Лекция Электр қондырғылары және қауіпсіздік техникасы жөніндегі жалпы мағлұматтар. Электротехникалық материалдар, бұйымдар және олармен жұмыс. Жоспар Электр қондырғыларын түрге бөлу

1. 
   Тізбектегі индуктивтік өзгерісі магнит өзекшесін қозғай отырып, жүзеге асырылады. Тізбектегі резонанс құбылысы U_L және U кернеулерін көрсететін приборлардың стрелкалары. Бірдей бұрышқа бұрылуы арқылы сезіледі. 2 - кесте
   

Резонанс кезінде тізбектегі ток күшінің артатынына назар аударыңыз.

2. 
   Өлшеу және есептеу мәндері бойынша: а) , , және ; в) , , , - векторлық диаграммасын тұрғызыңыз. (Векторлық диаграмманың біреуін резонансқа дейінгі шамалар бойынша, екіншісін резонанстан кейінгі шамалар бойынша тұрғызыңыз).
   
3. 
   , деп ала отырып, , , және графиктерін алу үшін конденсатор батареяларына сыйымдылығын 0,5 – 58 мкФ дейін өзгертіңіз. Алынған шамалар бойынша жоғарыдағы графиктерді тұрғызыңыз. Сонымен қатар ток және кернеу диаграммаларын тұрғызыңыз (3 пунктті басшылыққа ала отырып).
   

І сурет. Тармақталынған электр тізбегі схемасы

1 кесте

өлшенетін шамалар

есептелінетін шамалар

U B

J A

Jz A

Jc A

Jk A

Ук см

gк см

Вк см

Jак А

Jск А

Jlk-Jc А

J А

C

5.Прибордың көрсетуі бойынша: J_k

5.1 катушканың толық өткізгіштігін У_к =

И

Z_k

Z² _k

J= √(J_z + J_ак) + (J_lк - J_c)

шамалары арқылы кернеу және ток векторлық диаграммаларын тұрғызыңыздар

P

Cos φ =

1. 
   L– катушканың индуктивтілігін өзгерте отырып резонанстық қисықты алу үшін трансформатор өзекшесін ілгері –кейін жылжыта отырып катушка индуктивтіліігн өзгертіңіз.
   
2. 
   Конденсатор сиымдылығын 4-16 мкф кеміте отырып, индуктивтілікті өзгертіңіз. Катушка индуктивтілігі өзгеруіне байланысты оның индуктивті кедергісі, Х_L ═2πfL өзгереді.
   

Осы кедергінің Х_C = 1 ∕2πf с –ға теңгерілетін Х_L = Х_C мезетін табыңыз,

Х_L = Х_C болатын жағдайда J_C =J_L тең болады.

Бақылау сұрақтары

1. 
   Тармақталынған электр тізбегіндегі токтың актив құраушысын қалай анықтауға болады.
   

3. 
   Қандай және қай режимде электр тізбегіндегі ток резонансы байқалады.
   

Жоспар

2.Жұлдызшалап және ұшбұрыштап жалғау. Үш фазалы ток жүйесінің куаты

1. 
   Тізбектегі сызықтық кернеуді өлшеу үшін, жеке электромагниттік вольтметрлермен пайдаланамыз.
   

1 сурет. Тұтынушылары жұлдызшалап жалғанған үш фазалы электр

желісін зерттеу схемасы

І кесте

1. 
   Электр тұтынушыларын жұлдызшалап жалғау тәсілі дегеніміз не?
   
2. 
   Қандай жағдайда үшфазалы электр желісінде нольдік сымды пайдаланады?
   
3. 
   Не себепті нольдік сымға балқығыш қорғасын қоюға болмайды?
   
4. 
   Теңгерілген, теңгерілмеген жүктемелерді қалай түсінесіз?
   

2. 
   Тұтынушылары үшбұрыштап жалғанған үшфазалы электр тізбегі
   

1-сурет. Үшфазалы электр жүйесіне тұтынушыларды үшбұрыштап жалғау.

Сызықтық токтардың әсерлік мәндері, фазалық токтар векторларының геометриялық айырымдары болып табылады. Яғни, тұтынушылары үшбұрыштап жалғанған үшфазалы электр желісі 2-суретте көрсетілген электр схемасы түзеді.

1. 
   Фазалық жүктемелері теңдей (барлық лампалар қосулы) кезеңіндегі тізбекті ток көзіне қосыңыз, (S_A1 және S_A2 қосулы) приборлар көрсетуін жазып алыңыз. Өлшеу барысында:
   
   • 
     Фазалық токтар бір-біріне тең екендігіне
     
   • 
     Сызықтық токтар бір-біріне тең екендігіне көз жеткізіңіз.
     
2. 
   АС фазасының екі лампасын сөндіріңіз. Теңгерілмеген жүктеме кезінде приборлар көрсетуін жазып алыңыз. Бұл мәндерді 1-кестеге ендіріңіз. Өлшеулер кезінде үшінші фазадағы жүктеменің өзгерісі фазалық кернеулерге әсерін тигізбейтініне көз жеткізіңіз.
   

2-сурет. Тұтынушылары үшбұрыштап жалғанған үшфазалы электр жүйесі.

3. 
   Барлық лампаларды қоса отырып теңгерілген жүктеме С сымның ажыратулы күйінде (S_A2 ажыратулы) приборлар көрсетуі. Бұл мәндерді 1-кестеге ендіріңіз.
   
4. 
   СА фазасындағы екі лампаны сөндіріңіз. Теңгерілмеген жүктеме () және С сымы ажыратулы кезіндегі (S_A2 ажыратулы) приборлар көрсетуін жазып алыңыз. Алынған мәндерді 1-кестеге ендіріңіз.
   
5. 
   Өлшенген рамалар негізінде әрбір фазадағы актив қуатты ():
   

толық актив қуатты

және ; токтардың өзара қатынасын анықтаңыз.

6. 
   3-6 пункттердегі алынған мәндер бойынша токтар және кернеулер векторлық диаграммасын түзіңіз.
   

Бақылау сұрақтары

1. 
   Үшфазалы электр желісіне тұтынушыларын үшбұрыштап жалғау дегеніміз не?
   
2. 
   Теңгерілген жүктемелері үшбұрыштап жалғанған электр желісінің бір фазалық сызықтық сымның үзілуі тізбекті қандай жағдайға соқтырады?
   
3. 
   Теңгерілген жүктемелері үшбұрыштап жалғанған электр желісінің бір фазалық жүктемесінің өшірілуі тізбекті қандай жағдайға соқтырады?
   
4. 
   Кез келген бір фазадағы жүктемедегі қысқа тұйықталу тізбекті қандай жағдайға соқтырады?
   

1 – кесте

Бақылау сұрақтары

5. 
   Үшфазалы электр желісіне тұтынушыларын үшбұрыштап жалғау дегеніміз не?
   
6. 
   Теңгерілген жүктемелері үшбұрыштап жалғанған электр желісінің бір фазалық сызықтық сымның үзілуі тізбекті қандай жағдайға соқтырады?
   
7. 
   Теңгерілген жүктемелері үшбұрыштап жалғанған электр желісінің бір фазалық жүктемесінің өшірілуі тізбекті қандай жағдайға соқтырады?
   
8. 
   Кез келген бір фазадағы жүктемедегі қысқа тұйықталу тізбекті қандай жағдайға соқтырады?
   

1.Электрлік өлшеулер, өлшеу қателіктері жөнінде түсінік.

2. Электр өлшегіш приборларының жіктелуі. Приборлар шкалаларындағы шартты белгілер. Электр өлшегіш приболарының негізгі детальдары.

3.Магнитоэлектрлік, электромагниттік, электродинамикалык, индукциялык приборлар. Кернеуді, токты, кедергілерді, электр энергиясын және куатты өлшеу.

4.Электромеханикалык өлшеу тәсілдерінен сандық электроөлшегіш приборларына микропроцессорлық техника базасы негізінде ауыстыру.

5.Электро өлшегіш приболары техникасының дамуының болашағы.