Көшпенділер



Pdf көрінісі
бет74/316
Дата25.11.2023
өлшемі2,53 Mb.
#125998
1   ...   70   71   72   73   74   75   76   77   ...   316
Әдеби KZ
 
 
Ал он үшінші ғасырдың басынан бастап католик дініндегі Европа кресшілері 
православ дініндегі гректер мен орыстарға қарсы шабуылға шыққан. Бір мың екі 
жүз төртінші жылы олар Стамбулды алып, Византия патшалығын жойып, латын 
империясын құрған. Эсті мен латыштарды жеңіп, өздерінің құлдарына
айналдырған. Осындай қара түнекті орыс жұртының басына да тудырмақ болған. 
Бірақ Шығыс жағынан жау күтпеген Александр Невский оларды 1240 жылы Нева 
өзенінің, 1242 жылы Чуд көлінің үстінде жеңген. Демек, соғыс әлі бітпеген-ді, әлі 
де орыс еліне әскери көмек керек еді. Бір мың екі жүз қырық бірінші жылы 
Лигницеде Польша мен неміс рыцарьларының бірлестігінің күл-талқанын 
шығарған Бату өзінің уәдесін бұзған жоқ. Бұл жағдай Алтын Орда хандары Бату, 
Сартақ өлгеннен кейін де, Берке тұсында да сақталып келген. Ал 1269 жылы неміс 
кресшілері өздеріне қарсы шығуға Новгородқа Алтын Орда қолының келгенін 
естіп, бұл кезде күшейіп алған орыс князьдарынан бітім сұрады. Сөйтіп орыс жері 
кресшілердің шабуылынан мүлде құтылған. Алтын Орда хандары Бату саясатынан 
хан Мамайға (1362 ж.) дейін айырылған жоқ. Оған себеп Сарай шаһарында 
отырған хандар бір кезде өздері бағындырған орыс, болғар, Дәшті Қыпшақ 
елдерінің қолдарына енді өздері қарап қалған-ды. Ал бұл ортада осыдан екі ғасыр 
бұрын алты-ақ мың болған орыс елі әбден әлденіп, кемеліне жетіп үлгірген! 
Өйткені оның бұл дәрежеге жетуіне Алтын Орда күншығысынан келетін жауына 
қалқан болды. Қотан жырау достықтың қандай ұлы күш екенін, көршілес елдер 
тату тұрып, жерлерін бірге қорғайтын болса қандай апаттан болса да құтыла 
алатынын білдірді. 
Жырау сөзі Әбілқайырға ұнамағаны хақ, кезек енді Қазтуғанға беріліп, анау 
шырқай жөнелгенде хан кенет қолын көтерді. Жырауды қошаметтеп «Уай, пәле!» 
деп лепіре қызынған жұрт тына қалды. Қазтуған да шауып келе жатып аяң желіске 
түскен жүйріктей даусын төмендете түсіп, қарқынын әзер басып, сөзін кібіртіктетіп 
барып тоқтады. 


79 
Iлияс Есенберлин. «Алмас Қылыш» (Көшпендiлер – 1)
© «I. Есенберлин атындағы қор», 2004 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   70   71   72   73   74   75   76   77   ...   316




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет