Курстық жұмыс Пәні: Тақырыбы: Орындаған: Тексерген: Ақтау 2023-жыл мазмұНЫ
ІІ-Тарау МЕКТЕПТІҢ БІЛІМ БЕРУ ЖҮЙЕСІНДЕГІ ДЕНЕ ТӘРБИЕСІН ҰЙЫМДАСТЫРУ
жүктеу/скачать 188,64 Kb.
|
| ІІ-Тарау МЕКТЕПТІҢ БІЛІМ БЕРУ ЖҮЙЕСІНДЕГІ ДЕНЕ ТӘРБИЕСІН ҰЙЫМДАСТЫРУ
2.1 Жалпы орта білім беру мекемелеріндегі дене тәрбиесі жүйесінің мақсаты мен міндеттері Мектеп оқушыларының дене тәрбиесінің қазіргі жағдайы мен одан әрі дамуының келешегі көп жағдайда мақсат қоюдың анықтығы мен айқындығына, яғни іс-әрекеттің күтілетін нәтижесін анықтауға байланысты. Бұл кез келген әрекеттегі мақсат негізгі жүйе құраушы фактор болып табылады, онсыз жүйе өзінің өмір сүру мәнін жоғалтады . Осының аясында арнайы оқу және ғылыми әдебиеттерде де, мектеп оқушыларының дене шынықтыру тәжірибесінің өзінде де осы іс-әрекеттің негізгі мақсаты туралы жалпы қабылданған, қалыптасқан идеяның жоқтығы өте парадоксальды болып көрінеді. Өз кезегінде мақсатты қамтамасыз ету мәселесінің дамымауы мектеп буынын оның тиімді қызмет етуінің негізгі тетіктерінің бірінен айырады, практикалық педагогикалық қызметте елеулі қиындықтар туғызады. Дене шынықтыру мәдениетін қалыптастыру – енді мектеп оқушыларының дене тәрбиесінің мақсаты ретінде емес, жоғары дәрежелі деңгейдегі мақсат ретінде, дене тәрбиесінің бүкіл жүйесінің нақты мақсаты ретінде көрінеді. қоғамдағы тәрбиелік ықпал етудің күрделі жүйесінің басқа түрлерімен (моральдық, этикалық, эстетикалық, психикалық және т.б.) салыстырғанда бұл процестің ерекшеліктері. Ол тәрбие жұмысының барлық салаларына ортақ бола отырып, қоғамдағы тәрбиелік ықпал етудің бүкіл жүйесінің ең жалпы мақсаты ретінде әрекет етеді. Адамзат қоғамындағы күрделі тәрбие процесінің бағыттарының бірі ретінде адамгершілік, этикалық, психикалық және тәрбиелік ықпалдардың басқа түрлерімен тығыз бірлікте жүзеге асырылатын жеке тұлғаның жан-жақты үйлесімді дамуына ықпал ету болып табылады. Бұл мақсатқа жетудің таптырмас шарты әрбір адамның жеке басының дене мәдениетін ойдағыдай қалыптастыру болып табылады, оның негізі мектептегі жалпы білім беретін «Дене мәдениеті» пәнін оқыту процесінде жалпы орта дене тәрбиесімен қамтамасыз етілуі тиіс. Мақсаттар мен ағымдағы оқу жоспарларына сәйкес мектеп оқушыларының дене тәрбиесінің ең жалпы міндеттері: белсенді демалысты ұйымдастыру, оқу үлгерімін арттыру мақсатында дене жаттығуларының әртүрлі түрлері мен жүйелерін өз бетінше қолдануға қажетті нұсқау-әдістемелік дағдыларды қалыптастыру; денсаулықты, спорттық жаттығуларды жақсарту; негізгі дене сапаларын, ағзалар мен жүйелерді дамытуға дене жаттығуларының әсері арқылы ағзаның функционалдық мүмкіндіктерін кеңейту; әр түрлі қозғалыс дағдылары мен дағдыларын меңгеру арқылы мектеп оқушыларының қозғалыс тәжірибесін байыту; денсаулықты нығайтуға, қалыпты физикалық дамуға жәрдемдесу; адамгершілік-еріктік қасиеттерді тәрбиелеуге, психикалық процестер мен жеке тұлғаның қасиеттерін дамытуға көмектесу. Дене тәрбиесінің мақсатына жету үшін келесі құралдар топтары қолданылады: 1) жаттығу; 2) табиғаттың емдік күштері; 3) гигиеналық факторлар. Дене тәрбиесінің негізгі спецификалық құралдары – дене жаттығулары, көмекші құралдар – табиғаттың емдік күштері және гигиеналық факторлар. Бұл құралдарды кешенді пайдалану дене шынықтыру және спорт мамандарына сауықтыру, тәрбиелік және тәрбиелік міндеттерді тиімді шешуге мүмкіндік береді. Адамның дене мәдениеті оның мәдениетінің бір қыры ретінде адамның мінез-құлқына әсер ететін фактор болып табылады. Дене шынықтыру құралдарын өз бетінше дене шынықтыру құралдарын пайдалану, салауатты өмір салтын қалыптастыру, салауатты демалысты ұтымды ұйымдастыру көбінесе оның қалыптасуына байланысты. Оқушылардың дене шынықтыру мәдениетін қалыптастыру және дене тәрбиесінің негізгі мәселелерін шешу оқушылардың дене тәрбиесінің әр түрлі құралдары мен әдістерін қолдануды талап етеді. Дене тәрбиесі құралдары болып табылады 1) жаттығу; 2) табиғаттың табиғи күштері; 3) диета, еңбек және демалыс; 4) таңғы жаттығулар; 5) сыныптан тыс спорттық жұмыстың әртүрлі формалары. Әдістер - бұл белгілі бір мәселелерді шешу үшін қолданылатын әдістердің жиынтығы. Дене тәрбиесінің құралдары мен әдістері мызғымас бірлікте. Дене тәрбиесі процесінде дене жаттығулары негізгі әдіс болып табылады. Дене жаттығуларының қолдану аясы өте кең. Дегенмен, дене жаттығуларының нәтижелі болуы көбіне оқушылардың қалауы мен оларды орындауға белсенді қатынасына байланысты. Оқушы өзінің дене күші мен қабілетін шыңдап, жетілдіруге саналы ұмтылыс танытып, ерікті күш-жігерін жұмылдырса, оның физикалық дамуы табысты болады. Оқушылардың дене тәрбиесінде сендіру әдістері мен жағымды үлгінің маңызы зор. Бұл әдістер ең алдымен мектептегі оқушыларға дене жаттығуларын және спорттық шараларды ұйымдастыру процесінде қолданылады. Олардың көмегімен дене жаттығуларының адам дамуындағы маңызы, психологиялық негіздері, сонымен қатар оларды орындау техникасы түсіндіріледі. Бұл әдістер мектептегі кештерде, әңгімелесуде, баяндамалар мен лекцияларда, сонымен қатар дене шынықтыру пәні бойынша оқушыларға жеке түсіндіру жұмыстарын жүргізуде кеңінен қолданылады. Бекіту және айыптау әдістері, сондай-ақ санитарлық-гигиеналық режимнің орындалуын бақылау, бұқаралық спортқа және әртүрлі сауықтыру шараларына қатысу дене тәрбиесінде маңызды ынталандырушы мәнге ие. Оқу орындарында дене тәрбиесін ұйымдастыру принциптері. Принциптер - бұл адамдардың мінез-құлқын, іс-әрекетін анықтайтын, оларға әртүрлі мәселелерді шешуде басшылыққа алатын жалпылама бастапқы идеялық және теориялық ережелер. Қимыл-қозғалыс әрекеттерін меңгеру, қимыл-қозғалыс қабілеттерін дамыту, жеке тұлғаны қалыптастыру және дене шынықтыру сабағында қалыптасу заңдылықтарын көрсететін қысқаша көрсетілген ғылыми-әдістемелік ережелер дене шынықтырудың педагогикалық принциптері деп аталады. Оқушылардың ерекшеліктері мен жағдайын ескеру принципі адамдар арасындағы биологиялық заңдылықтар мен өмірдің әлеуметтік жағдайларына байланысты айырмашылықтардың болуына негізделген. Талдау – қозғалыстардың синтезі ойлау және практикалық іс-әрекет үлгілерінің көрінісі болып табылады. Сабақта күрделі дене жаттығуларын қарапайым жаттығуларға бөлу арқылы жүзеге асады. Жаттығу процесінде саналы және сенсорлық бақылау принципі қозғалыстар мен адам психикасының табиғи байланысына негізделген. Сабақта бұл принцип орындалатын қимылдарды саналы түрде басқару және қозғалыс сезімдеріне назар аудару қабілетін дамытуға міндеттейді. Денеге түсетін жүктемені бірте-бірте ұлғайту және оның өзгеру принципі заңдарға негізделген, соған сәйкес белсенділік тұлғаның қалыптасуы мен дамуының негізгі критерийі болып табылады. Ілеспе жағдайларды есепке алу, реттеу және өзгерту принципі қозғалыс әрекеті нәтижелерінің ол пайда болатын ортаға табиғи тәуелділігін білдіреді. жүктеу/скачать 188,64 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|