Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ҧлттық университеті Пәннің оқу-әдістемелік кешені Басылым: алтыншы ЕҰУ Ф 703-08-17 Пәннің оқу-әдістемелік кешені. Алтыншы басылым
Жҥйелік динамика -зерттелетін жүйелер үшін уақыт аралығында бір
параметрлердің ӛзге параметрлерге себептік байланыстары мен жаһандық
әсерлерінің графикалық диаграммалары құрылатын, содан кейін
осы
диаграммалар негізінде жасалган модель компьютерде имитацияланған
модельдеу парадигмасы. Негізі бойынша модельдеудің осындай түрі объектілер
мен құбылыстар арасындағы себептік -салдарлық байланыстарды анықтау
негізін бүкіл ӛзге парадигмалардан кӛбірек жақсы түсінуге кӛмектеседі. Жүйелік
динамикалар кӛмегімен бизнес-үдерістер, қалаларды дамыту модельдері, ӛндіріс,
кӛбею динамикасы, экология және эпидемиялардың даму модельдері құрылады. Әдісті
Джей Форрестерон 1950 жылдары негіздеген болатын.
ДӘРІС №4 АҚПАРАТТЫҚ ЖҤЙЕЛЕРДІ СИПАТТАУ ӘДІСТЕРІ Дәрістің мәтіні Мақсаты: Ақпараттық жүйелердің сипаттау әдістерін зерделеу.
Дәріс жоспары 1.
Ақпараттық жүйелерді сипаттаудың сапалық және сандық әдістері
2.
Ақпараттық жүйелерді динамикалық сипаттау
3.
Ақпараттық жүйенің канондық кӛрсетілімі
Негізгі тҥсініктер:сапалық әдіс, сандық әдіс, ақылмандар талқысы, сараптамалық
бағалау, Дельфи әдісі, морфологиялық зерттеу, термдер, предикат
Тақырыптың мазмҧны: Жүйелерді сипаттау әдістері нысандан-дырушылықты
арттыру тәртібінде - алғашқыда жүйелік талдау, негізінен, онымен байланысты болған
сапалық әдістерден бастап ЭЕМ-ді қолданатын сандық жүйелік модельдеуге дейін жіктеледі.
Әдістердің сапалық және сандық болып бӛлінуі, әрине, шартты сипатта болады.
Сапалық әдістерде есептің қойылуын ұйымдастыруға, оны нысандандырудың жаңа
кезеңіне нұсқаларды қалыптастыруға, нұсқаларды бағалау тәсілдемесін таңдауға, адамның
тәжірибесін пайдалануға, әрқашан да сандық бағалаулармен кӛрсетіле бермейтін оның
артықшылықтарына жете назар аударылады.
Сандық
әдістер нұсқаларды талдаумен, олардың мүлтіксіз дәл сандық
сипаттамаларымен байланысты. Есептің қойылуы үшін бұл әдістерге құралдардың
болмауынан, осы кезеңді жүзеге асыруды адамға толықтай қалдырады.
Жүйелік талдау әдістерінің осы шеткі сыныптары арасында екі кезеңді – есептің қойылу,
нұсқаларды әзірлеу кезеңі мен нұсқаларды бағалау және сандық талдау кезеңіне ұмтылатын
әдістер бар, бірақ мұны нысандандырушылықтың әртүрлі дәрежесімен, әртүрлі алғашқы
тұжырымдамалар мен терминологияларды қатыстыра отырып жасайды. Олардың ішінде:
шешімдерді басқару, жобалау және қабылдаудың адаптивті жүйелерін әзірлеуге (ұйымдық
жүйелерге қолдануға ыңғайлы адаптивтік жүйелер теориялары мен автоматты реттеу және
басқарудың классикалық теорияларының негізгі идеяларын дамытудан шығаратын)
кибернетикалық тәсілдеме; жүйелерді модельдеуде ақпараттық-гносеологиялық тәсілдеме
(әртүрлі физикалық табиғат жүйелеріндегі кӛрсету, тану үдерістерінің ортақтығына
негізделген); жүйелік-құрылымдық тәсілдеме; жағдайлық модельдеу әдісі; еліктемелік