Курс – II семестр



бет35/142
Дата08.06.2023
өлшемі495,83 Kb.
#99617
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   142

Əдебиеттер:


  1. Х.Н.Сəтпаева „Адам физиологиясы”

  2. Н.Н:Гуминский „Практикум по физиологии человека и животных”

  3. П.Ф.Текутов „Практикум по физиологии человека и животных”

  4. А.Н.Кабанов „Руководство к практичеким занятиям по физиологии



Тақырыбы: Қан айналу жүйесі

Дəріс мазмұны:


    1. Қан айналым шеңберлері

    2. Жүректің қан айдау қызметі

    3. Қан тамырлары

    4. Қан айналысының реттелуі

    5. Жүрек қызметтерін зерттеу салалары

1 Қан айналым шеңберлері


Қан айналу жүйесі жүрек пен қан айналысынын, үлкен жəне кіші шеңберінен тұрады. Бұл жүйенін, кіндігі

  • жүрек насос тəріз-ді қанды сығымдап қан тамырларына айдайды да оның үздіксіз ағысқа айналуын қамтамасыз етеді. Жүрек тоқтап қалса, табиғи ырғағы бұзылса, не əлсіресе, қан дене тіршілігіне қажет мөлшер-де тарамайды да, сан қилы өз қыз-метін атқара алмайды.

Қан айналысының үлкен шен,-бері жүректің сол қарыншасынан — қолқадан басталады. Қан қол-қадан артерияларға одан əрі ка-пиллярларға (қылтамырларға) же-теді. Онда қан құрамындағы от-тегі тканьге, тканьдегі көмір қыш-қыл газы канға өтеді де, артерия-лық қан вена қанына айналады. Вена қаны капиллярлардан жщіш-ке венулаларға, одан əрі венала-ларға, жоғарғы жəне теменгі вена-ға (V. саүа іпіегіог,
V. сауа зире-гіог) жетеді де, сол арқылы жүрек-тің оң жүрекшесіне құйылады. Со-нымен қан айналысының үлкен шеңбері бітеді (27-сурет) .
Қан айналысының кіші шеқбері оң қарыншадан шығатын өкпе са-бауынан (ігипсиз риітопаііз) бао талады. Оң қарыншадан шыққан өкпе сабауындары қан көмір қыш-Қьіл газға бай веналық қан. Бүл өкпе көпіршіктеріне қарай артери-ялар арқылы ағып отырып өкпе капиллярларына жетеді,
отырып сол жүрекшеге құйылады. Сонымен қан айналысының кіші шеңбері 4 өкпе венасымен аяқталады. Адамда жүректен шыққан қан қан айналысының үлкен-кіші шеңберлерімен ағьщ отырып, 20—30 секунд ішінде қайтып оралады.
Қан айналысын қамтамасыз ететін бұл арнайы жүйенің аса күрделі қызметін жəне мұндағы түрлі физиологиялық процестер-ді жете түсіну үшін алдымен жүрек қызметін, содан соң қанньщ қан тамыры арқылы ағуын талқылаған жөн.


  1. Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   142




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет