Коммуникация
жүктеу/скачать 11,31 Mb. Pdf көрінісі
|
| 21
И. Ильин. Сущность и своеобразие русской культуры. - Москва, 1996, №1,171 б. § 3. Жеке тұлға мен үлттық мінез- құлықты қалыптастырудағы лексика мен грамматиканың рөлі Мәдени ақпарат - лексиканың, сөздің, сөз тіркесінің өн бойын да сақталатыны белгілі. Кез келген халықтың, улттың дүниеге деген көзқарасының негізінде әлемнің тілдік бейнесі қалыптасады. Бул халық даналығы, халықтың мәдениеті көрнекі түрде бейнеленетін турақты сөз тіркестері, идиомалар, фразеологизмдер, мақал-мә- телдер арңылы көрініс табады. Мундай тілдік бірліктерді Н.Д. Бур- викова, В.Г. Костомаров сынды ғалымдар өз мақалаларында «лого- эпистемалар» деп атауды усынады. Логоэпистема -тілдік бірліктер арқылы тасымалданатын білім жүйесі.22 Ағылшын және орыс тілдерінің идиоматикалық жүйесіне ар- найы зерттеу жүргізіліп, орыс, ағылшын тілді қоғам мен сол қоғам- ның мәдениеті тарапынан жоғары бағаланатын адами құндылықтар мен айыпталатын кемшіліктер қаралған болатын. Адамгершілік қасиеттердің жағымды және жағымсыз баға- лауыштык, сипатты иеленетін идиомалар жүйесінің сандык, және сапалық көрсеткіштеріне қарай отырып, сол халықтың устанатын этикалық нормаларын, қоғамдық тәртіп пен әлеуметтік өмір салтын ұстанудың ережелері, өз мәдениеті арқылы өзге мәдениетке де ген қарым-қатынасын, көзқарасын тануға болады. Мәселен, адам бойындағы кемшіліктердің бірі - жауапсыздықты алайық. Ағыл- 22 П.Л. Коробка. Идиома тическая фразеология как лингводидактичес кая проблема. Канд. дисс. МГУ. Факультет инностранных языков. - Москва, 1998. 181 шын және орыс тілдерінде адамның бойындағы осындай қасиеттің жағымды түрғыдан сипатталатын бірде-бір фразеологизмді кездес- тірмедік. Ал жағымсыз тұрғыдан сипатталуына келсек, ағылшын тіліндегі «Too many cooks spoil, the broth» [Слишком много кухарок портят бульон - наубай көп жерде нан шикі болады (қазак, тілінде осыған сәйкес келетін: «Қойшы көп болса, цой арам өледі» деген маңал бар)] бір мақалына орыс тіліндегі он екі уғым, ұғым-түсінік сәйкес келеді: У семи нянек дитя без глазу - жеті тәрбиеші бар, бірақ бала қараусыз жүр; Сам кашу заварил, сам и расхлебывай - осының бәрін өзің былықтырдың, енді өзің ретте; Моя хата с краю, я ничего не знаю - менің үйім шетте орна- ласқан, ешнәрсе білмеймін; (Көрдім деген көп сөз, көрмедім деген бір сөз); Наше дело маленькое - біздің ісіміз кішкентай ғой; Наше (мое) дело сторона - біздің ісіміз шет жақта туру (Аш пәледен қаш пәле); После нас хоть потоп - бізден кейін топан су басса да бәрібір; Без меня, меня женили - мені өзім жоқта үйлендіріпті; Обещанного три года ждут - уәде еткенді үш жыл күтеді; За что купил, за то и продаю - қаншаға алдым, соншаға сатамын; Обещать молочные реки и кисельные берега — уәдені үйіп төгу; Сделать что-либо после дождичка в четверг - бейсенбі күні жаңбырдан кейін бірнәрсе жасау; Бросать слова на ветер - айтқан сөзінде тұрмау (Жел сөзі көп) Керісінше, сақтық, құнттылық туралы ағылшын тілінің идиома- тикалык, жүйесі орыстіліне қарағанда едәуір көп кездеседі. жүктеу/скачать 11,31 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|