— ортағасыр дәуірі: дін мен теологияның философия мен ғылымға, уақыт өте келе, үстемдігін көрсетуі — Жаңа Заман: бір жағынан, дін және діни сенімнің, екінші жағынан, философия және ғылымның арасында қарама-қарсылықтың басталуы мен ұлғаюы
— қазіргі кезең: екеуінің арасында келісімге келу мен қызметтесуі үшін кең өрісінің ашылуы
Философия мен діннің өзара қатынастары туралы мәселелер
Адам қалай Құдай туралы идеяға келеді?
- Құдай объективті шындық ретінде бар ма, әлде бұл адамның субъективтік көңіл күйінің, күйзелісінің туындысы ма? - діннің пайда болуының себептері мен негіздері қандай? 2. Неге адам Құдайға сенеді?
Діннің ерте кездегі түрлері
Бұл мәселе жөнінде қалыптасқан бағыттар:
эволюционизм (Э.Б. Тайлор, Дж. Фрэзер)
- тарихи-феноменологиялық мектеп (Р.Отто, М. Элиаде) - структуралық антропология (К.Леви- Стросс)
Э.Б. Тайлордың эволюционизмі
Э. Тайлор діннің ерте кездегі түрі жөнінде анимистік (лат.: «анима» – жан) концепцияны ұсынды: алғашқы қауымдық кездегі адам ұйқыда көрген түстері мен елестері жөнінде, есінен танып қалғаны мен өлімі туралы ойланып, денеден бөлініп шығып және одан тыс өмір сүре алатын жан туралы түсініктерді қалыптастырды. Адам өзінің ойында дүниені көптеген рухтармен толтырып, оларды «орман рухы», «жел рухы» т.с.с. деп жіктеген. Одан кейін «Құдай-жаратушы» деген жалпы ұғымды шығарады. Э.Б. Тайлордың пікірінше, діннің эволюциясы былай жүреді : «анимизм — политеизм — монотеизм» Эдуард Барнетт Тайлор (1832-1917) ағылшын мәдениеттанушы, этнолог «Первобытная культура» (1871)
