Л-фараби атында ы аза лтты

24
Хабаршы.  Журналистика, Баспа ісі, Жўртшылыќпен байланыс сериясы                2011  (30)2 
радиосының  көркемдік  кеңесі.  Үшіншіден, 
тек  ғана  ана  тілінде  хабар  тарататын  Қазақ 
радиосының  əуе  толқынындағы  қастерлі  аймағы  
«Шалқар»  арнасы  –  қазақтың  иесіндей,  қазақ 
үнінің  киесіндей  айтулы  бір  əлем.    Ағайынды 
ардақтап, айтар сөзді салмақтап, ақ пейіл мен түзу 
ниетті өмірдің құны деп білетін ауыл-аймақ үшін 
Қазақ  радиосы  –  бір  төбе,  басқа  барлық  радио-
арналар – бір төбе, тіпті,  олар Қазақ радиосынан 
басқа арнаны іздемейтініне де талай рет куə болып 
жүрміз. Төртіншіден, Қазақ радиосының мерейін 
үстем етіп тұрған тағы бір мəртебесі – қазақтың 
дархан даласындағы дүйім жұртты жұмылдырып, 
алақанға 
сиғызып 
тұрған 
аудиториясы. 
Бесіншіден,  тамырын  тереңге  жіберіп,  бұтағын 
кеңге жайып, жасыл жапырағын жайқалтып, биік 
өскен зəулім бəйтеректей үнжарияның бұл мерей-
тойы    тұсында  шегелеп  айтатын  тағы  бір  түйін 
– оның 90 жылдық  тарихы. Бұл – бүгінгі күннің 
жаңалығы емес, осыдан  5 жыл бұрын Қазақ ради-
осы дəйектелген дерек бойынша өзінің 85 жылдық 
мерейтойын  тойлады.    Ендігі  жерде  90  жылдық 
тарихының  салтанатын  паш  етпек.    Бұл  тарихи 
жеңістің  туын  желбіретіп,  шежіренің  шыңына 
апарып  қадаған  біздің  бəріміздің  ұстазымыз, 
қазақ  радиожурналистикасының  негізін  қалаған 
зерттеуші-ғалым, филология ғылымдарының док-
торы,  профессор  Намазалы  Омашевтің    «Қазақ 
радиосына  қанша  жыл?»  деген  ғылыми  еңбегіне 
жүгіну - парыз.  «1921 жылдың қазан айын Қазақ 
радиосының туған күні деп атауға толық негіз бар. 
Дəл осы айдан бастап, арнайы кесте (сетка) бой-
ынша  республикада  жұмыс  істеп  тұрған  радио-
станциялар  арқылы  елді  мекендердің  барлығына 
дерлік    жүйелі  түрде  хабар  таратылғанын 
дəлелдейтін деректер бар » /1/деген тұжырым жа-
сайды  профессор  Омашев.  1-дерек:  «Орынборда 
1921-жылдан  радиобюллетень  таратыла  баста-
ды» /2/ деп жазған профессор Барманқұлов өзінің 
«Четыре даты рождения радио» деген еңбегінде. 
2-дерек:  «Қазақ  АКСР  Халық  Комиссарлар 
Кеңесінің  1921-жылғы  29-қыркүйектегі  шешімі 
бойынша  Орынбордағы  радиостанция  арқылы 
күн сайын 1600 сөзден тұратын өздері дайындаған 
радиобюллетеньді  республикаға    таратуға  құқық 
берілді»  /3/.  3-дерек:  «Орынбордан  кейін  Қазақ 
КСР-інің  астанасы  болған    Қызылордада  1926 
жылдың  3-қазанынан  бастап  Қазақ  радиосы  өз 
хабарларын  тұрақты  түрде  таратуды  одан  əрі 
жалғастырды»  /4/.  4-дерек:  «1920-жылы  Жетісу 
майданы  таратылған  кезде  ақтардан  алынған 
радиостанциялар  Ташкентке  жіберілді.  Мұндай 
радиостанциялардың біреуі жергілікті қоғамдық-
əкімшілік  органдардың  талап  етуі  бойынша 
Алматыда  қалдырылып  жұмыс  істей  бастады. 
1921- жылы станция əскери өкімет орындарының 
қарауынан  почта,  телеграф  ведомствосының 
қарауына  көшіп,  одан  əрі  жұмысын  жалғастыра 
берді» /5/. 5-дерек:  Алматы радиостанциясының 
хабарлары    1931жылдың  1мамырынан  беріле 
бастады.  Маусым  айында  тұрақты  түрде  тара-
латын  хабардың    көлемі  тəулігіне  алғашқыда  4 
сағат, кейінірек  6 сағаттан 12 сағатқа дейін жетті 
/6/.  Соңғы  дерек  кейбіреулердің  Қазақ  радио-
сына 90 жыл емес, 80 жыл деп шатасуына себеп 
болатыны-заңдылық. Алматы - ұзақ жылдар бойы 
еліміздің  астанасы  болған,  қазақ  мəдениеті  мен 
өнерінің ошағына айналған үлкен қала. Ал Орын-
бор – тарих толқынындағы ежелгі Астанамыз. Сол 
деректерді  жіпке  тізген  моншақтай    мөлдіретіп, 
еліміздің  ресми  басылымы  «Егемен  Қазақстан» 
газетінің  бетінде  жариялап,  Қазақ  радиосының 
дерекнамасына  енгізген  профессор  Омашевтің  
ғылыми  негіздемесін    ұлт  үнжариясының 
шежіресін ұлықтаған  айғақтама деп бағалау-парыз.  
Бұл  –Қазақ  радиосының  тарихы  туралы  қысқаша 
тұжырым. Егер ғылым көкжиегіндегі зерттеу ны-
саны  тұрғысынан  келсек,  Қазақ  радиосы  –  қазақ 
радиожурналистикасы  ғылымының  қайнар  көзі, 
тəжірибелік  тəлімі,  маңызды  мəліметтерге  толы 
мұрағаты, келер ұрпаққа үлгі-өнеге етер көрсеткіші, 
бір сөзбен айтқанда, айғақ етер асыл мұрасы.  Біздің 
Қара шаңырақтағы журналистика мамандығы бой-
ынша    Қазақ  радиосынан  қорғалған  еңбектердің 
орны  бөлек.  Олар:  «Қазақ  радиодраматургиясы» 
(Т.Көпбаев.),  «Əдеби  –  драмалық  хабарлардың 
қалыптасуы  жəне  даму  бағыттары»  (О.Ошанова), 
«Тікелей  эфир  табиғаты  жəне  кəсіби  шеберлікті 
шыңдау проблемалары» (Ж.Əбдіжəділқызы), т.с.с. 
Дегенмен, Қазақ радиосы алдағы уақытта əлі 
де  зерттеп  –зерделеуді  қажет  ететін  ұланғайыр 
деректік  база,  орасан  зор  өнер  өрісі.  Сол 
өлшеусіз  қазынамыздың  құнын  еселеп  артты-
рып,    тұғырынан  түсірмей  іркіліссіз  ілгері  ба-
стыру үшін болашақта қандай мəселелерге назар 
аудару қажет? Қазақ радиосының қазіргі таңдағы 
хал-ахуалына  қарап,    өткенін  оймен  шолып, 
келешегіне көз тастай отырып, қандай бір жайт-
тарды қаперімізге алуымыз керек? 
1.  Ұрпақ сабақтастығы – аға буынды алмас-
ты рып,  дəстүр  мен  жаңашылдықтың  озық  өнеге-
сін  дамытып,  жас  буын  өкілдерін    баулитын    ру-
хани  мектепті  қайтадан  қалпына  келтіру  қажет. 
Қазақ радиосының көзі тірі ардагерлері мен жұл-
дыз ды  жылдары  еңбек  етіп,  ерекше  көзге  түсіп, 
телеарналарға,  басқа  да  БАҚ  салаларына  қызметке 
ауысып  кеткен,  қазіргі  уақытта  да  жоға ры  кəсіби 
деңгейімен  табысқа  жетіп  жүрген  журна листер-

25
ді шақырып, олар өз ұшқан ұясына келіп шеберлік 
сабақтарын /мастер-класс/өткізіп, Қазақ радиосының 
кəсіби  деңгейі  туралы  ой-пікір лерін  ортаға  салуы 
қазіргі  ұжымның  жемісті  еңбек  етуіне  тек  ғана  оң  
бағытта əсер еткен болар еді.
2.  Кадр  мəселесі  –  Қазақ    радиосын-
да    кəсіби  деңгейі  жоғары,  табиғи  дарыны  мен 
кəсіби  біліктілігі    үйлесім  тапқан  маңдайалды 
журналистер  қызмет  етуі  тиіс.  Өйткені,  Қазақ 
радиосы  бірден-бір  мемлекеттік  арна  ретінде 
өзінің  көшбасшылық  ролін  одан  əрі  артты-
рып,  кəсіби  деңгейін  əлемдік  сатыға  көтеріп, 
өркениет  өрісіндегі  өз  соқпағын  табуы  тиіс.  
Қазақ радиожурналистикасының кəсіби шеберлік 
мектебіне айналған бұл киелі шаңырақта қызмет 
ету жас журналистердің қол жетпес биік арманы 
болуы  –  шарт.  (  80-90  жылдар  аралығы-«Тəулік 
тынысы»-«Понарама 
дня» 
ақпаратты-сазды 
бағдарламасынан  өткен  жаңалықтарды  эфир-
ден  қайталап  беру  үшін  екінші  экземплярын 
Қазақ  телевизиясы  мен  «Хабар»  арнасы  əдейі 
келіп  сұрап  алатын.  Өйткені,  ол  жаңалықтар 
тақырыптық мазмұнымен, берілу тəсілімен, ең ба-
стысы,  оперативтілігімен,яғни,  жедеғабыл  сипа-
тымен ерекшеленетін). Бұрын қазақ телевизиясы, 
«Хабар»  телеарнасы  Қазақ  радиосының  эфиріне 
шығып, көзге түскен алғыр журналистерді  жоғары 
жалақы қойып, қызметке шақырып алатын.  (Ер-
лан Бекхожин, Нұржан Жалауқызы Сұраншиева-
Мұхамеджанова,  Еркін  Байғабыл,  Сергей  Пона-
марев,    Азамат  Қалымбет,    Қайрат  Мұсақұлов, 
Махат  Садық, т.с.с).
3.  Ұлттық  музыкалық  формат    -  жастардың 
көңілін  баурап,  жүрегін  жаулап  алумен  қатар, 
ұлттық  рухтарын  оятып,    ұлт  тағдырының  тари-
хынан  тағылым,  боямасыз  болмысынан    туған 
халқының табиғатын танытатын тəлім алуға жол 
ашатын    қазақ музыкасын барлық жанрлар мен 
бағыттар  бойынша  насихаттайтын  танымдық  - 
көңілашар бағдарламалар кешенін əуе толқынына 
шығару – парыз. Сонымен қатар, Қазақ радиосы 
өзінің  Қазақ  музыкасын  насихаттаудағы  ролін 
өз  тарапынан  ұйымдастырылан  республикалық, 
халықаралық  конкурстар  мен  фестиваль-
дар  арқылы  паш  етуі  керек.  Бұл  бір  жағынан 
қазіргі  заманғы  қазақ  музыкасындағы  кереғар 
құбылыстарға  тосқауыл  қойса,  екінші  жағынан 
таңдаулы  туындылардың  танымал  болуына, 
сол  арқылы  көпшіліктің  музыкалық  талғамын 
қалыптастыруға  жол  ашар  еді.  Бұл  ретте,  2005-
2007  жылдар  аралығында  Қазақ  радиосының  
тікелей  эфиріне  шыққан  «Жанрлық  музыка 
сағаттары», уақыт мезгіліне байланысты берілетін  
«Рауан»,  «Назқоңыр»,  «Жүректен  -жүрекке» 
сияқты  диджейлік  сағаттар,  əлем  таныған  қазақ 
музыкасының  жарық  жұлдыздары  (Нұржамал 
Үсембаева,  Майра  Мұхамедқызы,т.с.с)  ту-
ралы  музыкалық    радиоочерктер  тілге  тиек 
етуге  тұрарлық  құбылыстар  еді.  Дəл  қазіргі 
уақытта  əуе  толқынынан  берілетін  музыкалық 
бағдарламалардың  арасынан    «Қазақтың  1000 
əні»,  «Қазақтың  1000  күйі»,  «Əннің  де  естісі 
бар»  атты  бағдарламаларды  атап  айтуға  болады. 
Өйткені, үшеуі де қазақ музыкасын насихаттауға 
арналған. 
4.  Мақсаттық аудиторияны меңгеру мəселесі 
–  Қазақ  радиосы    аудиториясының  ауқымы  кең, 
қатары  толық  сияқты  көрінгенмен  сапалық 
қырларына  назар  аудары,  ден  қою  қажет  екенін 
ескеру  қажет.  Өйткені,  Қазақ  радиосының  ау-
диториясы  кеудесінде  жаны  бар  еңбектеген  ба-
ладан  еңкейген  кəріге  дейінгі  барлық  қазақты 
қамтиды,олардың  арасында  қарапайым  үй 
шаруасындағы  əйел  де,  академик  те,  т.с.с  –бəрі 
бар.  Біреу  операны  естігісі  келсе,  екінші  біреу 
халық  əндерін  тыңдағанды  ұнатады,  үшінші 
біреу аспаптық музыкаға əуес. Тыңдармандардың 
тағы  бір  тобы  экономика  тақырыбындағы 
бағдарламаларды  қажет  етеді.  Оқымысты  аза-
маттар  ғылыми-танымдық  бағдарламалардан 
тың  мəліметтер  мен  тосын  жаңалықтар  күтеді. 
Сондықтан  да  аудиторияның  талап-тілегін 
қанағаттандыратын  талғамдарына  сай  келетін 
тартымды  да  мазмұнды  бағдарламалар  ұсыну  – 
маңызды міндет. Бүгінгі таңда тыңдармандар үшін 
ең  керекті  бағдарламалар  қатарына  «Кіндігімді 
кескен  жұрт»,  «Мемлекеттік  тіл»,  «Ұлтым  деп 
соқсын, жүрегің!» атты хабарларды жатқызуға бо-
лады.
Əлбетте,  əріптестік  ниетпен  айтылған  бұл 
ойтолғамдар бүгінде  ғасырға жуық тарихын та-
разылып,  уақыт  аясында  өз  соқпағымен  сапар 
шегіп бара жатқан ұлт үнжариясының  келешегіне  
септігін тигізер деп сенеміз. 
   
1. Омашев Н. Ақпарат əлемі. Алматы: «Қазығұрт» 2006ж. 2-том, 4-13 бб. 
2. ҚР Орталық Мұрағатының  30-қоры, 56-іс, 71-б.
3. «Ұлттың үнжариясы», Алматы: «Қазақпарат», 2007ж, 32-б.
4. ҚР Орталық Мұрағатының  179-қоры, 22-іс, 831-б.
5. Сағымбеков Р. «Алматыдан сөйлеп тұрмыз», Алматы: «Қазақстан» 1979, 47б.

26
Хабаршы.  Журналистика, Баспа ісі, Жўртшылыќпен байланыс сериясы                2011  (30)2 
Светлана Велитченко,
к.ф.н., доцент кафедры печати 
и электронных СМИ
НА ВОЛНЕ 
МОЕЙ 
ЮНОСТИ
(юбилею Казахского радио 
посвящается)
Автор анализирует свою работу в молодежной 
редакции Казахского радио.
The author analyzes the work in the youth edition 
of the Kazakh radio.
С
реди  множества  научных  работ  о 
развитии радиовещания в Казахста-
не,  к  сожалению,  малоизученным 
остается вопрос о работе молодеж-
ных  редакций,  деятельность  которых  в  воспита-
нии и просвещении юного поколения трудно пе-
реоценить. К таким творческим и идеологическим 
сообществам относится легендарная  молодежная 
редакция  Казахского  радио.  Ее  деятельность,  к 
сожалению,  закончилась  вместе  с  разделением 
казахстанского РВ на  форматные радиостанции. 
Вместе  с  тем  принципы  работы  редакции,  кото-
рые были заложены еще в 80-е годы ХХ столетия, 
сегодня представляются более чем актуальными.    
«Работает радиостанция «Молодежная»…Эти 
позывные  прозвучали  в  моей  творческой  судьбе 
в 1988 году, когда я, студентка журфака,  пришла 
на  радио,  чтобы  сделать  контрольное  задание  по 
«Основам  радиожурналистики».  Пришла,  совер-
шенно не предполагая, что останусь там на 10 лет… 
Впрочем,  они  пролетели,  как  один  день.  Творче-
ские задания, запись тематических программ, рабо-
та в прямом эфире – все это воспитывало будущего 
журналиста лучше, чем самые прекрасные лекции 
преподавателей. Творческое содружество признан-
ных мастеров эфира – Ларисы Ворониной, Тамары 

27
Калеевой, Игоря Денисова, Раисы Кулатовой, Джа-
мили Байкановой и начинающих журналистов типа 
меня было дружеским и  искренним.  Меня учили  
самому главному – работе с Фактом и Словом. И 
сейчас,  по  прошествии  многих  лет,  эта  школа  не 
потеряла своей актуальности. Правда, когда я  сей-
час говорю своим студентам о сложности работы в 
радиоэфире, они смотрят на меня с недоумением: 
ведь  главное  –  подольше  болтать,  чтобы  в  эфире 
не было «дырок». А уж о чем и как – вопрос даже 
не второй, а десятый… Собственно, современное 
радиовещание опирается совсем на иные принци-
пы,  главный  из  которых  –  коммерческая  успеш-
ность.  Принцип  форматного  вещания  определил 
собственную специфику, приемы и формы деятель-
ности, требования к текстовому оформлению про-
грамм, особенности интерактивной коммуникации 
и многое другое. Триединая задача радиовещания 
на  современном  этапе  сформулирована  весьма 
кратко:  «информировать,  просвещать  и  развле-
кать». Но приходится констатировать, что особен-
но  активно  выполняется  лишь  третья  составляю-
щая, а информирование и просвещение сводятся к 
банальным викторинам, вопросы и ответы которых 
достойны  интеллектуального  уровня  третьекласс-
ника средней школы…
Впрочем, сейчас не об этом. Не хочу омрачать 
воспоминания  о  работе  в  молодежной  редакции, 
тем более – сравнивать принципы существования 
в эфире журналистов разных поколений. Хочется 
написать о воспитательной роли программ, кото-
рые выходили в эфир «Радиостанции «Молодеж-
ная»,  и  которые,  как  мне  думается,  могли  быть 
востребованы и в современном формате. 
Кстати,  благодаря  работе  в  «Молодежке», 
сформировалась тема моей кандидатской диссер-
тации – «Специфика, приемы и формы освещения 
проблем семьи и брака в СМИ Казахстана». В те-
чение трех лет, еженедельно (!) в эфир выходила 
программа, посвященная семейной проблематике. 
Идея выпуска подобных программ зародилась не 
на пустом месте. Опыт в освещении подобных во-
просов в редакции молодежного вещания Казах-
ского радио уже был. Два года ( 1985-1986) в эфир 
выходила программа «Клуб молодой семьи». Вела 
ее  журналист  Лариса  Воронина.  Передача  выхо-
дила  раз  в  квартал,  была  строго  дифференциро-
ванной,  вследствие  чего  за  время,  проходившее 
от программы до программы, в какой-то степени 
терялась связь между слушателями и редакцией. 
Слово «семья» звучала также в названии редакции 
«Семья и школа», просуществовавшей на Казра-
дио  в течение 15 лет. Рубрики и циклы программ 
были сориентированы на проблемы образования, 
передового опыта учителей республики, психоло-
гические  аспекты  воспитания  детей,  пропаганду 
многовековой мудрости народной педагогики. 
Начинать  работу  над  созданием  программ  о 
семье было довольно сложно. Во-первых, потому, 
что существовали печатные издания, занимающи-
еся  вопросами  семьи  (в  частности,  центральная 
пресса – «Семья и школа», журнал «Работница», 
«Клуб  молодой  семьи»  газеты  «Комсомольская 
правда») и жесткая конкуренция со стороны тог-
да  еще  Всесоюзной  молодежной  радиостанции 
«Юность» с ее фирменной программой «Молодая 
семья». В этом плане сегодняшним молодым жур-
налистам, желающим освещать на радио пробле-
мы семейной жизни,  и проще, и сложнее. С одной 
стороны  –  масса  разнообразной  информации  из 
Интернета о любой проблеме семейных отноше-
ний – копируй текст и вещай. С другой -  обще-
ство уже соскучилось по качественным, поистине 
просвещающим  программам,  которые  бы  помог-
ли многим молодым (и не очень!) людям решать 
какие-либо общие проблемы взаимоотношений. 
Творческой  «сверхзадачей»  в  программах 
«Жили-  были  муж  с  женою»  являлось  конкретное 
отображение проблем жизни молодой семьи. Про-
блем, которые возникают в самом начале совмест-
ной жизни, и с течением времени превращаются в 
конфликты, преодолеть которые семья часто бывает 
не в силах.  Мы использовали метод «включенного 
наблюдения», описанный в теоретической литерату-
ре, но не востребованный на практике, 
Данные наших мини- исследований обсужда-
лись со специалистом-психологом, автор- журна-
лист постоянно обращалась к научной литературе 
по проблемам семьи и брака, широко использова-
лись  статистические  данные.  Вместе  с  тем  про-
грамма должна была нести в себе разноплановую и 
емкую информацию, выходящую за рамки усред-
ненного статистического отражения действитель-
ности.  Тематический  диапазон  программ  делал 
необходимым  поиск  различных  форм,  способов 
работы, позволяющих отразить действительность 
во всем многообразии ее черт и признаков, во всей 
полноте  эмоционального  отношения  журналиста 
к действительности.  
Говоря  о  структурном  построении  програм-
мы,  отметим,  что  радиожурналист  всегда  распо-
лагал  достаточно  обширным  арсеналом  вырази-
тельных  аудиосредств,  помогающих  адекватному 
восприятию программ. Это сегодня все сводится к 
банальному «интерактиву», который зачастую бы-
вает инсценированным. А тогда мы использовали и 
метод инсценированной ситуации, и «летучие ин-
тервью», и элементы радиорепортажа. Слушатели 
настолько точно воспринимали наши инсцениров-
ки,  что  считали  актеров,  разыгрывающих  мини-
спектакли, настоящей семейной парой и даже не-
доумевали в своих письмах – почему они все время 
ссорятся…
Жанровые  задачи  программы  «Жили-были 

28
Хабаршы.  Журналистика, Баспа ісі, Жўртшылыќпен байланыс сериясы                2011  (30)2 
муж с женою» были комплексными: это не «интер-
вью»,  не  «очерк»,  не  «круглый  стол»,  не  «пресс- 
конференция».  Но  вместе  с  тем  это  и  «социоло-
гический опрос», и «документальная хроника», и 
«художественно  –  постановочный  радиоочерк». 
Кто сейчас использует эту жанровую палитру?  Рав-
но, как и композиционное построение программы 
- сейчас авторы владеют лишь одним приемом ком-
позиции  - чередованием информации и музыки. А 
между тем композиция – это «не только симметрия 
внешней формы произведения, но и гармония его 
внутреннего  содержания»  /1/.  Рассредоточенная 
композиция, самоустранение автора программы те-
ряет свой главный адрес -  широкую зрительскую 
или слушательскую аудиторию.  
В современный период радиопрограммы стро-
ятся на принципе популярности собственно веду-
щего. Человек у микрофона определяет и фактоло-
гию, и композицию, и логику развития сюжета, и 
даже реакцию аудитории!  Парадоксально, но се-
годня профессия «ведущий – журналист» на фор-
матных радиоканалах не востребована! От сотруд-
ников канала требуется лишь некая ориентация в 
информационном поле и умение проговорить текст, 
желательно без слов- паразитов и дефектов дикции.  
А уж «заумные» термины типа «сенсорное воспри-
ятие» и «драматургическая конструкция» – и вовсе 
анахронизм…
Как отмечает Ю.Богомолов, «коммуникативная 
роль  образа  слушателя    в  организации  материала 
оттеняется ролью ведущего. Он –главный исполни-
тель, аранжировщик контекста, в котором подается 
передача. Программа нуждается в условной рамке, 
которая  имеет  собственное  «эстетическое    поле», 
так или иначе воздействующей и на рецепиента, и 
на саму программу» /2/. Подобной условной рам-
кой был диалогичный принцип ведения программ 
цикла «Жили-были муж с женою». И это была не 
просто  информация,  разложенная  на  два  голоса 
- мужской и женский.  Каждый ведущий вел диа-
лог со своим собеседником, спорил, подталкивал к 
совместному размышлению. Более того- как выяс-
нилось из писем, приходящих в адрес программы, 
слушатели воображали  ведущих семейной парой, 
идеальной в аудиовосприятии. Такой задачи перед 
ведущими, разумеется, не ставилось, но это лиш-
ний  раз  подтверждает  на  практике  мысль  о  бога-
тейших возможностях радио  и пробуждении фан-
тазии радиослушателя. Для молодых журналистов 
здесь представлены неограниченные возможности. 
Безусловно,  успешная  работа  по  созданию 
программы о проблемах семьи и брака не лишила 
последних  некоторых  недостатков.  Во-первых,  в 
передачах не всегда получалось достаточно глубо-
кое исследование той или иной проблемы. Несмо-
тря  на  обязательное  привлечение  специалистов- 
психологов, уровень программы должен был быть 
достаточно популярным. Чрезмерное усложнение 
программы  означало  скатываться  к  академизму. 
Во-вторых, форма передачи со временем стала не-
сколько однообразной. Интервью с участниками, 
размышления  специалистов,  информация  социо-
логической службы - этот круг приемов построе-
ния  программы  начал  понемногу  надоедать.  Но 
придумывать  новые  формы  не  хватало  времени- 
поджимали  сроки  подготовки  одной  программы, 
потом  еще  и  еще…Кроме  того,  обсудив  в  пере-
даче  одну  проблему,  в  следующей  мы  говорили 
о другой.  С одной стороны - не хотелось стоять 
на месте, а с другой – мы очень быстро «выплес-
нулись», выговорились, стремясь выдать больше 
информации – и в итоге оказались в своеобразном 
тупике.
И, наконец, еще одна причина, по которой вы-
пуски «Жили-были» постепенно «сошли на нет». 
Начиная с 1988 года, страницы прессы захлестну-
ла волна публикаций на темы семьи. Причем в по-
давляющем большинстве это были материалы на 
тему сексуального воспитания, проблемы интим-
ных отношений, в нерешенности которых авторы 
видели  первопричину  всех  трудностей  молодой 
семьи. Подобную озабоченность не разделяла р/ст 
«Молодежная». Поток писем в адрес программы 
начал ослабевать, и редакция, видя свои програм-
мы о семейной жизни агонизирующими, решила 
прекратить их выпуск...
Сегодня  эти  данные  –  уже  история.  Одна-
ко жаль, что они не учитываются при написании 
учебников и методических пособий для студентов 
факультетов журналистики. История молодежной 
редакции  Казахского  радио  на  заре  перестройки 
(1985г.)  –  это  история  становления  форматных 
радиостанций. Принципы, которые были заложе-
ны в основу работы «молодежки» – профессиона-
лизм,  креативность,  мобильность,  соответствие 
требованиям  времени,  умение  прогнозировать 
перспективы  – сегодня являются определяющи-
ми для сотрудников эфира. Вот только жаль, что 
в  Интернете  про  молодежную  редакцию  и  заме-
чательных журналистов, которые в ней трудились 
– ни слова…  
1.  Дзялошинский И. М. Творческая индивидуальность в журналистике. – М., 2000
2. Богомолов Ю.Л. Курьеры муз: диалектика продуктивного и репродуктивного в творчестве на радио и телевидении.- 
М., Искусство, 1986. 

29

жүктеу/скачать 9,01 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: