Минералдарды диагностикалаудың химиялық әдістері. Шағылысқан жарықта минералдарды диагностикалау кезінде жеке элементтерге кристаллохимиялық және тамшылатып талдау реакциясы қолданылады. Карбонатты минералдарды анықтауда пленкалық талдау реакциялары үлкен мәнге ие болды, ал тотыққан рудалардағы минералдарды диагностикалауда саусақ іздерін және тамшыларды талдау арқылы жүзеге асырылатын фазалық талдау үлкен мәнге ие болды.
Ең жиі қолданылатын реактивтер: HNО3, НС1, HCN, FeCl3, HgCl2, КС1, КОН (NaOH). Алғашқы екеуі концентрацияланған, ал қалғандары 20% ерітінді түрінде қолданылады. Ерітінді шлифтің бетіне тамшы түрінде жұқа тартылған тамшуырмен тікелей микроскоп астында ×80-ге дейін ұлғайған кезде қолданылады.
Белгілі бір минералдардың селективті еруіне негізделген фазалық минералогиялық талдау үлкен маңызға ие. Айта кету керек, сол минерал дәндердің кристалдану дәрежесіне, олардың мөлшеріне, сондай-ақ изоморфты қоспалардың болуына байланысты айтарлықтай әртүрлі ерігіштікке ие болуы мүмкін.
3.3 Термиялық талдау Су және карбонатты минералдар үшін фазалық талдау әдісі минералды қыздыру арқылы шығарылатын газдардың көлемін өлшеуге негізделген. Минералдардың диссоциация температурасы әр түрлі болғандықтан, қыздыру процесінде минералды ұнтақтың ілмегін үздіксіз өлшеу және температураға байланысты массаның төмендеуін анықтау тән термограмманы алуға мүмкіндік береді.
Қыздыру процесінде болатын реакциялардың сипатын неғұрлым толық түсіну үшін дифференциалды қыздыру қисықтары болуы керек.
Дифференциалды әдістің мәні мынада: қыздыру кезіндегі үлгінің әрекеті қыздыру кезінде ешқандай өзгеріске ұшырамайтын стандарттың эталона мен салыстырылады. Салыстыру дифференциалды термопара көмегімен жүзеге асырылады, ол бір-біріне қарама-қарсы енгізілген үлгі мен эталондағы ыстық адгезиясы бар екі термопара болып табылады.
Егер үлгі температурасы мен эталон бірдей өзгерсе, онда жылулық токтар өзара компенсацияланады. ЭТАЛОН мен үлгінің температурасындағы айырмашылық жағдайында гальванометр мәні мен бағыты үлгіні қыздырудағы артта қалуға немесе озуға байланысты болатын токты көрсетеді. Токты өлшей отырып, біз температура айырмашылығының сандық сипаттамасын аламыз, оны абсцисса осі бойымен қыздыру уақытын, ал ординат осі бойымен температура айырмашылығын, яғни дифференциалды термопараның көрсеткіштерін (1 – сурет) бөліп көрсетуге болады.
Сонымен қатар, сол диаграммада дифференциалды қисықтың өзгеруіне қандай температура сәйкес келетінін анықтау үшін температура – уақыт қисығын беруге болады.
Өзгерістердің сипатына қарай затты қыздыру процесінде болатын реакциялардың табиғатын бағалауға болады: температураның төмендеуі эндотермиялық реакцияны (жылуды сіңіру), жоғарылау – экзотермиялық (жылу шығару) көрсетеді. Қисықтарды түссіндіру әртүрлі минералдар үшін анықтамалық қисықтар арқылы жасалады.
Құрамында саз, сулы силикаттар, карбонаттар, бораттар, сульфаттар және ауыр металдардың гидроксидтері бар пайдалы қазбаларды зерттеу кезінде термиялық талдау қажет.