Курс – II семестр

жүктеу/скачать 495,83 Kb.

бет	16/142
Дата	08.06.2023
өлшемі	495,83 Kb.
	#99617

1 ... 12 13 14 15 16 17 18 19 ... 142

Байланысты:
Адам және жануарлар морфологиясы физиологиясы

Жүмыс түрі	Тапсырман ың мақсаты мен міндеті	Əдебиеттер	Орындалу мерзімі	Балл
Бақылау формасы
1	СОӨЖ орындалуы	Теориялық сұрақтарға жауап	Қ. Сатпаева «Адам физиологиясы» :	Апта сайын	0.1	Ауызша жауап
3	З СӨЖ	Практикалық	Ж. Н.	Апта сайын	0.1

	орындалуы	сабақтардың орындалу нұсқауларын ың мазмұнын білі	Нургалиев. ҚАЛЫПТЫ ФИЗИОЛОГИЯ БОЙЫНША ПРАКТИКУМ			Нұсқаулард ы түгелдей дəптерге жазу,
4	Тест сұраұтарына жауап	Теориялық сұрақтарға жауап	Қ. Сатпаева «Адам физиологиясы» .	Апта сайын	2	Варианттар бойынша тест сұрақтарына жауап

4 Пəннің əдебиеттермен қамтамасыз етілу картасы

	кафедра	кітапхана да	Студент тердің қамтылу пайызы
Сатпаева Қ.Қ Адам физиологиясы	7	10	100
Рақышеа А. Адам анатомиясы	2	4	20
Нұрғалиев Н. Гистология	1	-	1
Гальперин Г.А. «Анатомия и физиология человека», М., «Просвещение», 1961 г.	2	-	10
Кабанов А.Н. «Физиология человека», М., «Просвещение», 1959 г., 1965 г.	8 2	5	50
Маркосян А.Н. «Физиология», М, 1955 г.	1	6	30
Воробьева Г.А. «Анатомия и физиология», М., «Медицина», 1975 г.	1	6	30
Шульговский В.В. «Основы нейрофизиологии», М., «Аспект», 2000 г.	1	8	30
«Физиология человека», М, «Мир», 3-х томник, 2000 г.	4	8	50
«Физиология человека», (под ред. Шмидт Р., Тевс), М, «Мир», 1986 г.	10	10	50

Ноздрачев А.Д. «Общий курс физиологии человека и животных», 2-х томник, М,. «Высшая школа», 1991 г.	7	10	50
«Основы физиологии» (под ред. Ткаченко Б.И.), Сант-П., 2-х т., 1994 г.	2	2	50

Практические занятия Векликанова		20	100
Васильев Д.А., Ветюков В.Д., «Большой практикум по фчж», М., 1961 г.	2	1	20
Кабанов А.Н. «Руководство к	1	12	100

лаб. занятиям по фчж», М., «Просвещение», 1966 г.
Рустенов А.Р., Завадская Л.Н. «Практикум по фчж», Уральск 1995 г.	15	1	100
Гуминский А.А. «Руководство к лаб. занятиям по общей и возр. физиологии», М., «Просвещение», 1990 г.	12	10	100

5 Дəріс комплексі

Апта 1 Дəріс № 1

Тақырыбы: Кіріспе

Дəріс мазмұны:

1Адам а физиологиясы пəні, мақсаты. 2.Физиологгия ғылымындағы ұғымдар.
3.Физиология ғылымының даму тарихы мен еңбек сіңірген ғалымдары.
4 Ағзаның біртастығы.

. Физнология пəні жэне оныц əдістері мен даму этаптары.

Физиология - "физис" - табиғат, "логос" - ілім деген грек сөздерінеіг құралады. Адам мен жануарлар физиологаясы осы организмдердің сыртқы қоршаған ортамен байланысы күйінде атқаратын қызметін зертгейді, олардың іске асу заңдылықтарын ашады.
Физиологиялық тіршілік əрекетінің негізінде физиологиялық процестер жатады. Физиологиялық процестер тірі материяда жаңа сапалы мазмүнға ие болатын онда жүретін физикалық жəне химиялық процестердің күрделі бірлігінің формасы. Физиологиялық процестер физиологиялық функцияларды қамтамасыз етеді. Физиологиялық функция -тірі жүйедегі əртүрлі бөліктердің, струкгуралық элеметтерінің өзара əрекеттесуінің көріністері. Функция /қызмет/ -организмдегі, органдардағы, клеткалардағы зат алмасу процесінің орта жағдайының алуан өзгерістеріне бейімделуі барысындағы, əрі сол организмнің ортаға белсенді ықпалы барысындаш өзгерістерінің нəтижесі. Функция деп жүйенің немесе оргəнның спецификалық əрекетін айтады.

Физиологияның негізгі міндеті - жануар жəне адам организмдеріндегі тіршіліх процестерінің, мəселен нерв жүйесі мен басқа да жүйелер қызметгерінің спецификалық физиологиялық зандарын одан əрі ашу, анықтау. Себебі, осы арқылы ол процестерді басқарудың жетілген əдістерін табуға болады.

Физиология сөйтіп, тіршілікгің мəн-магынасын, оның химиясы мен физикасын зерттеп білуге қатысады.

Физиологияның өз алдына қоятын мақсаты:

Тірі организмдегі қалыпты фушщиялардың іске асуының завдарын қоршаған ортаның үнемі өзгермелі жəне дамымалы жағдайларымен байланыстыра зертгеу;
Сол тірі организмдегі функциялардың онтогенез жəне филогенез барысындагы дамуын əрі олардың өзара байланыстарын зерттеу.

2. Физиологиялық процестерді зерттеудің əртүрлі деңгейлері:

1 .молекулалық,

мембраналық,
субклеткалық,
клеткалық,
тканьдік,
органдық,
жүйелік
организмдік.

4 Зертелу тарихы

1628 жылы ағылшын Вильям Гарвей деген дəрігер организмнің функцияларының бірі - қан айналуды аішы. Павловтың айтуынша, ол адамның нақты білімінің жаңа бөліміне - жануарлар физиологиясына негіз /фундамент/ салды. Уильям Гарвей (1596—1650) өзінің

«Жүрек пен қан қозғалысының анатомиялық зерттеулері» деген ғылыми еқбегін басып шырарды.^

Гарвей ғылыми - зерттеу тəжірибесіне ең 1-рет вивисекция - тірідей кесу əдістемесін енгізді. Бүл əдіс бойынша дененің белгілі бір орындарын кесіп, тканьдарды ашып, орган қызметін тікелей бақылауға мүмкіндік алады.

ХҮП-гасырдың 1-жартысында Декарт көзге бір нəрсе тигенде кірпік қағу сияқты фактыларды негізге ала отарып, рефлекс туралы гипотеза шығарды. Оның ойынша, рефлекс дегеніміз мида "жануарлар рухының" бір нервтен екінші нервке механикалық өтуі болып табылады. "Жануарлар рухы" өте кішкентай жəне жеңіл қозғалғыш бөлшектер. Нəрсенің жылтыраған бетінен жарық сəулесі қалай шағылысатын болса, мидан бүл жеңіл бөлшектер солай шағылысады. Бүл идеяны кейін Чех анатомы жəне физиологі И.Прохаска дамытты.
ХҮІП-ғасырда ағылшын Р Уиит бақаның миын алып тастағаннан кейін, оның терісін тітіркендіргеннен белгілі қозғалыстар алған. Бүл қозғалыстар жұлынды бүзған кезде тоқтаған. Бірақ, бұл бақылаулар кейін, орталыққа тебетін жəне орталықтан тебетін нервтер ашылған соң ғана рефлекс туралы ілімнің негізіне алынды.
ХҮШ-ғасырда тканьдардың тітіркенгіштігі туралы ілім де туды. Қүсқанада терісі сыпырылып алынған малдардың жүрегін бөліп алғанда, ол біразга дейін жүмыс істейтіндігі, белгілі нервті қысса я кессе, сол нервпен жалгасқан етгің жиырылатындығы табылган. 1822 - жылы француз физиологі Ф.Мажанди /1785-1855/ сезгіш жəне қозғағыш нервтердің бір-бірінен бөлек талшықтар екендігін дəлелдеді.
ХІХ-гасырдың 20-жыдцарында Флуранс үлкен ми сыңарларынан /жарты шарларынан/ айырылган кептердің сыртқы ортаның өзгерістеріне бейімделе алмайтындығынбайқаған.
Ал Легаллуа /1812/ үлкен жарты шарларды алып тастап, бірақ сопақша ми мен жүлынның кеуде бөлімін қалдырса, тыныс алу қозғалыстарының тоқталмайтындығын анықтады.
30-жылдары /ХІХ-ғ./ И.Мюллер мен Маршалл Голл Сеченов пен Павловқа дейінгі рефлекгорлық теорияны жасады.Физиологая ғылымы тек XIX гасырдың 2-жартысынан бастап қана тез дами бастады. Табиғат тану ғылымындағы үш ұлы жаңалық: энергияның сақталу заңы, клеткалық теория жəне Дарвиннің эволюциялық ілімі - сол кездегі биология пəвдерінің тез дамуының негізі болды.

жүктеу/скачать 495,83 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 12 13 14 15 16 17 18 19 ... 142