489
Рисунок 4 - Поверхность (КМЦ/хитозан)
10
/серебро, полученная по результатам АСМ
Анализ полученных результатов указывает на то, что
поверхность модифицированных поверхностей мультислоев
не однородна, имеются значительные шероховатости,
характеризующие
наличие
на
их
поверхности
адсорбированных
частиц.
Для
подтверждения
этих
предположений были дополнительно исследованы образцы
методом сканирующей микроскопии, (МСМ), результаты
которых приведены на рисунке 5.
а)
б)
с)
д)
б) поверхность мультислоев после внесения триклозана, с) поверхность мультислоев после нанесения ионов серебра, д)
поверхность мультислоев после нанесения йода
Рисунок 5 - Результаты исследования поверхности образцов методом сканирующей микросклопии: а)поверхность мультислоев
(КМЦNa/хитозан)
Совокупность полученных результатов по методу атомно-
силовой и сканирующей микроскопии адекватны и
указывают на изменение природы поверхности полученных
мультислоев после нанесения антибактериальных агентов.
Микробиологические
исследования
проводились
с
использованием
мультислоев,
содержащих
активные
компоненты: триклозан, нитрат серебра и йод на музейных
штамах методом диффузии в агар-агар.
Результаты сравнивали с известным антисептическим
препаратом, в состав которого входит йод по 4-х балльной
шкале – от 0 до 3. На рисунке 6 представлен один из
вариантов микробиологического исследования полученных
антибактериальных покрытий для штаммов Е.Соli.
490
Рисунок 6 - Бактериальный посев Е.Соli. на исследуемые образцы №1, №2, №3
Результаты антибактериальных исследований образцов, полученных методом мультислойной сборки, представлены в таблице 1.
Таблица 1 - Результаты антибактериальной активности мультислоев, содержащих триклозан, ионы сребра и йод на штаммы
некоторых микроаргонизмов.
Штаммы микроорганизмов
Е.Соli
Candida
Staph
1 (триклозан)
3,5 мм
0,3 мм
3,7 мм
2 (күміс нитраты)
0,4
0,5 мм
1,8 мм
3 (йод)
0,8 мм
0
0
Х (контрольный агент)
2,4 мм
0,2 мм
1,6-3,2 мм
Рисунок 7 - Результаты антибактериальной активности нано пленок с различным содержанием
антибактериальных агентов
Анализ
полученных
экспериментальных
данных
показывает,
что
при
изучении
антибактериальной
активности
мультислоев,
содержащих
активные
компоненты - (триклозан), – нитрат серебра, – йод in vivo
было установлено, что наиболее выраженным, высоким
антимикробным действием обладают мульислои, в состав
которых входит триклозан. Мультислои, в состав которых
входит
нитрат
серебра,
обладает
умеренным
антимикробным действием. Поверхность с нанесенными
ионами йода проявила антимикробную активность только в
отношении E.coli, в отношении других исследуемых
микроорганизмов не выявлена антимикробная активность.
Результаты
проведенных
исследований
однозначно
указывают на потенциальную антимикробную активность
мультислоев, содержащих в бислоях и на поверхности таких
пленок триклозан.
3,5
0,3
3,7
0,4
0,5
1,8
0,8
0
0
2,4
0,2
3,2
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
4
Е.Соli
Candida
Staph
1 (триклозан)
2 (күміс нитраты)
3 (йод)
Х (контрольный агент)
491
СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ
1
Bai S., Wang Z., Zhang X. Hydrogen-Bonding-Directed Layer-by-Layer Films: Effect of Electrostatic Interaction on the Microporous
Morphology Variation // Langmuir. -2004. –Vol. 20. –P.11828-11832.
2
Serizawa T., Kamimura S., Kawanishi N., Akashi M. Layer-by-Layer Assembly of McAloney R.A., Sinyor M., Dudnik V., Cynthia Goh, M.
Atomic force microscopy studies of salt effects on polyelectrolyte multilayer film morphologyPoly(vinyl alcohol) and Hydrophobic
Polymers Based on Their Physical Adsorption on Surfaces // Langmuir. -2002. –Vol.18. –P. 8381–8385.
3
Guyomard A., Muller G., Glinel K. Buildup of Multilayers Based on Amphiphilic Polyelectrolytes // Macromolecules. -2005. –P. 5737-5742.
4
Anil Kumar K.N., Basu Ray S., Nagaraja V., Raichur Ashok M. Encapsulation and release of rifampicin using poly(vinyl pirrolidone) -
poly(methacrylic acid) polyelectrolyte capsules// Materials Science and Engineering. – 2009. – V. 29. – P. 2508-2513.
5
Hosoda M., Wada T., Yamamoto T., Kaneko A., Garito A. F., Sasabe H. Four cases of low-tension glaucoma with multiple cerebral
infarctions // Jpn. J. Appl. Phys. -1992. –Vol.31. –P.42-49.
6
Sukhishvili S., Kharlampieva E. Hydrogen-Bonded Layer-by-Layer Films// J. macromolecular science. Polymer Reyews. – 2006. – V. 46. –
P. 377-395.
7
Mentbayeva A.A., Ospanova A.K., Tashmuhambetova Z.H., Sokolova V.V., Sukhishvili S. Polymer-metal complexes in polyelectrolyte
multilayer films as catalysts for oxidation of toluene // Langmuir – 2012. -Vol. 28. -Р. 11948–11955.
А.К. ОСПАНОВА
*
, Р.А. ОМАРОВА
**
, М.К. ИСКАКОВА
**
, Р.Н. ЖАРТЫБАЕВ
**
, Б.E. САВДЕНБЕКОВА
*
Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті
*
,
С.Д. Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медициналық университеті
**
АНТИБАКТЕРИАЛДЫ ҚАСИЕТКЕ ИЕ НАНО ҚАБЫҚШАЛАРДЫ АЛУДЫҢ ФИЗИКО-ХИМИЯЛЫҚ НЕГІЗІ
Түйін: медико-биологиялық бұйымдар үшін антибактериалды қабықшаларды алудың физико-химиялық негізі өңделген. Нано
қабықшаларды алу негізінде мультиқабатты құрастыру әдісі қолданылған. Полимерлі матрица ретінде хитозан және натрий
карбоксиметилцеллюлоза, ал антибактериалды агент ретінде триклозан қолданылған.
Түйінді сөздер: антибактериальды жабын, мультиқабат, хитозан, КМЦ.
А.К. OSPANOVA
*
, R.А. ОMAROVA
**
, M.К. ISKAKOVA
**
, R.N. ZHARTYBAEV
**
, B.E. SAVDENBEKOVA
*
Al Farabi Kazakh national university
S.D. Asfendiyarov Kazakh national medical university
PHYSICAL AND CHEMICAL BASES OF OBTAINING NANOFILMS WITH ANTIBACTERIAL PROPERTIES
Resume: developed the physical and chemical bases of obtaining of antibacterial coatings for biomedical products. At the bases of obtaining
of nano films used method multilayer of assembly. As matrix polymers used chitosan and sodium carboxymethylcellulose, and as
antibacterial agent used triclosan.
Кeywords: antibacterial coatings, multilayer, chitosan, CMC.
ӘӨЖ 616.022.8:616
Қ.ҚҰНАНБАЙ, Д.А.ДӘУЛЕТБАЕВ, Н.Е.ЕСМАХАНОВА
С.Ж. Асфендияров атындағы Қазақ Ұлттық Медицина Университеті
Клиникалық фармакология және фармакотерапия кафедрасы
СИЫРДЫҢ ҚҰРҒАҚ КӨЗІН ҚАРТТАРДЫҢ БАУЫР АУРУЛАРЫНА ҚОЛДАНУ НӘТИЖЕСІ
Біз глюковит дәрілік затын Алматы қалалық 1 ауруханасының реабилитация бөлімінде емделушілердің созылмалы вирусты
гепатиті бар барлығы 30 науқасты алдық. Науқастардың орташа жасы 56,27
±
10,3. Соның ішінде еркектер 15, әйелдер 15.
Науқастың орташа жасы 64,27±10,3. Алғашқы 10 күнде 2 капсуладан 3 рет, одан кейінгі 10 күнде 1 капсуладан 3 рет дәріні ішке
қабылдады. Емдеу уақыты 30 күнге созылды. Біз емдеу бастаудан бұрын және емдеу аяқталғаннан кейін биохимиялық зерттеу
жүргіздік.
Емдеуден 1 айдан кейін трансаминаза көрсеткіші төмендеп дәрілік әсері жоғары екенін дәлелдеді .Әсіресе глюковит дәрілік заты
созылмалы гепатите В түріне жоғарғы нәтиже көрсетті.
Түйінді сөздер: Глюковит, гепатит, билирубин, АСТ, АЛТ
Тақырыптық
өзектілігі:
Қазақстанда
өт,
бауыр
ауруларының көрсетілімі жыл сайын өсуде. Сонымен қатар
бауыр ауруларының бір себебі ішімдік ішу, гепатит,
бауырдың қатуы (бауыр циррозы), бауырдың ісігі түзілуін
болып табылады. Бауырдың емдеудің дәрілері көп болса да,
жануар тектес табиғи дәрілер өте аз кездеседі. Осы себептен
глюковит дәрілік заты клиникада қолдану өзекті мәселенің
бірі болып табылады. [4,5] Бауыр қорғаныс қызметін
атқарады, яғни тамақ құрамындағы қоректік заттарды
реттеп
,
ішекте
сіңірілген
зиянды
заттар
мен белок алмасуының
нәтижесінде
түзілетін
қанның
құрамындағы улы өнімдер бауырда зарарсыздандырылады.
Бауырдың лимфа түзілудегі, қан ұюын реттеудегі және
қанның тұрақты құрамын сақтаудағы маңызы зор. Бауырда
қанмен
келген
амин
қышқылдарынан белоктар, глюкоза, фруктоза, глицерин, ма
й қышқылы түзіледі, сондай-ақ, қандағы көмірсулар
бауырда гликогенге айналады. Бауырдағы зат алмасу
процестері әр түрлі ферменттердің қатысуымен жүреді, оны
жүйке жүйесі мен түрлі гормондар реттеп отырады. .
Бауырда көптеген В тобының витаминдері және А, Д,
Е витаминдері түзіледі. Сонымен бірге бауырда көптеген
492
ферменттер, экстрактивті заттар және темір, фосфор зат
алмасу үрдісі белсендіріледі. Бауыр адам ағзасында бірнеше
қызмет атқарады:
1)Синтетикалық
функция.
Бауыр
альбуминді,
фибриноген,протромбин,проконвертин,
проакцелеринді
синтездейтін ағза.
2)Детоксикация және клиренс. Бауыр бір қатар эндогенді
өнімдердің метаболизмінде және кейбір организмге бөтен
химиялық қосылыстарды заласыздандырады.
3) Қор жинақтаушы қызмет. Бауырда гликоген, А дәруменні
қоры жинақталады.
[3,9]
Зерттеу маңыздылығы: Созылмалы вирусты бауыр
аурулары кезінде глюковит дәрілік заты қолдану нәтижесін
анықтау.
Зерттеу тәсілі: Біз глюковит дәрілік затын Алматы қалалық
1 ауруханасының реабилитация бөлімінде емделушілердің
созылмалы вирусты гепатиті бар барлығы 30 науқасты
алдық. Науқастардың орташа жасы 56,27
Ã
10,3. Соның ішінде
еркектер 15, әйелдер 15.
Сиыр көзінен алынған глюковит дәрілік затының
құрамы: белоктар, полисахаридтер, дәрумендер, глюкон
қышқылы, микроэлементтер, сонымен қатар спектр әдісі
бойынша селен және ДЭАЭ-целлюлоз және КМ-сефадекс
[Johansson, 1960; Айсен, 1978] әдісімен лактоферрин
анықталды.
Лактоферрин трансферрин туысы ішіндегі жарты
функционалды нәруыз.
Лактоферрин жиі инфекциялық аурулардың қоздырғышына
қарсы күшті бактерияға қарсы және вирусқа қарсы әсер
көрсетеді.
Сиыр
көзінің
лактоферрині
адам
лактерферриніне қарағанда 10 есе жоғары антивирусты
белсенділік көрсетеді.[1] Бұл сиыр көзінен алынған
лактоферрин
ерекше
химиялық
құрылымы
(гликозилирленген) бар деп түсіндіріледі.[2,3]
Лактоферрин
бактериостатикалықта,
бактерицидтікте
әсері бар. Бактериостатикалық әсері лактоферрин темір
ионымен байланысуымен көрінеді. Осымен ол бактерияның
өмір сүру және өсуі үшін керек темірден айырады.
Лактоферрин антиоксидантты әсері де бар. Бұл бірінші
кезекте темірмен байланысып, ал ол кезегінде күшті
тотықтырғыш болып табылады.
Лактоферрин
жасуша
мембранасындағы
липидтердің
тотықтануын алдын алады. Осылай ол жасушаның
мембарана бұзылуынан және өмір сүру үдерісін қорғайды.
Лактоферринге иммунды жауап дамуына маңызды рөл
берілген.[7]
Селен ағзадағы 30 өмірлік маңызы бар биологиялық
белсенді
қосылыстардың
құрамдық
бөлшегі
болып
табылады. Селен ағзаның антиоксидантты-антирадикалды
қорғаныс жүйесінің, нуклеин қышқыл, липид және
гормондар метаболизмінің белсенді ферментті орталығына
кіреді.
Селен бұлшықет және миокард нәруызының құрамына
кіреді.Сонымен қатар Селен трийодтиронин түзілуіне
қатысады (қалқанша безінің гормондары).
Селен витамин E және йодтың синергисті болып табылады.
Селен жетіспегенде йод ағзада нашар сіңіріледі. [8]
Негізгі әері:
Бауыр қанайналымын жақсартады;
Зат алмасуды белсендіреді;
Қабынуға қарсы;
Тіннің мембрана қызметін сергітеді;
Бауырды қалпына келтіру әсері бар;
Антиоксидант (қартаюға қарсы);
Баяу өт айдайтын әсері бар;
Қолдану көрсеткіші:
Барлық созылмалы бауыр аурулары
Созылмалы
гепатит
Бауыр қатаюының алғашқы сатысы (бауыр циррозы)
Холецистит
Холангит және т.б.
Қолдану дозасы:
Ересектерге 3 капсула күніне
Балаларға 0,02-0,15 гр күніне 2 рет
Ем шара жалғасу күні: 30 күн
Зерттеу нәтижесі: Біз бұл дәріні басқа елдерде клиникалық
қолданған нәтижесіне сүйене отырып, созылмалы вирусты
гепатиті бар науқастарда лабораториялық зерттеулер
негізінде таңдалып алынды. Алғашқы 10 күнде 2 капсуладан
3 рет, одан кейінгі 10 күнде 1 капсуладан 3 рет дәріні ішке
қабылдады. Емдеу уақыты 30 күнге созылды. Біз емдеу
бастаудан бұрын және емдеу аяяқталғаннан кейін
биохимиялық
зерттеу
жүргіздік.
Тамақтану
кестесі
өзгеріссіз болды, тамаққа шектеу қойылмады. Ем жүргізу
уақытында қарсы көрсеткіщ байқалмады.
Емдеудің алдында билирубин 0,99Ã0,25 , жалпы белок
74,49Ã5,25 альбумин 41,36Ã3,88 ГОТ– 113,67Ã51,82 ГПТ–-
128,47Ã59,65 СФ – 426,12Ã76.24
Емдеуден 1 айдан кейін билирубин 0,55Ã0,13, жалпы белок –
74,02Ã4,04, альбумин– 41,28Ã3,93, ГОТ – 55,56Ã22,19, ГПТ–
62,15Ã25,29, СФ – 351,25Ã38,46.
Статистикалық нақты мәлімет бойынша (p˂0,001),
төмендеуі байқалды, десе де жалпы белок 0,7¿ (p˂0,001),
альбумин 0,2¿ (p˂0,5), емдеудің соңында ерекше өзгеріс
байқалмады.
Қорытынды:
Глюковит дәрілік заты трансаминазды төмендетуге әсері
бар екені анықталды.
Глюковит дәрілік заты 20 жылдан бері дәрілік заты ретінде
қолданып келеді. Дәрілік заттың алғашқы клиникалық
зерттеуі 7-12 жыл жалғасуына байланысты, бұл дәрілік
заттың клиникалық зерттеуі ары қарай жалғасуда.
Глюковит
клиникалық
зерттеу
кезінде
байқалған
ерекшеліктері: бауыр гепатоциттерін белсендіріп, зат
алмасу, өт айдау, холестерин мөлшерін азайту, жасуша
мембранасын қалпына келтіру, қабынуға қарсы күшті әсер
көрсетіп, бауырдағы бұзылыстарды қалпына келтіреді. [9]
Қарсы көрсеткіш байқалмайды. Жалпы ағзаның зат
алмасуын жақсартып, ОЖЖ тыныштандырғыш әсері
байқалады.
Сонымен
қатар
Швейцария
зерттеулері
бойынша глюковит дәрілік зат IL-1, IL-68, IL-188, TNF-2,
лактоферрин 7 түрлі белогы анықталып, бұл иммунитет
жақсартатыны анықталған. Жалпы алғанда табиғи дәрілік
заттар адам ағзасын зат алмасуын жақсартып, күш-қуатын
арттыратыны барлығымызға мәлім. [6]
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1
Morse P.H. Symptomatic floaters as a clue to vitreoretinal disease // Ann. Ophthalmol. 2005. Vol. 7. P. 865–868.Р.189-2017.
2
Murakami K., Jalkh A.E., Avila M.P. et al. Vitreous floaters // Ophthalmology. 2003. Vol. 90. P. 1271-1276.Р. 912-916.
3
Oshima Y., Wakabayashi T., Sato T. et al. A 27–gauge instrument system for transconjunctival sutureless microincision vitrectomy
surgery // Ophthalmology. 2010. Vol.117. P. 93-102.
4
Sakaguchi H., Oshima Y., Tano Y. 27–gauge transconjunctival P. 1131-1132 .
5
Roth M, Trittibach P, Koerner F, Sarra G. Pars plana vitrectomy nonvitrectomizing vitreous surgery for epiretinal membrane removal //
Retina. 2007. Vol.27. for idiopathic vitreous floaters // Klin. Monbl. Augenheilkd. 2005. - Vol. 222. - P. 728-732.
6
Anderson B.F., Baker H.M., Dodson E.J. et al. Structure of human lactoferrin at 3.2-Å resolution // Proc. Nat. Acad. Sci. USA. 2007. - Vol.
84.- P. 1769-1773.
7
Baggiolini M., De Duve C., Masson P.L. Heremans J.F. Assotiation of Lactoferrin with specific granules in rabbit neutrophil leukocytes//
J.Exp. Med. (USA). 2000. - Vol. 131.- N 3. - P. 559-570.
8
Barak V., Тreves A.I. // Lymphokine Res. -2008. - Vol. 7. - N3. – 268 р.
9
Bayens R.D., Bezwoda W.R., Mansoor N. // Amer. J. Clin. Path. – 2008. - Vol. 89. - N 2. – P. 225-228.
493
K.KUNANBAI, D.A. DAYLETBAYEV, N.E.YESMAKHANOVA
Kazakh National Medical University named after of S.D. Asfendiyarov
Department of clinical pharmacology and pharmacotherapy
RESULT OF USING CORPUS VITREOUS POWDER(HYALOID) LIVER DISEASES
Resume: We use Corpus
vitreous powder with 30 patients who have В and С hepatitis in Shastin Clinical Hospital. There are 15 male
and 15 female patients in our study. Patient's average age is 64,27Ã10,3. We gave 2 tablets 3 times a day for a month. We researched
patient's some biochemical indicators. There is decreased bilirubin, ASAT, ALAT, phosfatase after 30"' day of the treatment. But there is no
effect with protein and albumin after 30
lh
day of the treatment. The preparation of Glicovit is active to decreasing transaminase. It is very
useful to use Glicovit in chronic hepatitis В
Keywords: Glicovit, hepatit,bilirubin, ASAT, ALAT
К. КУНАНБАЙ, Д.А. ДАУЛЕТБАЕВ, Н.Е.ЕСМАХАНОВА
Казахский Национальный Университет им. С.Д. Асфендиярова
Кафедра клинической фармакологии и фармакотерапии
РЕЗУЛЬТАТЫ ПРИМЕНЕНИЯ ПОРОШКА ИЗ КОРОВЬИХ ГЛАЗ ПРИ БОЛЕЗНЯХ ПЕЧЕНИ У БОЛЬНЫХ
Резюме: Мы применяли порошок из коровьих глаз 30 пациентам с гепатитами С и В в клинической больнице В нашем
исследовании 15 мужчин и 15 женщин. Средний возраст пациентов составляет 64,27Ã10,3. Мы давали по 2 таблетки 3 раза в
день в течении 1 месяца. Мы получили некоторые биохимические индикаторы данных пациентов. После 30 дней лечения
было обнаружено снижение уровня билирубина, АСТ, АЛАТ, фосфатазы. Но не было влияния на протеин и альбумином после
30 дней лечения. Препарат Гликовит активен для снижения трансаминазы.Особенно полезно применение Гликовита при
хроническом гепатите В.
Ключевые слова: Глюковит, гепатит, билирубин, АСТ, АЛТ
УДК 615.322:547.992.001:615.775.4
Қ.Н.СМАҒҰЛ, Г.БУЛУТБАЕВА, А.А.ТУРГУМБАЕВА, Г.О.УСТЕНОВА
С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ Ұлттық Медицина Университеті
КОСМЕТОЛОГИЯЛЫҚ ҚҰРАЛДАРДЫ ЖАСАУ МАҚСАТЫНДА МАҚСАРЫ ӨСІМДІГІНІҢ
ХИМИЯЛЫҚ ҚҰРАМЫН АНЫҚТАУ
Мақсары (Carthamus tinctorius L.) кең қолданысқа ие дәрілік өсімдік болып табылады. Мақсарының сығындылары және майлары
экстрактілері дәрілік қалып жасау өндірісінде кең сұранысқа ие. Халық медицинасында
С.tinctorius
іш өткізетін, ауруды басатын
зат ретінде қолданылады. С. tinctorius антиоксидантнық, қабынуға қарсы, ауруды басатын және диабетке қарсы әсері бар. Әдеби
шолудың негізінде алынған мәліметтер бойыншаС.
tinctoriusөсімдігіне
ботаникалық, химиялық және фармакологиялық қасиеттене
жалпы мағлұмат келтірілен.
Түйінді сөздер: Carthamus tinctorius L., мақсары майы, фармацевтика, косметология
Достарыңызбен бөлісу: