Білім беру мекемелеріндегі басшылардың басшылық әрекетін төмендегідей топтастыруға болады:
авторитарлық басшылық – басшы өз қарамағындағыларға нені қалай істеу керектігін алдын-ала жеткізіп отырады;
қолдаушылық басшылық – басшы өз қарамағындағыларға қамқор болатындығын көрсетеді және ұдайы оларды қолдайды;
алқалық басшылық – басшы өз қарамағындағылардан жұмысқа қатысты мәселелерді шешуге, шешім қабылдауға қатысуға рұқсат береді;
жетістікке бағытталған басшылық– басшы өзінің қарамағындағылардың алдына үлкен мақсат қояды, олардың белсенділігін ынталандырады, жоғары деңгейдегі шешім қабылдау қажеттілігін басып айтады.
2. Үкіметтің, көшбасшылықтың және менеджменттің өзара байланысы. Білім беру саласындағы мекеме басшысының кәсіби білімі неғұрлым жоғары болса, соғұрлым тезірек нәтижеге қол жеткізеді.
Д.Колб, С.Любмен, Д.Спос, Р.Бейкер және т.б. ғалымдар мекеме басшысының кәсіби құзыреттіліктерінің төмендегідей деңгейлерін атап көрсетеді:
1) Интегративтілік құзыреттілік– білім, білік, дағдыны интеграциялау қабілеті және оны тез өзгеретін талаптарға қатысты дұрыс қолдана алуы.
2)Эмоционалдық, перцептивтік, концептуалдық, жүріс-тұрыстық құзыреттілік – басшының жеке басының дара ерекшеліктеріне қатысты қабілеттері:
эмоционалдық құзыреттілік – көшбасшылыққа ұмтылу, адамдарға көмектесу;
перцептивтік құзыреттілік – кез келген қиындықты жеңе алуы, ақпаратты жинау және талдау;
тұжырымдамалық құзыреттілік – іс-әрекетті жоспарлай алу, сандық ақпаратты талдай алу, есептеу техникасы мен технологиясын білу.
3. Мектептегі көшбасшылықтың типі және сипаттамасы. Көшбасшының кәсіби өзін-өзі жетілдіру мотивациясына психологиялық талдау инновациялық іс-әрекетке талдау жасаудан бастау алады. Көшбасшының кәсіби өзін-өзі дамытуын ояту негізінде мұғалімнің қажеттілігі, қызығушылығы, әртүрлі бағыттағы танымдық өзгеріс сапалары жатады( 43-сурет).
