Л т т ы о а м д ы – с а я с и ж у р н а л журнал 1976 жылы Халықтар Достығы орденімен, 2002 жылы Қазақстан Журналистика Академиясының «Алтын Жұлдыз», 2008 жылы Қазақстан Журналистер Одағының сыйлығымен марапатталды

№12    2014    А И АТ
69
69
***
Жазушы Бейімбет Майлин жазып қал-
дырған екі повесть – «Шұғаның белгісі» 
мен «Раушан-коммунист» идеялық жағы-
нан бір-біріне ұқсас туындылар. Екеуінде 
де  шынайы  сүйіскен  екі  жас...  бір-бірін 
қия алмайтын, қимас та сыйлас көңілдер... 
Əрине,  солай  болмаса,  бұл  екі  туынды 
жазылмас та еді.
«Шұғаның  белгісіндегі»  Шұға,  ра-
сын айту керек, күрескер қыз деңгейіне 
көтеріле  алмаған.  Жалған  жаламен 
ұс талып  кеткен  Əбдрахманды  іздеу, 
кү ту  орнына  ішқұсалыққа  ұрынды. 
Жанын  азапқа  салды.  Сөйтіп,  кесел 
жамап,  ақыры  көз  жұмды.  Тіпті,  Əб-
драх манның  өзі  де  солай.  Шұға  үшін 
күресу  орнына,  тым  тартыншақ,  тым 
үркек.  Өмірдегі  кішкене  қиындыққа 
бола  мойып  қалады.  Беті  қайтады. 
Ал, «Раушан-коммунист»  повесіндегі 
Рау шан  да,  Бəкен  де  олай  емес.  Бұлар 
жаңа  заманды  түсініп,  өз  деңгейінде 
қабылдай алғандар. Раушан оқу қуып, 
Орынбор  барып  қайтса,  ал,  қателігі 
үшін түрме көріп оралған Бəкен де енді 
басқа адам. Ол ашылған. Өз мінезіндегі 
кемшілікті өзі түсінген. Ендігі бар ойы – 
кінəлі топтың бар айла-əрекетін əшкере 
қылу. Бұл ретте біз жазушы Б.Майлиннің 
əр  жыл  сайын  өсіп,  қаламы  ұшталып, 
барынша  шеберлене  түскенін  байқай 
ала мыз.  Ең  бастысы – Бейімбет  жастар 
ара сын дағы махаббатты, сүйіспеншілікті 
шы   найы суреттей алады.  Оны боямасыз 
көр се теді.  Өмірдің  өзіндей  етіп  баян  ете 
біледі.  Мұндай  шеберлік  күні  бүгінге 
дейін  өміршең.  Қазіргі  қаламгерлеріміз 
əлі  де  үлгі  аларлықтай  өнеге.  Əсіресе, 
тағы бір елеп айтарлығы – осы екі хикаят-
та да махаббат, сүйіспеншілік тақырыбы 
алдыңғы  кезекке  шығып,  оқырманды 
соған  ынтықтырып  отырса  да,  тереңнен 
ойлап  қараған  кісіге  жазушының  тағы 
да өз кезеңіндегі асыра сілтеу, кісіге жа-
салатын қиянат һəм асып-төгілген артық 
мінез  кемшіліктерін  алдыңызға  тартады. 
Біз  қазақ  даласындағы  əртүрлі  ылаңды, 
байлар мен кедейлер арасындағы əділет-
сіздікті,  тіпті,  пенденің  пысықтығы  мен 
пасықтығы  іспетті  өмірі  бітпес  талас-
тартыс  жайын  молынан  аң ғара  түсе міз. 
Сөздің  тоқ  етер  түйіні-жазушы  Б.Май-
линнің  шығармаларындағы  келіс ті  сала 
тағы  да  іштей  үндестік  пен  сүйіс пенші-
лікке келіп тоғысып жатады. Ол адамдар-
ды жан дүниедегі ізгі ойларға, ізгі сезім-
дерге құлақ асуға үгіттейді. 
Түйін
Сөз  зергері  Б.Майлиннің  артында 
қал ған  мол  көркем  мұраларын  қайта дан 
па рақтау  кезінде  біз  байқаған  ерекше-
ліктерді енді санамалап айтып кетелік.
Ең  алдымен,  жазушы  Бейімбет – 
өмір ді  əсірелеп,  көркемдеп  жатпай-ақ 
сол  мөлдір,  тап-таза  қалпында  көшіре 
са лудың  асқан  шебері  бола  білді.  Алай-
да, оның осындай шыншыл, табиғи жазу 
əдісін  кейбір  сыншылар  мінеп  көрсетіп, 
«қарабайыр  дүние»  деп  жазғаны  да  рас. 
Дей  тұрсақ  та,  бұл  Майлинге  тəн  жазу 
мəнері  болып  қала  бермек.  Екіншіден, 
оның  шығармаларын  оқып  отырып,  өзі 
өмір  сүрген  кезеңнің  шынайы  келбетін, 
таза табиғатын көз алдыңызға бірден еле-
стете  аласыз.  Үшіншіден,  жазу шының 
жеңіл, ойнақы əзілдерінің өзі замананың 
ащы  да  ауыр  жүгін  арқалап  тұр  деуге 
болады.  Төртіншіден,  Майлин  сол  ала-
сапыран уақыттың тамыршысы, сыншы-
сы,  мінеушісі,  былайша  айтқанда  барша 
қоғамдық  кеселді  ащы  мысқылмен  сын 
садағына  алушы.  Бесіншіден,  Бейімбет 
шығармаларының  өте  қарапайым  тіл-
мен  жазылуы  халықтың  жүрегіне  жа-
қын,  түсінуіне  оңай,  тіпті  ел  ішіндегі 
шындықты  «өз  тілімен»  баян  еткендей 
əсерде  боласыз.  Алтыншыдан,  ол  əйел 
теңдігі мен махаббат - сүйіспеншілік жай-
ынан  сөз  қозғағанда  біржақты  кетпейді, 
көзді  жұмып  алып,  тамсана  бермейді, 
əрбір  оқиға-суретті  баяндау  сəтінде  ас-
тарлы  келеке,  жеңіл  юморға  да  кезек 
беріп отырады.
Ең бастысы – Бейімбет қаламгер шы-
ғар малары  біз  үшін  дəуір  шындығын, 
уақыт  үнін  һəм  қоғам  қателіктерін  де 
без бендеуге барынша көмек бере алатын 
құнды дүниелер. Олай болса, ендігі жерде 
біз Бейімбет Майлин шығармаларына 
қайта  үңіліп,  басқаша  көзқараспен 
оқуымыз  қажет.  Солай  еткенде  ғана 
Бейім беттің  тығылып  жатқан  құпия 
тылсымы өз сырын аша түспек.
Біздің əзірге түйген ойларымыз  осы!
Бейімбет Майлин – 120

№12    2014    А И АТ
70
70
Ақын ақын туралы
2003  жылы  Бақыт  Сарбалаұлы 
басшылық  ететін  «Қазақ  Елі»  газетіне 
қосымша  жұмысқа  тұрғам.  Өмірінің 
соңында осы газетте жұмыс істеген ақын 
Нұрлан  Мəукенұлы  таяуда  қайтыс  бол-
ған-ды.  Мен  келгенде  редакцияда  көзге 
жас  көрінгенмен,  елуді  еңсеріп  қалған 
Қалбай Əділ мен пайғамбар жасындағы 
марқұм  Шаншархан  Төрегелдиев  бар 
екен.  Алдында  жарық  көрген  екі-үш 
мақалам көңілінен шыққан болса керек, 
танысқан бетте Қалбай жылы қабақ та-
нытты.  Шаншархан  ағам  «өзіміздің  ка-
ратауец екенсің ғой» деп, бірден əңгімеге 
үйіре жөнелді. 
Ал,  осы  газетте  төрт-бес  жылдан  бері 
қызмет ететін үшінші адам – ақын Мінуар 
Əкімханов, атын естігенім болмаса, көрме-
ген  кісім.  Бірге  қызмет  ететін  болсақ  та, 
біраз уақытқа дейін көре алмай жүрдім.  
Бір  күні  күткен  кісім  де  келді.  Түр-
келбеті қазақтан гөрі татарға келіңкірейтін, 
бой-басын  таза  ұстайтын,  үсті-басы  тап-
тұйнақтай,  алпысты  алқымдаған  ақсары 
кісі екен. Таулы өлкенің адамы – Нарынқол, 
Кегеннің  қазағы  болып  шықты.  Басында 
ылдым-жылдым,  қушыкештеу  көрінген, 
таны са  келе  байқағаным,  шымшыма  тілі 
бол ғанымен, қарапайым, табиғаты момын-
дау кісі болып шықты. Бəрінен де шынайы 
күлкісі  ұнады.  Марқұм  Шаншархан  ағам 
таңдай  жібіткісі  келгенде  кейде  шындап, 
кейде  шым-шымдап  отырып  қалтаңның 
түбін қаққызбай тынбайтын, Мінекең  бол-
са  бір  күні  оңашада  майдалап  отырып-ақ 
мезірет  жасатқызды.  Содан  бері  де,  міне, 
бақандай он жылдан асып кетіпті. 
Талант  топырағына  тартып  туады 
деседі.  Мінекең  туған,  өсіп-өнген  Сары-
жаз – жері  көркем,  саясы  салқын,  ала-
са  таудың  қапталы  қалың  қарағайлы, 
дəрілік  өсімдіктің  түр-түрі  өсетін  өңір.  
Бұрынғы  Нарынқол  (қазіргі  Райым-
бек)  ауданының  Сарыжаз  ауылын  ай-
тып  отырмыз.  Бұл  ауылдан  Нұртан 
Төлепбергенов,  Райхан  Мəженқызы, 
Серікжан  Қажи,  Ғалымжан  Мұқанов 
марқұм  шыққан.  Бесеуі  де  Қазақстан 
Жазушылар  одағының  мүшесі,  бірнеше 
кітаптардың  авторлары.  Өмір  бойы 
колхоздың  қойын  бағып  өткен  əкесі 
Əкімханның  сүйегі  осы  ауылда  жа-
тыпты.  Жасы 80-нен  асып  бақилық 
болыпты  жарықтық.  Ал,  анасынан... 
бар  болғаны  екі  жасында  көз  жазып 
қалыпты.  Өң-түсін  есіне  түсіре  алмай-
ды.  Мінуар  ақынның  көздерінен  кей-
кейде айықпастай мұң сезілетін,  сол мұң 
белгісіз  бейнедегі  анаға  деген  сағыныш 
дерті екен де.  Өзімнің əкем Əліп те бес 
жасында  əкесінен айырылған, суреті де 
қалмаған. Сондықтан, ондай сағыныш-
мұңды  жан-жүрегімізбен  болмаса  да, 
сырттай  сеземіз.    Айтпақшы,  Мінекеңнің 
түр-келбетінің  татарға  ұқсайтынындай  бар 
екен,  жастай  кеткен  анасы  татар  қызы  бо-
лып шықты.  
«Көрмедім түр-түсіңді ес білгелі,
Даусың да «ұлым» деген естілмеді.
Жатырсың жат өлкенің  
 
 
 
           топырағында,
Басыңа апармады ешкім мені. 
Тұрағың бүгін мүлдем қалды бұрыс,
Орнатты көкірегіме қайғы қуыс.
Қарайып қырда жатқан қабіріңе,
Салмадым топырақ та жалғыз уыс.
Жетпіске желіп ұрып, келдім кеше,
Қым-қуыт қиындықты жеңдім неше.
Осынау ұзақ жолда жолықпадың,
Жүрсің  сен  қай  жерінде  жердің,  ше-
ше?» – дейді  ол  аяулы  анасы  Ұлманға 
арнаған өмірлік өлеңінде. 
МІНУАРДЫҢ   ЖАН  ӘЛЕМІ
Төреғали ТƏШЕНОВ, 
ақын, ҚР Мəдениет қайраткері

№12    2014    А И АТ
71
71
Ағалардың  аялы  алақанын  көрген 
ақындар қандай бақытты десеңізші.  Мұқа-
ғали  мен  Төлегенге  жыр  абызы  Əбділдə 
Тəжібаев көп қамқорлық көрсеткен. Ал, сол 
Мұқағали  туған  мұзарт  өлкеде  ат  жалын 
тартып  мінген  Мінуар  ақынның  қасиетті 
қара өлеңге тұшынып,  жыр пырағының жа-
лына бекем жармасуына дүлдүл ақын Əбу 
Сəрсенбаевтың  ықпалы  зор  болыпты.  Өзі 
оны былай өрнектейді: 
«Жұмыс құрып қалғандай өзге қылар, 
Болғанымды қарашы сөзге құмар.
Ах, ұрып, нені армандап өткенімді, 
Ойымнан қағаздағы сезген ұғар.
Өткендей сүзгісінен жез қалбырдың,
Артыма біразырақ сөз қалдырдым.
Аралап өскен жердің өр-еңісін,
Дүниенің қызығына көз қандырдым.
Мықтыға жүрсең де дос теңегелі, 
Ағынға қарсы жүздің деме мені.
Есімнен кетпейді əсте жыр 
 
 
 
    жарыста,
Аяулы Əбу ақын демегені».
Əбу ақын туған əкесіндей аялап, жоғары 
білім  алуына, «Тұңғыш»  атты  жас  ақын-
дардың  жыр  жинақтары  сериясы  бойын-
ша  алғашқы  кітабының  жарық  көруіне 
септесіпті. Сонау 1965 жылы басталған аға 
мен  інінің  достығы  Əбу  ақын  о  дүниелік 
болған 1995 жылға  дейін  жалғасқан  екен. 
Бірі – ауылда, бірі – Алматыда тұрса да, шы-
найы сыйластық жібі ешуақыт үзілмеген.  
«Ақынмен бірге өтседе аз-ақ жылым,
Есімде «Ұлым» дейтін ғажап жылы үн.
Жұлдыз боп тас төбеңде тұрады Əбу,
Байытқан  өшпес  оймен  қазақ  жы-
рын»
, – дейді ол тағы бір өлеңінде əкесіндей 
Əбуге.  Бұл  да  ақындардың  бəріне  бұйыра 
бермейтін бақыт. 
Мінуар  ақын – қазақ  поэзиясына  со-
нау жетпісінші жылдары келіп қосылған 
буынның  өкілі.  Ол  заманның  қолына 
қалам  ұстағандарының  бəрі    Қасым 
ақынды  пір  тұтып  өскен.  Мінуарға  да 
өктем  үнді  Қа сым  ақын  жасынан  жақсы 
таныс  болды.  Өлеңдерін  айтып  отыр-
мыз.  Шоқ  шайнаған  дауыл  Қасымның 
соңынан  адуын  Мұқағали  ағасы  шықты. 
Өзінің  жерлесі.  Кезінде  Мұқағалидың 
өзі қолтаңбасын жазып берген екі бірдей 
кітапты 40 жылдан  астам  уақыт  жеке 
мұрағатында сары майдай сақтап келеді. 
«Қарлығашым,  келдің  бе?»  кітабын 
ақынның  үйіне  барғанда,  ал,  «Мавр» 
кітабын ауруханаға халін сұрай барғанда 
қолтаңбасымен  беріпті.  Мұқаң  «Мавр-
ды»  ұсынарда:  «Əй,  қызталақ,  ар-
қаңды тос», – деп, кітаптағы қолтаңбаны 
Мінуар  інісінің  арқасына  қойып  тұрып 
жазып  беріпті.  Сол  Мұқағали  қызмет 
еткен  аудандық  «Хан  тəңірі» (бұрынғы 
«Советтік  шекара»)  газетінде  Еркін 
Ібітанов ағасымен бірге бұл да көп жылдар 
қызмет істеді. Талай жасты жазу өнеріне 
машықтандырды,  талай  тағдырларды 
танып-білді. 
Тоқсаныншы жылдардың соңында, ер 
жасы  елуден  асқан  шағында  Алматыға 
қоныс аударды. Ауылда жүріп шығарған 
«Тұңғыш», «Шалқия», «Жырға 
сапарға» Алматыға келген соң «Жалғыз 
арша», «Айғайтас», «Қош  келдің, 
қоңыр күз», «Нарынқол нақыштары», 
«Кеусен»  атты  жыр  кітаптары  қосылды. 
2003 
жылы 
Райым бек 
ауданының 
Құрметті  азаматы  атанды.  Осы  жерде 
Мінекеңнің қаламдас ағаларына тигізген 
пайдасын  айта  кетелік,  ол – марқұм  жа-
зушы  Нұрқасым  Қазыбеков  пен  көзі  тірі 
қаламгер  Эрнест  Төрехановтың  Райым-
бек ауданының құрметті азаматы атануы-
на қол ұшын бергені.  Аталған ауданның 
сол  кездегі  əкімі  Қаһарман  Күдеров 
пен 
мəслихат 
хатшысы 
Мəдениет 
Ұнасбаевпен ұзақ жыл сыйлас болып еді, 
өтінішін  жерге  тастамады.  Нəтижесінде 
қос қаламгер атақ алып, мерейленді. 
Ендігі  аз  сөз,  Мінекеңнің  поэзиясы 
жөнінде.  Артық  айтты  демеңіз,  қай 
кітабын парақтасаңыз да тұнып тұрған 
таза,  мөлдір  көркемдікті  кездестіресіз. 
Əсіресе,  табиғат  суреттерін  кестелі 
жыр  тілінде  сөйлеткенде,  ақындық 
өрім дері  тіл  үйірілтеді.  Көк  тіреген 
Хан  Тəңірінің  етегінде  табиғатпен  ту-
ған  нан  етене  өмір  сүрген  ақын  сол 
тұмса  табиғаттың  өзіндей  кіршіксіз 
та залыққа,  сулулыққа,  қайсарлыққа, 
асау   лыққа  ынтық.  Содан  да  қаламы 
кө сіліп  сала  береді.  Соңғы  жылдары 
жиі  кітабы  шығып  жүрген  ақынның 
қай  жинағынан  болсын  оқырман 
көңілін  нұрға  шомылдырар,  жауһар 
болмаса  да  жауһарға  жетеқабыл 
жырлардың жиі куəсі боласыз. Сөйтіп, 
Мінуар  ақынның  уа қытын    бекер-
ге  жырға  жұмсамағанын,  қасиетті 
Өлең бағында өзіндік орны бар екенін 
Төреғали ТƏШЕНОВ. Мінуардың  жан əлемі

№12    2014    А И АТ
72
72
бағамдайсыз.  Енді  ше,  махаббат  ту-
ралы  өлеңдері  мазмұнды,  табиғат  ту-
ралы  толғаныстары  тебіреністі.  Дала 
мен  қала  өмірінің  қалтарыс-бұлтарысы, 
тіршілік-тынысы. 
Адам 
жанының 
тұңғиық жұмбақ сыры, жүрегінің лүпілі. 
Соның  бəрі  балталасаң  бұзылмайтын 
шымыр  ұйқастармен  өрілген.  Мəселен, 
«Нарынқол  нақыштары»  кітабында 
туған дала көрінісін, зеңгір көк аспанын, 
қарағайлы  орманын,  тау-тасын,  өзен-
өзегін,  сай-саласын,  қырат-ойларын, 
жықпыл-жыраларын,  қыс қасы  саңлақ 
суретшінің түрлі-түсті бояуы ның реңімен 
сызылған  көрінісін  көз  алдымызға  жай-
ып  салады.  «Шалкөде», «Айғайтас», 
«Жалғыз  арша», «Шалқия»  сынды 
қасиетті Хан-Тəңірі баурайының көрікті, 
сұлу  жерлерін  тамаша  поэзия  тілімен 
тегіс  түгендеп  шығады.  Бір  деммен 
оқылатын «Сені іздедім» өлеңі бар-жоғы 
он  шумақтан  тұрады.  Он  шумақ  осы 
өлеңде  жиырма  шақты  жер-су  аттары 
кездеседі. Ақын атауларды құр тізбектеп 
шықпаған. Өлең: 
«Жан едің ғой ой бөлісер бір сенген,
Дедім  дəйім,  күліп  бірге  жүрсе  ел-
мен.
Тау мен тасты араладым армансыз,
Нарынқолда  жоқсың  қазір  білсем 
мен! – деген  əдемі  түйінмен  аяқталады. 
Туған  жерінің  ой-қырқасын  жалаң  су-
реттемей,  алағызған  сезіммен  еліктіре, 
астас тыра,  ойнақы  əрі  ықшам  түрде 
суреттеп  шығуы – Мінуар  ақынның 
құйылып  түскен    семсердей  өтімділігі, 
шеберлігі.  Əрине,  шағын  мақалада  ақын 
поэзиясын  талдап  шығу  мүмкін    емес. 
«Теңіз  дəмі  тамшыдан  білінеді»  деген-
дей,  там-тұмдап  болса  да  шынайы  ойы-
мызды  айттық.  Терең  қамтып,  толық 
талдау – болашақтың  еншісінде.  Ол  сол 
келер уақытқа төтеп беретін ақын. 
Біздер  алғаш  танысқалы  да  он  жыл 
заулап  өте  шығыпты.  Мінуар  ақын  да  
70  жастың  қыр  арқасына  мініпті.  Өзі 
айтқандай,  жетпістің  отын  аман  жаққан 
ақ  самайлы,  күміс  терін  өлеңге  төккен 
ақын    сеңгірлі  сексенді  жат  санамас  та, 
жасқанбас  та.  Алда  да  шалқар  шабы-
стан танбай, мəуелі поэзия бағының жыр 
жемісін теріп жей беріңіз Мінеке, дегіміз 
келеді. 
Ақын ақын туралы
Бай болған соң қайырымды болу қиын емес. 
Бiрақ... Бүгiн сiздердiң назарларыңызға бала-
ларына еншi бөлуден бас тартқан əлемнiң ең 
бай адамдарын ұсынамыз.
Джун Симмонс. Америкадағы ең нəтижелi, 
табысты  музыкалық  жобалардың  бiрi  болып 
саналатын «KISS» тобының басистi. Израилда 
дүниеге келiп, ер  жете шешесiмен бiрге Куинске 
қоныс аударған. Сол жерде 28 алтын табаққа қол 
жеткiзген өзiнiң жеке тобын құрады.
Өсiп  келе  жатқан  екi  баласына,  Ник  пен 
Софияға  əкесiнiң  өнерiн  жалғастыруға  кеңес 
берiптi:
«....Мұрагерлiк пен ақшаға келетiн болсақ, онда 
оларды барлық жағынан қамтамасыз етемiн. 
Бiрақ, ешқандай артықшылық жасалынбайды. 
Олардың өздерi төсектен тұра салып, сейсептi 
жинап, жұмысқа бару керектiгiн түсiну керек. 
Жəне бұдан басқа жол жоқтығын. Өз өмiрлiк 
жолдарын өздерi қалыптастырады» -дейдi.
Симмонстың өлген соң үш жүз миллион дол-
лары қайырымдылық шараларға аударылмақ.
Бернард Маркус. Маркус Нью-Джерси шта-
тында орыс қоныс аударушыларының отбасында 
дүниеге келген. Сонда ер жетiп, өсе келе «Home 
Depot» атты компаниясын құрған. Үй материал-
дарын сату оған 1,5 миллиард доллардың үстiнде 
табыс əкелiптi.
Қайырымдылық  шаралардың  əр  қырында 
аты қалып жүрген жан. Мəселен, Атлантадағы 
əлемдегi ең үлкен аквариумды соғудан бастап, 
өзiнiң  жеке  қайырымдылық  қорын  құрғанға 
дейiн игi iстерге ат салысып келген.
Өзiнiң бүкiл табысын балаларына қалдырып 
кетпейтiн  болып  отыр.  Олардың  өздерiнiң 
болашағы  үшiн  тиiмдi  деп  санайды.  Одан 
гөрi  физикалық  жəне  ақылы  кемiс  жандарға, 
мүмкiндiгi шектеулi адамдарға оқыту мақсатында 
өзi құрған қорға бүкiл ақшасын салмақ.
Найджелла Лоусон. Сыншылардың тарапы-
нан əр түрлi бағаларға ие болып жүрген үлгерiмдi 
жазушы əрi тележүргiзушi. Ол өзiнiң алғашқы 
миллиондарын бақуатты, қалтасы қалың коллек-
ционер, өнертанушы Чарльз Саатчиге тұрмысқа 
шықпас бұрын тапқан екен.
Лоусон тұрмысы жақсы отбасында дүниеге 
келiп, ешқандай қиындықсыз өскен қыз. Алайда, 
балаларына бұл мүмкiндiктi шектеп отыр:
«Балаларыма ешқандай көмек көрсетпеймiн 
деп түпкiлiктi шештiм. Өз еңбегiмен таппаған 
нан адам баласын аздырып жiбередi» - дейдi.
Билл Гейтс. «Microsoft» компаниясының иесi 
жəне əлемдегi ең бай адам. Бiрақ, осыншама көл-
көсiр байлықты жұбайы Мелинда екеуi баларына 
бөлiп бермек емес:
«Бүкiл байлығымды балаларыма берiп кет-
кеннен  маған  да,  оларға  да  ешқандай  пайда 
жоқ» – дейдi.
Мұрагерлік бұйырмаған әлемдегі ең 
бай адамдардың балалары
Сіз білесіз бе?

№12    2014    А И АТ
73
73
Қазақ  мемлекеттік  университетінің 
үшінші курсын бітірген жылы мен МГУ-дің 
журналистика факультетіне ауысып кеттім. 
Ол кезде қанша дегенмен, Мəскеудің аты 
Мəскеу  ғой,  ондағы  оқу  жүйесі  бізден 
сəл    басқашалау  еді.  Факультеттің  өзі 
жеке  бір  ғимаратты  түгел  алып  жатыр. 
Баспасөз, телерадио, халықаралық, баспа 
жəне  əдеби  редакциялау  бөлімдерінен 
тұратын,  бір  курстың  өзінде 300-350-
дей  адам  білім  алатын  факультетте  сан-
алуан шетелдік студенттерді айтпағанда, 
орыс  тілінде,  Одақтас  республикалар 
тілінде,  шет  тілінде  жазатын  «кеңестік» 
жастар  журналистиканың  қыр-сырын 
меңгеретін. 
Жалпы,  дəрістік  сабақтарды    бірге 
тыңдап,  лабораториялық  жəне  іс-
тəжі рибелік  сабақтарды  мамандыққа 
сай  бөлек  оқимыз.  Кейде  топтардың 
бөлшектелгені  соншалық,  бес-алты 
баладан аспай қалады. Арнаулы курс-
тарды  таңдаған  пəн,  таңдаған  про-
фес сорыңнан  оқисың, «анаған  бар, 
мынаған бар» деп еркіңнен тыс жіберіп 
жатқан ешкім жоқ. Екі-үш суденті бар 
оқытушы азырқанбай, он бес-жиырма 
студенті барлар көпсінбей, оқыта береді. 
«Мақсат – сапалы  білім  беруде»  деп 
біледі.  Факультет  деканы  Ясен  Нико-
лаевич  Засурскийді    мүлде  көрмейсің 
десе болады. Анда-санда жасыл «Жигу-
лиден» түсіп, не мініп жатқанда сырты-
ЗАҢҒАР  ЗАСУРСКИЙ
нан көзіміз шалып қалады. Жарықтық 
өзі бір қызық кісі еді. МГУ-де оқыған 
үш  жылда  ол  кісі  үстіне  киіп  жүрген 
қоңырқай  сұр  костюм,  қара  шалбар, 
қара  туфлиін  бір  ауыстырған  емес. 
Қайда  жүрмесін,  қай  жиында  болма-
сын көйлегі мен галстугін ауыстырса, 
ауыстырар, қалғаны өзгере қоймайтын. 
Тек ғылыммен айналысатын, ұстаздық 
қызметіне берілген қарапайым кісі еді.
  Өзі  Мəскеуде  мектепті 14 жасын-
да  экстерн  бітіріп,  одан  соң  Мəскеу 
педагогикалық  институтының  ағылшын 
тілі факультетіне түскен. Оны аяқтасымен, 
«Иностранная  литература»  журналына 
редакторлық  қызметке  алынып,  содан 
МГУ-дің журналистика факультетінің ше-
тел əдебиеті мен журналистикасының та-
рихы кафедрасына 1953 жылы келген екен. 
Декандық қызметті 1965 жылдан бастап-
ты. Содан 2007 жылға дейін аттай 42 жыл 
декан болды. 2007 жылдан журналистика 
факультетінің  президенті.  Өз  ісіне  əбден 
берілген, əрі істің көзін табатын жан бол-
маса, осынша ұзақ жыл басшылықта болар 
ма  еді?  Жəне  бір  орында  бастық  болып 
тапжылмай қырық жылдан астам тұру кез-
келгеннің қолынан келе бере ме? Біз оқып 
жүргенде  ол  кісі  факультетке  қатысты 
жалпы  мəселелермен  ғана  айналысып, 
студентке қатысты барлық мəселені төрт 
орынбасары əрқайсысы өз саласы бойын-
ша шешіп жататын. Факультеттің өзіндік 
жеке оқу бөлімі бар, кез келген  мəселе сол 
бөлімдегі инспектор қыздардан да аспай-
ды. Сондықтан, сен керек емес Засурский 
саған керек болсын ба?.. «Аш бəледен қаш 
бəле», «Сен тимесең, мен тимен бадыраң 
көз»  деп,  ол  кісіден  алыстау  жүретінбіз. 
Əйткенмен  де,  бір  жайтпен  ол  кісінің 
қабылдауына сұрануға  тура келіп қалды.

жүктеу/скачать 1,58 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: