"Әзір" цайталану командасы. Кейбір алгоритмдерде белгілі бір шарттардың сақталуына тәуелді командалардың қандайда бір бөлігі бірнеше рет қайталанады. Осы әрекеттерді жүзеге асыратын командаларды қайталану командасы деп атайды.
Е-практикум жүйесіндегі әзір қайталану командасының жалпы түрі:
Цб әзір <шарт>
Серия
Цс Цб-циклдің басын, цс- циклдің соңын көрсетеді. Команда төмендегідей ережемен орындалады:
алдымен шарт тексеріледі, шарт сақталудан қалғанша цикл денесіндегі командалар сериясы қайталана береді. Егер шарт басынан сақталмаса, онда командалар сериясы бірде бір рет орындалмайды.
1-мысал. Берілген п натурал саны қанша цифрдан тұратыны анықтау қажет. Бүл мысалда біз 10-ға бөлу командасының қанша рет орындалатынын алдын-ала білмейміз, бірақ бөлінді 1-ден көп болса бөле беру керек екенін білеміз.
алг есеп (бүт п, к)
арг n ^
нәт к
басылитм
к:=1
цб әзірп/ІОІ п:=п/10 k:=k+l цс
егерп/10=1
онда k:=k+l
бітті m:="нәтиже"
к:=к соңы "Үшін" цайталану командасы. Бүл команда кестелік шамаларды өңдеуге байланысты пайдаланылатыны белгілі. Оқушыларға қандай жағдайда "әзір", қандай жағдайда "үшін" қайталануын пайдалану керектігін түсіндіру қажет. Егер кесетелерді реті бойынша іріктеу (берілген қасиеті бойынша элементтің номерін іздеу т.с.с.) қажет болса, онда "әзір" циклы пайдаланылады. Егер элементтердің қосындысы, максимум, минимум, элементтер санын іздеу қажет болса, басқа сөзбен айтқанда, барлық элементтермен біркелкі амалдар орындалатын жағдайда "үшін" циклы пайдаланылады. Бұл, әрине,, оқушылардың кестемен жүмысын жеңілдететіні белгілі.
Кейбір оқулықтарда "үшін" қайталануын "әзір" қайталану командасы арқылы өрнектейтін алгоритм немесе оған сәйкес блок-схема келтіріледі:
І:=1
Цб үшін I бастап 1 дейін N цб әзір K=N
серия серия
цс І=І+1
цс пәнішілік байланысты ашуда бүл идея өте жақсы, бірақ мүндай модель кері қадаммен орындалмайды. Дегенмен, бүл өте қарапайым есеп емес:
І:=А
цб үшін I бастап А дейін В қадам Н цб әзір (І-В)*Н<=0
серия серия
цс І:=І+Н
цс Ал, программалау тілдерінде үшін циклының нақты орындалуы егжей-тегжейлі түсіндіріледі.
