Көп таңбалы сандар, сан ұҒымы және оларды зерттеу әдістемесі



бет6/8
Дата02.03.2023
өлшемі215,39 Kb.
#71019
1   2   3   4   5   6   7   8
Байланысты:
математика Арна Наталья көп таңбалы сандар

Сандарды салыстыру
Сандарды келесідей салыстыруға болады:
1) Олар шот кезінде алатын орны бойынша.
Мысалы:

7 < 10, өйткені 7 санау кезінде 10-нан ертерек кездеседі;


2) салыстыруды жоғары разрядтардан бастағанда таң қалдырады.
Мысалы:
547 < 987, өйткені 5 ұя. < 9 ұя.
477 > 456, өйткені 7 дес. > 5 дес.
345 > 75, өйткені 345 санындағы ең жоғары сан - жүздеген, ал 75 санында - ондаған.



    1. Бастауыш сыныптардағы көп таңбалы сандардың нөмірленуін зерттеу

Нөмірлеу материалы төрт концентрацияда зерттеледі: он, жүз, мың, Көп таңбалы сандар. Математиканы оқытудың бастапқы кезеңінде концентрация бойынша математиканы оқу бірнеше рет мүмкіндік береді оқушылардың білімін шоғырландыра отырып, ондық санау жүйесінің, сандардың ауызша және жазбаша нөмірленуінің ерекшеліктерімен өзара байланысты негізгі мәселелерді қарастыруға оралу. Дамытушылық оқыту жағдайында бағытталған тапсырмалар жүйесі балалардағы есептеу дағдылары мен дағдыларын игеру жалпыланған іс-қимыл тәсілдерін қалыптастыруы керек, оларды іс-әрекеттің жаңа тәсілдерін өз бетінше іздеуге, тапсырмаларды шешудің әртүрлі тәсілдерін қарастыруға және оларды ұтымдылық тұрғысынан бағалауға итермелеуі керек[21].


Көптеген жағдайларда есептеу процесін едәуір жеңілдетуге көмектесетін ұтымды әдістерді қолдану оқу іс-әрекетінің осы түріне жағымды мотивтердің қалыптасуына ықпал етеді. Сондықтан есептеудің ұтымды әдістерін іздеуге бағытталған жұмыс үнемі, жүйелі түрде жүргізілуі керек және зерттелетін бағдарламалық материалмен органикалық түрде байланысты болуы керек.
Бастауыш сынып бағдарламасы бойынша математика сабақтарының әрқайсысында балалардың ауызша есептеу дағдыларын дамытуға ықпал ететін жаттығулар жүргізу қажет. Бастауыш мектеп жасындағы балаларда санау, арифметикалық әрекеттерді шешу дағдыларын қалыптастыру мұғалімнің ең қиын міндеттерінің бірі болып табылады – өйткені ол балаларда санау дағдыларының әрқайсысы қалыптасатын деңгейді мүмкіндігінше нақты көрсетуі керек[19].
Бүгінгі күні қолданылып жүрген бастауыш білім берудің оқу бағдарламаларының көпшілігінде натурал сандармен танысудың бастапқы негізі білім алушылардың мектепке дейінгі тәжірибесін және олардың пәндерді қайта санау нәтижесінде сан туралы қалыптасқан идеяларын барынша пайдалануға мүмкіндік беретін теориялық-көптік тәсіл болып табылады. Осылайша, натурал сан оқушылардың санасында тең дәрежелі ақырлы жиынтықтар класының инвариантты сипаттамасы ретінде және олардың арасындағы қатынастарды білудің негізгі құралы ретінде пайда болады.Олар өзара бір мәнді сәйкестікті орнату болып табылады сәйкес сандық сипаттамалары бар жиындардың элементтері[30].
Осы негізде жиындар арасында да, оларға жауап беретін сандар арасында да "көп", "аз", "тең", "тең емес" қатынастар туралы ұғымдар қалыптасады. Алайда, балалар ұзындық, масса, сыйымдылық сияқты алғашқы шамалармен танысқаннан кейін, натурал санға тағы бір көзқарас қарастырылады – өлшенетін ұзындықтың таңдалған өлшемге қатынасы, яғни бұл жерде сан таңдалған өлшем бірліктерінде белгілі бір шаманы өлшеу нәтижесі ретінде ұсынылады[25].
Алғашқы ондық сандар және олармен іс-әрекеттер балалар бастауыш мектепте оқудың бірінші жылында оқиды. Балалар алғашқы ондықтың әрқайсысымен жеке таныстырылады. Сандардың әрқайсысының түзілу ерекшелігі,оны цифрлармен белгілеу, сандар ішіндегі санау, пәндік жиынның, сан мен цифрдың арақатынасы зерттеледі, шама критерийі бойынша сандарды салыстыру жүзеге асырылады, олардың құрамы зерттеледі[4].
Алғашқы ондықтың сандарын нөмірлеуді үйрену барысында бастауыш сынып оқушылары үйренуі керек[18]:
- алғашқы он санның реттілігі және оны кез-келген саннан бастап алға және кері бағытта көбейту мүмкіндігі;
- санды құрудың екі тәсілі;
- әр санның атауы және оның белгіленуі;
- әр Сан қандай қатынаста, оның артында сан бар
келесі және оның алдындағы Сан;
- 1-ден бастап сандардың натурал қатарындағы әрбір Сан қандай орын алады
10(қай саннан кейін келетінін, қай саннан кейін бұл сан болатынын, берілген санға дейін санау кезінде қандай сандар кездесетінін, қай сандар арасында екенін тез атай білу).
Көп таңбалы сандарды нөмірлеу - бастауыш сынып оқушыларының теріс емес бүтін сандарды нөмірлеуді үйренудегі соңғы, соңғы кезеңі. Осы тақырып аясында балалар екі таңбалы сандарды үйрену кезінде бұрын алған білімдерін қайталайды, нақтылайды, бекітеді және кеңейтеді.
Бұл концентрацияда бірінші класс сандарын зерттеу аяқталады – бірліктер класы, бұл балалардың көп таңбалы сандарды нөмірлеуді игеруіне негіз болады. Келесі сыныптар – мыңдаған, миллиондаған-бірінші сыныпқа ұқсас салынған.
"Мың" концентрациясында ауызша есептеу техникасы туралы білім шоғырланған. Бұған дейінгі сияқты, есептеу әдістері арифметикалық әрекеттер теориясына сүйене отырып, бастауыш сынып оқушыларына ашылады, бұл үйренген есептеу әдістерін қолдануға, сондай-ақ балалардың жаңа есептеу әдістерін "ашуға" мүмкіндік береді.
Тақырыпты зерттеу міндеттері:
1. Оқушыларды жүз сияқты жаңа санау бірлігімен, сондай-ақ жүздеген санатпен таныстыру.
2. Ондық санау жүйесінің позициялық құрылысын (немесе сандардың жергілікті мәнін) игеруді бекіту.
3. Үш таңбалы сандардағы биттік бірліктердің арақатынасын түсіндіру: 10 бірлік = 1 ондық, 10 ондық = 1 жүз.
4. Үш таңбалы сандардағы ондықтар мен жүздердің санын (санның ондық құрамы) анықтауға үйрету.
5. Үш таңбалы санды оқу және жазу дағдылары мен дағдыларын қалыптастыру.
6. Үш таңбалы санның разрядтық құрамы негізінде санды қосу және азайту қабілетін қалыптастыру.
7. Дециметр, метр, километр сияқты ұзындық бірліктерінің қатынасын қарастыру.
Көп таңбалы сандардың нөмірленуін зерттеудегі дайындық жұмыстары балалармен бұрын үйренген ұғымдарды қайталау және олардың екі таңбалы сандарды нөмірлеуге арналған бірқатар жаттығуларды орындауы болып табылады.
Осы тақырыпты зерттеу барысында балаларға келесі жаттығуларды ұсынуға болады:
1. Жүздеген, ондаған, бірліктердің санын қалыптастыру. Таспада биттік сандардан тұратын сандарды табу (жазу, оқу): 2 жүз, 5 ондық, 3 бірлік; 4 жүз, 6 бірлік; 3 жүз 5 ондық.
2. 200 типті мысалдарды шешу + 40 + 6; 234 – 4; 234 – 30; 234 – 30 – 4 және т.б. көрнекі құралда көрсету. Болашақта тапсырмаларды көрнекіліксіз орындау, сонымен бірге мұғалімнің түсіндірмесімен.
3.Сандағы бірліктердің, ондықтардың жалпы санын белгілеу.
1-ден 1000-ға дейінгі сандардың натурал тізбегінің көрнекі көрінісі балаларда мұғалімнің көмегімен бір таңбалы, екі таңбалы және үш таңбалы сандардың тізбегін жазғанда жасалады. Санау кезінде алдымен бір таңбалы сандар деп аталады (олардың 9-ы, санау бірліктен басталады), содан кейін екі таңбалы сандар (олардың 90-ы), содан кейін үш таңбалы сандар (олардың 9000-ы). Әр қатарда бірінші, ең кіші, ең кіші және соңғы, ең үлкен сан бар. Мұны анық бейнелеуге болады:
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9
10, 11, 12, .....................97, 98, 99
100, 101, 102, .........................997, 998, 999
Нөмірлеуді зерттеуді аяқтағаннан кейін балаларды осы бөлім бойынша білім беру жүйесіне әкелген жөн. "355 немесе 505 немесе 800 саны туралы бәрін айтыңыз" тапсырмасын қосуға болады. Сонымен, 355 саны туралы айтуға болады, ол 3 жүзден, 5 ондықтан және 5 бірліктен тұрады: оның ішінде барлығы ондаған 35, ал барлығы 355 бірлік; бұл санды разрядты терминдердің қосындысы ретінде ұсынуға болады 300 + 50 + 5; сандар қатарында ол 354 санынан кейін және 356 санының алдында тұрады; Сан бұл үш таңбалы; оны жазу үшін тек үш сан және екі түрлі Сан қажет болды.




Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет