niuiiHflepi б1ркдлыпты болып тура бермейд!. Олар кокка  T

Я дро — (н уклеои д н ем есе н укл ео п л азм а) eid ш ы н - 
ж ы рш а дезоксири бонуклеи н кы ш кы лы ньщ (ДНК,) мо- 
. лекуласынан турады. Барлык, тукым куалаушылык каси- 
ет осы н у кл ео и д кур ам ы н д а о р н а л а с к а н . О ны б акте- 
I ри ялар хромосомасы деп атайды. Кейб1р бактериялар- 
да д езоксири б онуклеи н кы ш кы лы цитоп лазм ан ьщ ор- 
тасы н д а т у т р п п к гранула турш д е ш аш ы рай о р н а л а с ­
к а н . О лар к л е т к а б е л ш у ш щ кейбгр саты сы н д а ган а 
жинакталы п, ш огы рланады . Ядро аппараты клеткадагы 
б ар л ы к зат алм асу п р о ц е с ш б акы л ай д ы , ол тукы м
к у а л а у ш ы л ы к тагы а к д а р а т т ы ц H eri3ri кез1 б о л ы п
есептеледь
Цитоплазмалык мембрана
(жаргакща) — клетка кдбык- 
шасымен тыгыз байланысты цитоплазманын сырткы кдба- 
ты. Ол липопротеидтерге ж эн е рибонуклеин кышкылына 
(РНК) бай, непзш ен осмостык кысымныц реттелуш бакы­
лайды жэне клетканын коректену1, тыныс алуы, азот тугу- 
ын жэне хемосинтез процесшщ дурыс аткдрылуын кдмта- 
масыз етедь
Клетка цабык/иасы —
цитоплазманы тыгыз 
eTin 
жауып 
туратын кеп кабатты курылым. Бунын уш кдбаты белгип: 
сырткы кдбаты — липопротеин, ортасы — липополисаха- 
рид ж ене inndci — мукопроте идтен ту рады. Клетка кабык- 
шасын ете калы н липополисахарид пен липопротеид 
кдбыгы жауып ту рады.
Б акт ерия капсуласы —
п о л и с а х а р и д , п о л и п еп ти д
н ем есе п ротеи дтерден тураты н б орп ы лдак ш ы ры ш ты
сырткы кабат. Ол бактерия клеткалары н колайсы з жаг- 
дайлардан, ягн и кургап калм аудан, ф аголи зи стен , ан - 
т и т ел ан ы н е р е к е т ш е н ж е н е турл! х и м и я л ы к заттар - 
д ы н зи ян д ы е с е р ш е н с а к та п турады . К ей де капсула 
6 ip т о п к л е т к а н ы н с ы р т ы н к о р ш а й д ы (м ы с а л ы , 
A z o to b a cter C h ro o co c cu m ). О сы н д ай ш ы ры ш к а б ы к - 
тарм ен корш алган 6ip топ бактерияларды зооглея деп 
атайды . К апсулалар, ecipece кем1рсулары мол к о р ек - 
TiK о р т а д а , а з о т к о р е к т ж заты т а п ш ы б о л г а н д а
туз1лед1. С е й т ш , ц и т о п л а зм а л ы к ж а р гак щ а к л етк а 
к аб ы к ш асы ж е н е ка п с у л а 6 e p i ж и н ал ы п к л е т к а н ы н
кабы гы н курайды (З^сурет).
9

3-сурет. Бактерия капсуласы.
Клетка жтшелерi
— кей&р бактериялар ухшн крзгалу 
Mymeci 
болып есептеледь Ол цитоплазмада орналаскдн ба- 
залды тутрипктерден белшш шыгатын ш ок фибрилл ад ан 
туратын узын денепшс. Ппшн жагынан жшшелер иректел- 
ген, спираль тер!зд1 болып келедь Жшшелер таякша тэр1зд1 
бактериялар, ал Keii6ipi иректелген гашшда кокка бактерия­
лардьщ тен; жартысын алып жатады. Ересек бактериялардьщ 
кебшде ол болмайды.
Споралар.
Децгелек, шар тер1зд1 пшшци клетка шпнде 
(эндоспора) орналаскэн жаркырауык, денелер. Олар кептеген 
таякша 

жүктеу/скачать 5,63 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: