Дәріс №6. Үш фазалы тізбектер. Өтпелі үрдістер туралы түсінік.
«Жұлдыз – жұлдыз» жалғау схемасы, 1 суретте көрсетілген.
1 сурет.
Генератордың орамаларын жұлдызша жалғау, оның барлық орамаларының бастарын бір жалпы нүктеге (1 сур. 0 нүктесі), бейтарап нүктеге жалғау. Генератор мен жүктеме арасындағы байланыс, барлық орамалардың соңынан шығатын А,В,С өткізгіштері арқылы жалғанады, ал кейде генератордың бейтарап нүктесінен. Орамалардан шығатын өткізгіштерді желілік деп, ал бейтарап нүктеден шығатын өткізгіштерді – бейтарап деп атайды. Фазалық ЭҚК келесі қатынастар бойынша анықталады:
;
;
.
Үш фазалы тізбекте қуатты үш немесе екі ваттметрдің көмегімен өлшеуге болады. 2 және 3 суреттерде қуатты, сәйкесінше үш және екі ваттметрмен, өлшеу көрсетілген.
2 сурет.
3 сурет.
Тізбектерде бірқалыпты режимнен екіншісіне ауысу кезіндегі үрдістерді өтпелі үрдістер деп атайды. Өтпелі үрдістер – тізбекте оны қосып - өшіргенде және оның параметрлері өзгергенде пайда болады.
Тізбектерде бірқалыпты режимнен екіншісіне ауысу кезіндегі үрдістерді өтпелі үрдістер деп атайды. Өтпелі үрдістер – тізбекте оны қосып - өшіргенде және оның параметрлері өзгергенде пайда болады. Бастапқы кернеуі бар конденсатордың RL тізбегіне разрядталуы кезіндегі өтпелі үрдіс мына теңдікпен суреттеледі:
, (1)
мұнда i – RLC контурдағы тоқ.
2R< болғанда (1) теңдеудің шешімі мынадай:
; (2)
,
мұнда - бос тербелістер кезеңі; - контурдың сиымдылығы.
Дәріс №7. Microsoft Excel кестелік процессорының негізгі түсініктері.
Электрондық кестелер (кестелік процессорлар) - бұл компьютерде кесте түрінде есептеулер жүргізуге арналған бағдарламалық жасақтама пакеттері. Электрондық кестені пайдалану кезінде компьютердің экраны тікбұрышты тормен ұйымдастырылған ұяшықтардың үлкен кестесі ретінде пайда болады. Бағандар әріптермен (A ... Z, AA ... AZ және т.б.), ал жолдар - сандармен (1 ... 65536) белгіленеді. Ұяшықтың мекен-жайы оның кестеде орналасуымен анықталады. Ұяшық координаттарымен көрсетіледі, онда бірінші кезекте бағанды белгілейтін әріп, ал екінші орында жолды көрсететін сан. Мысалы, A1 - сол жақ жоғарғы бұрыштағы ұяшық, D5 - 4-баған мен 5-жолдың қиылысында орналасқан ұяшық. Деректер енгізіліп жатқан ұяшық белсенді деп аталады. Ол кесте курсорымен белгіленеді (түспен ерекшеленген). Бір уақытта тек бір ұяшық белсенді бола алады, ол әрқашан көрсетіледі.
Қазіргі заманғы үстел процессорлары мыналарды ұсынады: A үлкен көлемдегі мәліметтерді енгізу, сақтау және түзету; ˗ бастапқы мәліметтерді өзгерту кезіндегі автоматты есептеулер; ˗ достық интерфейс (адам мен компьютер арасындағы диалог құралы); ˗ экранда қолданушыға ұсынылатын құжаттардың көріну және табиғи формасы; Information ақпаратты құжаттандырудың тиімді жүйесі; ˗ мәліметтерді диаграмма түрінде графикалық түсіндіру; Professional кәсіби түрде жасалған есептерді басып шығару; Spread кестелік кесте арқылы дайындалған есептік ақпаратты басқа құжаттарға енгізу. Осы мүмкіндіктердің барлығы қолданушыға бағдарламалау саласында арнайы білімі жоқ, үлкен көлемдегі ақпаратты өңдеуді қажет ететін мәселелерді ойдағыдай шешуге мүмкіндік береді. Excel Microsoft Office жиынтығының бөлігі болып табылады және Windows электрондық кестелерін дайындауға және өңдеуге арналған. Excel құжаты (яғни өңдеу нысаны) - бұл ерікті аты және .XLS кеңейтімі бар файл. Excel тілінде мұндай файлды Жұмыс кітабы деп атайды. Әрбір XLS файлында 1-ден 255-ке дейін электрондық кестелер болуы мүмкін, олардың әрқайсысы Sheet деп аталады.
Пайдаланушы көрінісінде Excel кестесі 65 536 жолдан және компьютер жадында орналасқан 256 бағаннан тұрады. Жолдар 1-ден 65536-ға дейінгі бүтін сандармен нөмірленеді, ал бағандар A, B, Z, AA, AB, ..., IV латын алфавитінің 10 әрпімен белгіленеді. Баған мен жолдың қиылысында кестенің негізгі құрылымдық элементі - ұяшық орналасқан. Кез-келген ұяшыққа сіз бастапқы деректерді - санды немесе мәтінді, сондай-ақ алынған ақпаратты есептеу формуласын енгізе аласыз. Бағанның ені мен жолдың биіктігін өзгертуге болады. Кестедегі белгілі бір ұяшыққа сілтеме жасау үшін бағаны белгілеуден және осы ұяшық орналасқан қиылыстағы жол нөмірінен тұратын адресті қолданамыз (мысалы, A1, F8, C24, AA2 және т.б.). Кейбір электрондық кестелік процессорларда ұяшық ұяшық, ал адрес ұяшықтың координаттары деп аталады. Ескерту. Бағанның әріптік белгілері алфавит бойынша орналасады, белгілеуді, саны сияқты, көбейтуге және азайтуға болады. Сондықтан, бұдан әрі қарапайымдылық үшін бағанды белгілеуді сан деп атаймыз. Excel бағдарламасын іске қосыңыз және одан шығыңыз. Excel бағдарламасын стандартты әдістердің кез келгенін пайдаланып бастауға және одан шығуға болады. Мысалы, бағдарламаны бастау үшін «Пуск» батырмасын шертіп, Windows негізгі мәзірінде Microsoft Excel командасын таңдай аласыз. Осыдан кейін экранда 1-суретте көрсетілгендей терезе ашылады.
Сурет 1. Microsoft Excel-ң терезесі
Достарыңызбен бөлісу: |