысымен шұғылданып көбінесе жамағатпен оқи алмаймын»- дегенде, имам: «Жаратушыға ғибадат етілетін жерде жаратылғанға бағынбайды»- деді. Халифа бұл сөзді мақұлдап, сарайына мешiт салынуын əмiр еттi. Азаншы мен имам тағайындап, бұдан былай намазын тек жамағатпен оқыды. - 104 - НАМАЗ КІТАБЫ - 105 - НАМАЗ КІТАБЫ Жұма намазы Аллаһу та’ала жұма күнiн мұсылмандарға тəн қылған. Жұма күнi түс уақытында жұма намазын оқу Аллаһу та’аланың бұйрығы. Аллаһу та’ала Жұма сүресiнiң соңғы аятында: «Ей, иман келтіру абыройына ие болған құлдарым! Жұма күнi намаз үшiн азан айтылған кезде хутба тыңдау жəне жұма намазын оқу үшін мешіттерге асығыңдар. Сауда-саттықты тоқтатыңдар. Жұма намазы жəне хутба сізге басқа жұмыстарыңыздан да пайдалы. Жұма намазын оқып болғаннан соң, дүние жұмыстарыңыз үшін таралуыңызға болады. Аллаһтан ризық, несiбе күтіп еңбек етіңдер. Сондай-ақ құтылу үшін Аллаһты көп зiкiр етiңдер.» -деп бұйырған. Намаздан кейiн қалағандар жұмысына, қалағандар мешiтте қалып дұға етумен шұғылдана алады. Жұма намазының уақыты кiргенде сауда-саттықпен айналысу күнə. Хазреті Пайғамбарымыз көптеген хадистерінде: «Мұсылман кiсi жұма күнi ғұсыл алып, жұма намазына барса, бiр апталық күнəлары кешiрiлiп жəне əрбiр басқан қадамы үшiн сауап беріледі». «Жұма намазын оқымаған кiсiлердiң жүректерiн Аллаһу та’ала мөрлеп тастайды». «Күндердiң ең абзалы жұма күнi. Жұма күнi - айт күндерi мен ашура күнiнен де абзал. Жұма осы дүниеде жəне жəннатта мұсылмандардың мейрамы». «Егерде бiр кiсi жұма намазына еш бір кедергісіз үш рет бармайтын болса, Аллаһу та’ала оның жүрегiн мөрлеп қояды. Яғни жақсылық жасай ал- майтын болып қалады». «Жұма күнi бiр уақыт бар, сол уақытта жасалынған дұға қайтарылмайды». «Жұма намаздан кейiн жетi рет Ихлас, Нас, Фəлақ сүрелерiн оқыған кiсiнi Аллаһу та’ала бір апта қазадан, бəледен жəне жаман нəрселерден қорғайды». «Сенбi күнi яһудилерге, жексенбi күнi христиандарға берiлген, ал жұма күнi мұсылмандарға берiлген. Бұл күнде мұсылмандарға бе- рекет пен жақсылық бар». Жұма күнгi ғибадаттардың сауабы басқа күнде орындалған ғибадаттардың сауабынан екi есе көп. Жұма күні iстелген күнəлар да екi есе болып жазылады. Жұма күнi рухтар жиналады жəне бір-бірімен танысады. Қабiрлер зиярат етiледi. Бұл күнi қабiр азабы тоқтатылады. Кейбiр ғалымдардың айтуы бойынша бұл күні мүминдердің азабы мүлдем тоқтатылады. Кəпiрлердiң азабы тек жұма күнi мен рамазан айын- да ғана тоқтатылып, басқа уақыттарда азап қиямет күнiне дейiн жалғасады. Жұма күнi жəне түнінде дүниеден өткен мүминдер қабiр азабына ұшырамайды. Жұма күнi тозақтың оты қатты ыстық болмай- ды. Адам алейһиссалам жұма күнi жаратылды. Жұма күнi жəннаттан шығарылды. Жəннаттағылар Аллаһу та’аланы жұма күндерінде көредi. Жұма намазының парыздары Жұма күнi он алты рəкат намаз оқылады. Бұлардың iшiнде 2 рəкаты парыз. Жұма бесiн намазынан да қуатты парыз. Жұма намазы парыз болуы үшiн мына екi шарт қажет: Ада шарттары (өтелетiн шарттар). 1. Вужуб шарттары (керек болған шарттар). 2. Ада шарттарының бiрi кем болып немесе орындалмаса, намаз қабыл болмайды. Ал вужуб шарттары жоқ болса, намаздың қабыл болуына кедергi болмайды. Ада, яғни жұма намазының сахих болуы үшiн 7 шарт бар: Намазды қалада оқу. 1. Үкімет басшысының немесе əкiмнiң рұқсатымен оқу. Бұлар 2. тағайындаған имам-хатип өз орнына басқасын өкіл ете алады. 3. Жұманы бесiн намазының уақытында оқу. 4. Уақыттың ішінде хутба оқу. (Ғалымдар жұма хутбасын оқу, намазға тұрарда Аллаһу əкбар деп айтумен бiрдей деген.) Екi хутбаны да тек арапша оқу керек. Имам iшiнен аъузуды айтып, кейiн дауыстап хамд уə сəна жəне кəлимаи шаһадат салауат оқиды. Кейiннен сауапқа, азапқа себеп болатын нəрселердi ескертеді жəне Құран Кəрiм оқиды. Кейін отырып тұрады. Бұл отыруда еш қандай артық əрекет жасалмайды. Тіпті дұға үшін қол да жайылмай- ды. Екiншi хутба оқып, уағызда мұсылмандарға дұға етедi. Хутбада төрт халифаның атын атап өту мустаһаб. Хутбада дүние iстерiне бай- ланысты сөздер, хабарландырулар айту харам. Хутбаны қысқа оқу сүннет, ұзын оқу мəкрух болады. Хутбаны намаздан бұрын оқу. 5. Жұма намазын жамағатпен оқу. 6. Мешiт есiктері баршаға ашық болу керек. 7. - 104 - НАМАЗ КІТАБЫ - 105 - НАМАЗ КІТАБЫ Жұма намазы Аллаһу та’ала жұма күнiн мұсылмандарға тəн қылған. Жұма күнi түс уақытында жұма намазын оқу Аллаһу та’аланың бұйрығы. Аллаһу та’ала Жұма сүресiнiң соңғы аятында: «Ей, иман келтіру абыройына ие болған құлдарым! Жұма күнi намаз үшiн азан айтылған кезде хутба тыңдау жəне жұма намазын оқу үшін мешіттерге асығыңдар. Сауда-саттықты тоқтатыңдар. Жұма намазы жəне хутба сізге басқа жұмыстарыңыздан да пайдалы. Жұма намазын оқып болғаннан соң, дүние жұмыстарыңыз үшін таралуыңызға болады. Аллаһтан ризық, несiбе күтіп еңбек етіңдер. Сондай-ақ құтылу үшін Аллаһты көп зiкiр етiңдер.» -деп бұйырған. Намаздан кейiн қалағандар жұмысына, қалағандар мешiтте қалып дұға етумен шұғылдана алады. Жұма намазының уақыты кiргенде сауда-саттықпен айналысу күнə. Хазреті Пайғамбарымыз көптеген хадистерінде: «Мұсылман кiсi жұма күнi ғұсыл алып, жұма намазына барса, бiр апталық күнəлары кешiрiлiп жəне əрбiр басқан қадамы үшiн сауап беріледі». «Жұма намазын оқымаған кiсiлердiң жүректерiн Аллаһу та’ала мөрлеп тастайды». «Күндердiң ең абзалы жұма күнi. Жұма күнi - айт күндерi мен ашура күнiнен де абзал. Жұма осы дүниеде жəне жəннатта мұсылмандардың мейрамы». «Егерде бiр кiсi жұма намазына еш бір кедергісіз үш рет бармайтын болса, Аллаһу та’ала оның жүрегiн мөрлеп қояды. Яғни жақсылық жасай ал- майтын болып қалады». «Жұма күнi бiр уақыт бар, сол уақытта жасалынған дұға қайтарылмайды». «Жұма намаздан кейiн жетi рет Ихлас, Нас, Фəлақ сүрелерiн оқыған кiсiнi Аллаһу та’ала бір апта қазадан, бəледен жəне жаман нəрселерден қорғайды». «Сенбi күнi яһудилерге, жексенбi күнi христиандарға берiлген, ал жұма күнi мұсылмандарға берiлген. Бұл күнде мұсылмандарға бе- рекет пен жақсылық бар». Жұма күнгi ғибадаттардың сауабы басқа күнде орындалған ғибадаттардың сауабынан екi есе көп. Жұма күні iстелген күнəлар да екi есе болып жазылады. Жұма күнi рухтар жиналады жəне бір-бірімен танысады. Қабiрлер зиярат етiледi. Бұл күнi қабiр азабы тоқтатылады. Кейбiр ғалымдардың айтуы бойынша бұл күні мүминдердің азабы мүлдем тоқтатылады. Кəпiрлердiң азабы тек жұма күнi мен рамазан айын- да ғана тоқтатылып, басқа уақыттарда азап қиямет күнiне дейiн жалғасады. Жұма күнi жəне түнінде дүниеден өткен мүминдер қабiр азабына ұшырамайды. Жұма күнi тозақтың оты қатты ыстық болмай- ды. Адам алейһиссалам жұма күнi жаратылды. Жұма күнi жəннаттан шығарылды. Жəннаттағылар Аллаһу та’аланы жұма күндерінде көредi. Жұма намазының парыздары Жұма күнi он алты рəкат намаз оқылады. Бұлардың iшiнде 2 рəкаты парыз. Жұма бесiн намазынан да қуатты парыз. Жұма намазы парыз болуы үшiн мына екi шарт қажет: Ада шарттары (өтелетiн шарттар). 1. Вужуб шарттары (керек болған шарттар). 2. Ада шарттарының бiрi кем болып немесе орындалмаса, намаз қабыл болмайды. Ал вужуб шарттары жоқ болса, намаздың қабыл болуына кедергi болмайды. Ада, яғни жұма намазының сахих болуы үшiн 7 шарт бар: Намазды қалада оқу. 1. Үкімет басшысының немесе əкiмнiң рұқсатымен оқу. Бұлар 2. тағайындаған имам-хатип өз орнына басқасын өкіл ете алады. 3. Жұманы бесiн намазының уақытында оқу. 4. Уақыттың ішінде хутба оқу. (Ғалымдар жұма хутбасын оқу, намазға тұрарда Аллаһу əкбар деп айтумен бiрдей деген.) Екi хутбаны да тек арапша оқу керек. Имам iшiнен аъузуды айтып, кейiн дауыстап хамд уə сəна жəне кəлимаи шаһадат салауат оқиды. Кейiннен сауапқа, азапқа себеп болатын нəрселердi ескертеді жəне Құран Кəрiм оқиды. Кейін отырып тұрады. Бұл отыруда еш қандай артық əрекет жасалмайды. Тіпті дұға үшін қол да жайылмай- ды. Екiншi хутба оқып, уағызда мұсылмандарға дұға етедi. Хутбада төрт халифаның атын атап өту мустаһаб. Хутбада дүние iстерiне бай- ланысты сөздер, хабарландырулар айту харам. Хутбаны қысқа оқу сүннет, ұзын оқу мəкрух болады. Хутбаны намаздан бұрын оқу. 5. Жұма намазын жамағатпен оқу. 6. Мешiт есiктері баршаға ашық болу керек. 7. - 106 - НАМАЗ КІТАБЫ - 107 - НАМАЗ КІТАБЫ Жұма намазының вужуб шарттары тоғыз. Олар: Жергiлiктi (муқим) тұрғын болу керек. Жолаушы (сафа- 1. ри) кiсiге бұл намаз парыз емес. Денi сау болуы керек. Ауру кiсiге, өте қарт кiсiлерге жəне 2. ауру қараушысына (егер тастап кете алмайтын болса) бұл намаз па- рыз емес. Еркiн болу. 3. Еркек болу, əйелдерге бұл намаз парыз емес. 4. Ақылды əрi балиғатқа толған болу керек. 5. Көзi көретiн болуы керек. 6. Жүре алуы керек. Көлігі не жəрдемшісі болса да паралич 7. кiсiге, шолақ кiсiге бұл намаз парыз емес. Қамауда болмау керек. Дұшпанның, залымның жəне 8. үкіметтің қауіпі болмау керек. Өте қатты жаңбыр, қар, дауыл, суық, батпақ болмау ке- 9. рек. Жұма намазы қалай оқылады? Жұма күнi бесін азаны айтылумен он алты рəкат жұма на- мазы оқылады. Оқу тəртiбi төмендегiдей: 1 - Ең бiрiншi жұма намазының төрт рəкаттық алғашқы сүннеті оқылады. Бұл намаз бесiн намазының алғашқы сүннетi сияқты оқылады. Бұл намазға: «Аллаһу та’ала разылығы үшiн жұма намазының алғашқы сүннетiн оқуға ниет еттiм, жүзiмдi қыблаға қараттым»– деп ниет етiледi. 2 - Кейiн мешiт iшiнде екiншi азан жəне хутба оқылады. 3 - Хутба оқылғаннан кейiн қамат айтылып жамағатпен бiрге жұма намазының екi рəкат парызы оқылады. 4 - Жұма намазының екi рəкат парызы оқылғаннан кейiн төрт рəкат соңғы сүннеті оқылады. Бұның оқылуы да бесiн намазының алғашқы сүннетi сияқты. 5 - Бұдан кейiн: «Мойныма парыз болып, өз уақытысында өтей алмаған соңғы бесiннің парызын оқуға» деп ниет етiлiп Ахир зухур (соңғы бесін) намазы оқылады. Бұған халық арасында ихтяты бесін деп те айтылады. 6 - Кейiннен екi рəкат уақыт сүннетi оқылады. Оқылуы таң намазының сүннетi сияқты. 7 - Бұдан кейiн аятул курси жəне 33 тасбихтардың үшеуі айты- лып дұға етiледi. Жұма күнiнің сүннеттері мен əдептерi 1 - Жұма намазына бейсенбi күннен дайындалу. 2 - Жұма күнi ғұсыл алу. 3 - Шашын алдыру, сақалы бiр тұтамнан ұзын болса қысқарту, тырнақтарын алып жаңа, таза киiмдер кию. 4 - Жұма намазына мүмкiндiгiнше ерте бару. 5 - Мешiтте алдыңғы қатарға өту үшін жамағаттың иығынан ат- тамау. 6 - Мешiтте намаз оқып жатқан кiсiнiң алдынан өтпеу. 7 - Имам мiнберге шыққаннан кейiн сөйлемей хутбаны тыңдау. Сөйлегенге белгі беріп те жауап бермеу, екінші азанды қайталамау жəне хутба кезінде қол ашып дұға етпеу. 8 - Жұма намазынан кейiн фатиха, кафирун, ихлас, фалақ жəне нас сүрелерiн жетi рет оқу. 9 - Екінді намазына дейiн мешiтте қалып ғибадат ету. 10 - Əһли сүннет ғалымдарының дəрісіне немесе солардың кiтаптарын оқып отырғандарға қатысып, тыңдау. 11 - Жұма күнiн толық ғибадатпен өткiзу. 12 - Жұма күнi көп салауат айту. 13 - Құран Кəрiм оқу. (Каһф сүресiн оқу) 14 - Садақа беру. 15 - Əке-шешенi немесе қабiрлерiн зиярат ету. 16 - Үйдегi асты ерекше əрi тəттi қылып даярлау. 17 - Көп намаз оқу. Қаза намазы болғандар намаздарының қазасын оқу керек. Мойындарына парыз болмаса да əйелдердің Жұма немесе Айт намазы үшін мешіттерге барып, ер адамдардың кірулеріне, ғибадаттарына кедергі болулары күнə болады. жүктеу/скачать 2,61 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|