Курстық жұмыс Пәні: Тақырыбы: Орындаған: Тексерген: Ақтау 2023-жыл мазмұНЫ
І-тарау Дәрігерлік-педагогикалық бақылауға түсініктеме
жүктеу/скачать 188,64 Kb.
|
| І-тарау Дәрігерлік-педагогикалық бақылауға түсініктеме
1.1. Дәрігерлік бақылаудың сипаттамасы Медициналық бақылау - бұл дене шынықтырумен айналысатындардың физикалық дамуы мен функционалды дайындығын кешенді медициналық тексеру. Медициналық бақылаудың мақсаты-денсаулық жағдайын және физикалық белсенділіктің ағзаға әсерін зерттеу. Денешынықтыру бойынша жүргізілетін барлық жарыстар барлық қатысушылардың жарыстың басталуына 2-3 күн қалғанда қосымша дәрігерлік тексеруден өтуі тиіс. ЖОО ішінде өткізілетін бұқаралық дене шынықтыру-спорттық іс-шаралардың қатысушылары, сондай-ақ ату,шахмат, дойбы және т.б. бойынша жарыстардың қатысушылары жарысқа дейін бастапқы немесе қайта қарау нәтижелері негізінде жіберілуі мүмкін, алайда бұл өз бастамасы бойынша қосымша тексеруден өту мүмкіндігін жоққа шығармайды. Жүйелі дене жаттығуларының нәтижесінде ағзаның физиологиялық жүйелерінің, сондай-ақ ағзаның жеке жүйелерінің морфофункционалды өзгерістері пайда болады, яғни физикалық дамудың сандық және сапалық өзгерістері пайда болады. Физикалық жаттығулардың баламалылық дәрежесін антропометриялық зерттеулер мен функционалдық сынамалардың (дозаланған физикалық жүктемелер) көмегімен анықтауға болады. Дене дамуының негізгі белгілері-дене салмағы, тығыздығы және пішіні, антропометриялық көрсеткіштер. Дене дамуының өлшемдеріне дене бітімінің ерекшеліктері және адамның конституциясы немесе дене бітімінің түрі жатады. Антропометриялық зерттеулер физикалық дамудың объективті көрсеткіші болып табылады. Антропометриялық белгілердің айқындылық дәрежесі бойынша бөлінеді: 1.Соматометриялық-дененің ұзындығы мен салмағы, кеуде қуысының шеңбері, сан, сирақ, білек және т. б. 2.Соматоскопиялық-тірек-қимыл аппаратының жағдайы (омыртқаның, кеуде қуысының, аяқтың формасы, арқа жағдайы, бұлшық еттердің дамуы), май ыдырау және жыныстық жетілу дәрежесі. 3.Физиометриялық-қолдың бұлшық ет күші, күш, және т. б. Дене шынықтырумен және спортпен жүйелі түрде шұғылданғанда дене жаттығуларының ағзаға әсерін бағалау қажеттілігі туындайды. Бұл жағдайда диагностиканың негізгі түрлері дәрігерлік бақылау, диспансерлеу, дәрігерлік-педагогикалық бақылау және өзін-өзі бақылау болып табылады. Диагностика алдында келесі міндеттер тұр: 1. Дене шынықтырумен және спортпен айналысатын барлық адамдардың денсаулық жағдайына дәрігерлік бақылау жүргізу. 2. Оқу-жаттығу сабақтарының қолданылатын құралдары мен әдістерінің тиімділігін бағалау. 3. Оқу-жаттығу сабақтарының жоспарын орындау. 4. Спортшылардың дене, техникалық және тактикалық, сондай-ақ моральдық-ерік және теориялық тұрғыдан даярлығын бағалау үшін бақылау нормативтерін белгілеу. 5. Жеке спортшылардың жетістіктерін болжау. Дәрігерлік бақылау деп - спортшының дене дамуы мен функционалдық даярлығын медициналық тексеру кешені түсініледі. Дәрігерлік бақылау алдында алғашқы дәрігерлік бақылау жүргізіледі, ол дене шынықтыру және спортпен айналысуға рұқсат беру шарты болып табылады. Кейіннен дәрігерлік бақылаудың кезеңділігі спортшының біліктілігіне, сондай-ақ спорт түріне байланысты. Қайталама дәрігерлік тексерулер – бұл шұғылданушының денсаулығына дене жүктемесінің көлемі мен қарқындылығының қаншалықты сәйкес келетінін анықтауға мүмкіндік береді, сондай-ақ оқу-жаттығу процесін түзетуге мүмкіндік береді. Спортшы ауырған аурудан немесе жарақаттан кейін қосымша дәрігерлік тексеру жүргізіледі, ол спортшының жаттығу сабақтарын қалпына келтіру мүмкіндігін шешеді. Спортшылар жылына 2 рет, ал білім алушылар оқу жылының басында бір рет дәрігерлік бақылаудан өтеді. Білім алушылар медициналық тексерудің негізгі мақсаты-денсаулық жағдайын анықтау және оларды негізгі немесе дайындық, арнайы оқу топтарына бөлу мәселесін шешу. Білім алушылардың бір бөлігі емдік дене шынықтыруға (ЕДШ) бағытталуы немесе практикалық сабақтардан біраз уақытқа босатылуы мүмкін. Топ бойынша бөлу мамандардың (хирург, невропатолог, стоматолог, окулист, гинеколог, уролог) тексеруінен кейін жүргізіледі. Содан кейін терапевт сабақ тобын анықтайды. Төзімділіктің басым көріністері бар спорт түрлері үшін кардиореспираторлық жүйенің жағдайын, аэробтық өнімділікті, ағзаның ішкі ортасын тереңдете зерделеу қажет; күрделі-координациялық жылдамдық-күштік спорт түрлері үшін және орталық жүйке жүйесін, қозғалыс саласын, талдағыштарды зерттеу қажет. Жұмыс қабілеттілігі тең дәрежеде тіршілік ету саласына (спорттық ойындар, жекпе-жек, көпсайыс және т.б.) байланысты спорт түрлері үшін зерттеудің басқа да әдістері бірдей маңызды. Спорттық қызметті медициналық қамтамасыз ету дене шынықтыру және спортпен айналысатын адамдарды медициналық бақылаудың әртүрлі түрлері мен нысандарын пайдалануды көздейді, олардың бірі зертханалық жағдайда, ал басқалары далалық жағдайда, яғни оқу-жаттығу сабақтары процесінде орындалады. Дәрігерлік бақылаудың зертханалық нысандары: - алғашқы медициналық тексерулер; - жыл сайынғы тереңдетілген медициналық тексерулер; - қосымша медициналық тексерулер. Алғашқы және жыл сайынғы тереңдетілген медициналық тексерулердің негізгі мақсаты денсаулық жағдайын, физикалық даму деңгейін, жыныстық жетілуді (балалар мен жасөспірімдер туралы сөз болғанда), сондай-ақ ағзаның жетекші жүйелерінің функционалдық мүмкіндіктерін бағалау болып табылады. Қосымша медициналық тексерулер науқастанғаннан және жарақаттан, жаттығуларда ұзақ үзілістен кейін, жаттықтырушының немесе спортшының өтініші бойынша тағайындалады. Олардың негізгі мақсаты-тексеру сәтіндегі денсаулық жағдайын бағалау (егер тексеру осы мәселе бойынша жүргізілсе, ауырған аурулардан кейінгі ықтимал асқынуларды ескере отырып) және таңдап алынған спорт түрі үшін ағза жүйелерінің функционалдық мүмкіндіктерін бағалау. Дәрігерлік тексеру және балалардың денсаулық жағдайына, денесінің дамуына, функциялық мүмкіндіктеріне баға беру – мектепке дейінгі мекемелер дәрігерінің әр жылдағы тыңғылықты дәрігерлік тексеруімен жүзеге асады. Керекті жағдайларда балалар емхананың дәрігер-мамандарымен қосымша тексеріледі. жүктеу/скачать 188,64 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|