Көп компонентты жүйені газдық, сұйықтық хроматография және масс-спектрометрия әдістерінің комбинациясы арқылы анықтауға болады.
Газдық хроматография да заттар газды күйінде болады, сондықтан оларды электрондық атқылау және химиялық ионизациямен жақсы үйлеседі.
Ондай комбинацияланған құрылғы хромато-масс-спектрометрдеп аталады («Хромасс»).
Көптеген органикалық қосылыстар газдық хроматографиямен бөлінбейді, сондықтан, оларды сұйықтық хроматография арқылы бөледі.
Сұйықтық хроматографияны масс-спектрометриямен байланыстыру үшін ионизация көзін – электроспрей (ESI) және атмосфералық қысымды химиялық ионизациясын (APCI) қолданады, ал олардың комбтнациясын - ЖХ/МС (ағылш.LC/MS) деп белгілейді.
Екі фокусты масс-спектрографта жасалған масс-спектрограмма (а), (массалық сан – 20).
Гель-фильтрлеу әдісі
Гель-фильтрация немесе эксклюзионды хроматография
Гель-фильтрация - (елеуіш, гель-өткізгіш хроматография) —хроматографияның бір түрі.
Принципі - молекулалар өлшемдері бойынша қозғалмайтын фазаның саңылауларынан өту қабілетіне байланысты. Колонкадан ең бірінші молекулалық салмағы үлкен, ірі молекулалар өтеді, соңынан кіші, саңылауларға кіретін молекулалар өтеді.
Адсорбциялық хроматографиямен салыстырғанда, гель-фильтрацияда стационарлы фаза химиялық инертты болады және бөлінетін молекулалармен әрекеттеспейді.
Әдіс принципі:
Колонкаға белгілі диаметрлі саңылаулары бар гранула, ұнтақ толтырылады.
Аналитикалық бөлу үшін жалпы колонканың көлемінің 0,1 % -ын алатын үлгі енгізеді, ал препаративті тазалау үшін 8 -10 % .
Жоғары молекулалық қосылыстар пораларға кірмей, гранула арасымен өтеді. Олар бірінші болып элюирленеді.
Ең артынан усақ, пораларға оңай кіретін молекулалар ерітінді молекулаларымен бірге шығады.
Сорбенттер:
Гель — гетерогенді жүйе, онда жылжымалы фаза – (әдетте су) стационарлы немесе қатты фазаның (гельдік матрица) пораларының ішінде болады.
Төмен қысымды:
Агароза,
декстран,
полиакриламид,
сефадекс,
сефакрил,
сефароза,
супердекс.
Жоғары қысымды:
полиметакрилат,
полистирол,
силикагель
Электрофорез
Электрофорез (электр- және грек. φορέω — «тасымалдау») — коллоидтық, белок ерітінділері секілді дисперстық фазаның бөлшектерінің сұйықтық немесе газды фазада электр өрісінің әсерінен тасымалдау.
Алғаш рет ол әдіс Мәскеу университетінің профессорларымен П. И. Страхов және Ф. Ф. Рейсспен 1809 жылы ашылды.
Электрофорез химия, биохимия және молекулярлы биологияда заттардың компоненттерін бөлетін аса маңызды әдіс.
