КөнеҮнді,Қытай,Грек мәдениеттерінің қалыптасу тарихы


Қытай философиясындағы негізгі мектептер



бет4/5
Дата06.10.2023
өлшемі427,76 Kb.
#113050
1   2   3   4   5

Қытай философиясындағы негізгі мектептер:

  • 1. Конфуций мектебі
  • 2. Легизм
  • 3. Даосизм
  • 4. Моизм
  • 1. Конфуций – дана ұстаз. Негізгі қарастырған мәселелері: адамгершілік, мейірімділік, әдет-ғұрып, салт-дәстүрді қатаң ұстану (дәстүршілдік, консерватизм).
  • Негізгі қағидалары: Өзіңе қаламағанды өзгеге жасама, Мен білемін дегеннен аулақ бол, Қасарыстық көрсетпе.
  • Негізгі ұғымдары: Жэнь – адамгершілік, адамсүйгіштік.
  • Сяо – ата-ананы құрметтеу. Ли – ритуал. Ли – бағыныштылық ережесі: Бала әкеге, әйелі еріне, бағынышты басшыға бағынуы тиіс.
  • И – әділеттілік, ақиқат.
  • Чжи - ақылға қонымды, даналық, парасаттылық.

Легизм

ЛЕГИЗМ (лат. Lex - заң) - ежелгі қытайлық философиялық «заң мектебі»). Легизм доктринасының негізі біртұтас құқықтық заңның қоғам өміріндегі абсолютті рөлі туралы ереже болып табылады. Л. -ның негізін қалаушылар Ци патшалығы билеушісінің бірінші кеңесшісі Гуан Чжун (б.з.д. 645 ж. Ө.) және Чжэн патшалығы билеушісінің бірінші кеңесшісі Зи Чан (б.з.д. 522 жылы туған) болып саналады; олар бірінші болып легизм ілімнің негізгі элементтерін саяси практикаға қолданды.

Билеуші ​​- заңды жасаушы және ол заң ережелерін бұзғаны үшін жазаланбайды деп есептелді Елдегі бей-берекетсіздікке әкелетін нәрселерге- олар конфуцийлік құндылықтарды : ли ([этикалық -әдет -ғұрыптық] әдептілік), музыка, перзенттік тақуалық пен бауырластық махаббат (сяо), жэньді ( адамгершілік) жатқызды.

Натурфилософиялық мәселелерді моистер және даосизм мектебінің өкілдері қарастырды. Бірақ табиғи құбылыстарды да Қытай ойшылдары әлеуметтік және адамгершілік құбылыстармен байланысты қарастырды. Дүниенің бес бастауы : су, от, ағаш, металл, жер және табиғаттың бес құбылысы : жаңбыр, күншуақ, ыстық, суық және жел бар деп түсінген және олар халықтың тұрмысына әсер етеді деп пайымдаған философтар олардың себептерін анықтауға тырысты. Бұл түсініктер өздерінің бастауын мифологиялық және діни көзқарастардан алатынын айта кету қажет.

  • Натурфилософиялық мәселелерді моистер және даосизм мектебінің өкілдері қарастырды. Бірақ табиғи құбылыстарды да Қытай ойшылдары әлеуметтік және адамгершілік құбылыстармен байланысты қарастырды. Дүниенің бес бастауы : су, от, ағаш, металл, жер және табиғаттың бес құбылысы : жаңбыр, күншуақ, ыстық, суық және жел бар деп түсінген және олар халықтың тұрмысына әсер етеді деп пайымдаған философтар олардың себептерін анықтауға тырысты. Бұл түсініктер өздерінің бастауын мифологиялық және діни көзқарастардан алатынын айта кету қажет.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет