Мысал. Таңдама көлемі n = 100 болған төмендегідей берілген үлестірімнің жиілік гистограммасын құрыңдар.
Аралық нөмірі
|
Дербес
аралық
|
Аралық варианталардың жиіілік қосындысы
|
Жиілік тығыздығы
|
i
|
xi – xi+1
|
ni
|
ni / h
|
1
2
3
4
5
|
1-5
5-9
9-13
13-17
17-21
|
10
20
50
12
8
|
2.5
5
12.5
3
2
|
Шешуі. Абсцисса өсінде узындығы h = 4 ке тең болған берілген аралықтар кесіндісін құрамыз. Осы аралық устінен абсцисса өсіне параллель және одан тең қашықтықтағы жиілік тығыздығы ni / h болған кесінділер өткіземіз. Мысалы (1,5) аралық устінен абсцисса өсіне параллель, ni / h = 10/4 =2.5 қашықтықта кесінді құрамыз, басқа қалған кесінділерде сәйкес ретінде осылай құрылады. Ізделінген жиілік гистограммасы төмендегі сызбада бейнеленген.
ni / h
13
12
5
3
2
1
1 5 9 13 17 21 х
4. Үлестірімнің эмпирикалық функциясы.
Анықтама.
Үлестірімнің эмпирикалық функциясы деп әрбір х мәні үшін X<x оқиғасының қатысты жиілігін анықтайтын F*(x) функциясы айтылады, яғни F*(x) = P*(X < x) = nx/n, мұндағы nx - х-тен кіші xi варианталар саны; n – таңдама көлемі.
Эмпирикалық функцияның анықтамасынан F*(x) қасиеттері F(x) функциясының қасиеттерімен бірдей екендігін байқаймыз:
а) оның мәндері [0,1] кесіндісінде жатады;
б) ол кемімелі емес;
в) егер x1 - ең кіші варианта, ал xk - ең үлкен варианта болса, онда
кез келген х £ х1 үшін F*(x)=0 және кез келген хk х үшін F*(x)=1 болады.
Бернуллидің үлкен сандар заңы бойынша оқиғаның пайда болуының қатысты жиілігі ықтималдығы бойынша осы оқиғаның ықтималдығына ұмтылады, яғни , олай болса . Сонымен, F*(x) үлестірімнің эмпирикалық функциясы F(x) үлестірім функциясының теориялық (интегралалдық) бағасы болып табылады.
F*(x) функциясын құру үшін қатысты жиіліктің статистикалық қатарын қолданамыз:
немесе .
F*(x)-тің графигі сатылы үзілісті сызықтар болады, секірістер бақыланып отырған мәндерге сәйкес келеді және осы мәндердің қатысты жиілігіне тең (13 суретті қара).
13 сурет
Егер таңдама көлемі үлкен немесе ізделінді белгі үзіліссіз болса, онда xi варианта орнына интервалдық статистикалық қатардағы интервалдардың шекарасын алуға болады. Егер кез келген х £ х1 үшін F*(x)=0 және кез келген хk х үшін F*(x)=1 екенін ескерсек, координаталық жазықтықта
(x1 , 0 ) , (x2 , p1* ), …, (xi , j* ),…, (xk , 0 )
нүктелерін кесінді арқылы немесе ирек сызықпен жалғайды. Бұл сызық F(x) үлестірім теориялық функциясының жуық графигі болады (14 суретті қара).
14 сурет
Мысал .
Таңдаманың үлестірім функциясы бойынша эмирикалык үлестірім функциясын жазыңдар және графигін сызыңдар.
xі
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
ni
|
5
|
10
|
20
|
25
|
40
|
Шешуі: Таңдаманың көлемі п ==5 +10 + 20 + 25 + 40 = 100-ге тең.
Ең кіші варианта 1-ге тең, онда F*(х)=0, болғанда.
Достарыңызбен бөлісу: |