тілдің бағалағыштық немесе коннотативтік қызметі-тілдің «жағымды, жағымсыз» әсерлер арқылы қабылдануы -«Нәрсетүрлісипаттыболады.Олсипаттардыңбіреулерібойынабіткенсипатболса,екіншілері адамның қосқан, таңған сипаттары болады. Мәселен, нәрсеніңбірінжылы,бірінсуық,бірінтегіс,бірінбұдырмақ,бірінқатты,бірінжұмсақдейміз.Бұлсипаттарнәрсеніңбойындабарсипаттар.Бұлсипаттаудыңбіреулеріадамғаұнайтынболарда,біреулеріұнамайтынболар...Бұлардың біреулерін жағымды, сүйкімді деп, екіншілерін жағымсыз,сүйкімсіз деп сипаттау нәрсені тиісінше сипаттау емес. Адам өз көңілініңтүйісіншесипаттау болады»; яғни дүниенің өзіадам санасына «шынайыжағымен» яки табиғи болмысымен әсер еткенде, оның тек «тиіс» белгілеріескеріледіде,алжекепсихологиялықтұрғыданнеболмасасубъективтібағалау,оғанөзіндіккөзқарасыңдыбілдірутұрғысынаналыпқарағанда,тысқығаламдықзаттар«түйістің»елегіненөтеқабылданып,«көңілдіңтүйген,қиялдыңмеңзеген»қалпын«әліптейді»(А.Байтұрсынұлы);
адам - белгілі бір психо-физиологиялық ерекшеліктер жиынтығы, табиғатынан ойлы, пәлсапалы мүмкіндіктер орталығы болып табылатын,
сан қилы маңызды әрекеттер тоғысын құрайтын жаратылыс иесі;
адамныңойлауы - тіл арқылы материалдық жамылғышқа оранатын, объективті шындықты көрсететін ерекшелік (К.Аханов);
ақылісі– аңдау, яғни нәрселердің жайын ұғу, тану, ақылға салып райлау (А.Байтұрсынұлы);
адамныңсанасы фотография (сүгірет машинасы) емес, нәрсенің тұрпатын
ғана түсіріп қоятын нәрсенің саңлауы келіп адамның санасына түскенде, адамның ойын да, көңілін де бірдей оятатын құбылыс (А.Байтұрсынұлы);
алғашқы атау - тілдік ұжымға тән танымдық-бейнелегіш қызметтің нәтижесі (К.Хусаинов);