Конспектісі «Экология және тіршілік қауіпсіздігі»
Дәріс 8. Адамның тіршілік ету ортасының қауіптілігі
жүктеу/скачать 118 Kb.
|
каз Конспект лекций Экология и БЖД МФ
| Дәріс 8. Адамның тіршілік ету ортасының қауіптілігі
Нақты қажеттіліктерге байланысты қауіптерді жіктеудің әр түрлі жүйелері бар: шығу тегі бойынша, мүмкіндігінше оқшаулау, салдары, шығындары, көріну саласы және т.б. Ең сәтті болып - адамзат өмірінің қауіптілігін шығу тегі бойынша жіктеу табылады, оған сәйкес барлық қауіптер төрт топқа бөлінеді: - табиғи; - техногендік; - әлеуметтік-саяси; - аралас. Төртінші топқа үш кіші топ кіреді: - табиғи-техногендік; - табиғи-әлеуметтік; - әлеуметтік-техногендік қауіптер, олардың көздері тіршілік ортасының әртүрлі элементтерінің жиынтығы болып табылады. Табиғи қауіп көздері - бұл адамдардың өміріне немесе денсаулығына қауіп төндіретін табиғи нысандар, табиғат құбылыстары және табиғи апаттар (жер сілкінісі, көшкін, сел, жанартаулар, су тасқыны, қар көшкіні, дауыл, нөсер, бұршақ, тұман, көктайғақ, найзағай, астероидтар, күн және ғарыштық сәулелену, қауіпті өсімдіктер, жануарлар, балықтар, жәндіктер, саңырауқұлақтар, бактериялар, вирустар, жануарлар мен өсімдіктердің жұқпалы аурулары). Қауіптің техногендік көздері - бұл, ең алдымен, электр энергиясын, химиялық заттарды, сәулеленудің әртүрлі түрлерін (иондаушы, электромагниттік, акустикалық), көлік құралдарын, жанғыш, тез тұтанатын және жарылғыш заттар мен материалдарды, жоғары температура мен қысым кезінде пайда болатын процестерді, көтеру және тасымалдау жабдықтарын пайдаланумен байланысты қауіптер. Техногендік қауіптердің көздері материалдық-мәдени орта объектілерінің адамға әсер етуімен байланысты барлық қауіптер болып табылады. Қауіптің әлеуметтік көздеріне адамдардың төмен рухани және мәдени деңгейінен туындаған қауіптер жатады. Бұл қауіптердің бастапқы көздері қанағаттанарлықсыз материалдық жағдай, нашар өмір сүру жағдайлары, революциялар, ұлтаралық, этникалық, нәсілдік немесе діни негіздердегі қақтығыс жағдайлары болып табылады. Саяси қауіптердің қайнар көздері ұлтаралық және мемлекетаралық деңгейдегі қақтығыстар, рухани қысымшылық, саяси терроризм, идеологиялық, конфессияаралық және қастандық қақтығыстар, соғыстар болып табылады. Бірақ қауіп көздерінің көпшілігі аралас сипатқа ие: – табиғи-техногендік қауіптер - түтін, қышқыл жаңбыр, шаңды дауыл, топырақ құнарлылығының төмендеуі, шөлдердің пайда болуы және адам әрекетінен туындаған басқа құбылыстар; - табиғи-әлеуметтік қауіптер - қызық этностар, нашақорлық, жұқпалы аурулардың эпидемиясы, жыныстық жолмен берілетін аурулар, ЖИТС және т.б.; - әлеуметтік-техногендік қауіптер - кәсіптік сырқаттанушылық, өндірістік жарақаттану, өндірістік қызметтен туындаған психикалық ауытқулар мен аурулар, бұқаралық психикалық ауытқулар және бұқаралық ақпарат құралдарының және арнайы техникалық құралдардың сана мен бейсаналыққа әсер етуінен туындаған аурулар, уытқұмарлық. жүктеу/скачать 118 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|