Лекция сабақтардың НҰСҚаулары мамандық 3 кредит Құрастырушы: философия ғылымдарының кандидаты, Нығметова Ә. Т
жүктеу/скачать 115,74 Kb.
|
2022-2023 ЛЕКЦИЯ
- Бұл бет үшін навигация:
- 7 Дәріс
| Әдебиеттер тізімі:
Әл-Руайхеб, Халид Ислам философиясы [Мәтін] : оқулық / — Нұр-Сұлтан : «Ұлттық аударма бюросы» ҚҚ, 2020. — 825, б. Классикалық араб философиясы: антология — Нұр-Сұлтан : «Ұлттық аударма бюросы» 2020. — 474, б. Шваб, Клаус.Төртінші индустриялық революция [Мәтін] = The Fourth Industrial Revolution — Астана : «Ұлттық аударма бюросы» ҚҚ, 2018. — 198, [2] б. : сур. Харари, Ювал Ноаһ. Homo Deus: Болашақтың қысқаша — Алматы : «Ұлттық аударма бюросы» 2019. — 434, б. XXI ғасырға 21 «Ұлттық аударма бюросы» ҚҚ, 2019. — 382, б. мың негізгі7 Дәріс Адам философиясы және құндылықтар әлемі Космоцентризм — система философских взглядов, в которых космос (как философское понятие) занимает центральное место. Стержневой идеей др.греч. философии являлся космоцентризм - восприятие мира как огромного и таинственного Космоса, гармоничного и многообразного в своих проявлениях. Страх и преклонение перед Космосом, проявление интереса прежде всего к проблемам происхождения материального мира, объяснению явлений окружающего мира Теоцентризм — философская концепция, в основе которой лежит понимание Бога, как абсолютного, совершенного, наивысшего бытия, источника всей жизни и любого блага. При этом основой нравственности служит почитание и служение Богу, а подражание и уподобление Ему считается высшей целью человеческой жизни. Наиболее распространен теоцентризм был в Средние века. Антропоцентризм (от греч. άνθροπος — человек и лат. centrum — центр) — философское учение, согласно которому человек есть центр Вселенной и цель всех совершающихся в мире событий. Антропоцентризм предписывает ставить феномен человека во главу всей прочей жизни. Ценность человеческой жизни может уравновесить только ценность другой человеческой жизни.Антропоцентризм ставится также в оппозицию мировоззрению монотеистических религий (теоцентризму), где центром всего является Бог, а также античной философии (космоцентризму), где в центре всего находится космос. Слово «антропоцентризм» встречается сегодня в разных значениях — от антропоцентрического принципа в лингвистике до антропоцентризма в экологии. Наиболее распространённое значение — экологическое: человек — хозяин природы, и имеет право получать из окружающего мира нужные ему ресурсы, даже путем ущемления других биологических видов. Такое наполнение термина получило широкое распространение в XX веке. В то же время, история слова гораздо древнее. Известное выражение Протагора «Человек есть мера всех вещей» называют ключевой фразой антропоцентризма греческой философии. В Средние века был очень распространён антропоцентризм христианского толка, под которым подразумевали, что человек — вершина творения, венец его, и, соответственно, обязательства его — наибольшие. В этом смысле христианство — антропоцентрическая религия, так как строится вокруг человека. Сегодняшнее наполнение термина — светское, такой антропоцентризм называют также секуляризованным антропоцентризмом. Социоцентризм (социологизм, культуроцентризм) - методологический подход, который в определении человека, его сущности устанавливает приоритет социума, культуры, полагая, что человек, его жизнь и поведение целиком зависимы от общества. Истоки такого подхода можно обнаружить у французских материалистов XVIII века (К. Гельвеция и др.), которые сформировали представление о человеке как продукте социальной среды и воспитания. Но они не рассматривали человека деятельным существом, ибо полагали, что социальная среда в конечном итоге определяется и преобразовывается сознанием. Діни дұниетаным - адамның дүниетанымы мен көзқарасы, сондай-ақ оның құдайдың бар екеніне деген сеніміне қатысты өмірлік іс әрекеті. және оның Құдаймең байланыс сезімі,Құдайдаң тәуелділік сезімі, адамға қолдау көрсететін және және бар нәрсеге қатысты белгілі бір мінез-құлық нормаларын белгілейтін құдай құдіретті күшіне деген құрмет пен осы құрметпен анықталатын адамның мінез-құлқы. Дін философиясына келсек бұл жерде Құдай, болмысы, адамның әлемдегі орны сияқты күрделі мәселелерге қатысты өте маңызды және әрқашанда өзекті философиялық сұрақтар көтеріледі. Адамзат, Құдай және Құдай философиясында көтерілген дүниелер қазіргі әлемде болып жатқан жаһандану мен ақпараттық өзгерістерге қарамастан әрқашанда әрқайсымыз үшін жақын және түсінікті болады деп айтсам, менімен келісендер деп ойлаймын. . Философияда көтерілген Құдай мен адамның тақырыптары барлығына бірдей және жалпыға бірдей құнды. Мысылы, Абай, әл-Фараби, Ибн Сина, Орыс діни Соловьевтің философиясы әрқайсымыздың жүрегіміз бен рухымызды таң қалдырады, өйткені бұл жердегі адамның үйлесімді, бақытты және рухани күшті болуды армандауы мен қалауы діни философиясымен байланысты да ешқайсымызды қалдырған жоқ. Айтарықтай, Ортағасырлық шығыстық тарихи философия араб, парсы, түркі тілдерінде жазған ислам әлемінің ұлы ойшылдары мен ақындары мұсылман дінімең байланысты екенін ерекше атап өткен маңызды.Осының қатарына Орта ғасырдың данышпандары Ахмед Яссауи, Абу Хамид әл-Газали, Джалаладдин Руми, Омар Хайям, Саад, Навои, Ибн - Сина, Низами, Ибн әл-Араби да айтамыз..Демек, ортағасырлық философиядағы ілімі бойнша адам өзінің алғашқы болмысын қалдырған, ол әдетте Құдайдан алыстаған. Айтарлықтай, жалпыдаң алсақ діни козкарасында екі адам бейнесі беріледі олар «Аспан адамы» мен «Жердегі адам» олар байланысты болады. Діни философиясында Жер адамы әдетегідей өзінің «нефстерін» іске асырған болады да өзінің «Құдай болмысына» оралуың туралы мәселе көтереді Осы түсінікке сүйене отырып, адам ұғымы «жанның көтерілуі» ретінде қарастырылады, оған мыналар кіреді: «Адам бойндағы Құдайдың кұдыретінің көбеюы», 2. Жеке тұлғаның эгоизмін жою мәселесі. Осылайша, ортағасырлық араб тілді философиясы авраамдық демек ислам монотеистік дәстүрмен ежелгі философиялық мұраның синтезіне назар аударды. Грек философиясын исламдастырып, ал исламды философиямең ұштастырып ортағасыр шағыс Фаиласуфтар мұсылман дінінің негізгі ұстанымдарын негіздеудің ұтымды жолдарын ойлап тапты, Осының аясында олар«кемел адам» ұғымың негізделеді. Сонымен, әл-Фараби да, Абай да Алланың адамға білім мен өмірде еркіндік беретін ең жоғарғы кемелдік. Мысалы, Әл-Фараби «Алланың бар екендігі кемелді және бар болмыстың бәрінен бұрын, одан асқақ ештеңе жоқ Оған ештеңе жете алмайды » деді [2, б. 203]. Аль-Фараби бойншы Алла Тағала адамдарға ерік бостандығын және таңдау қасиетің силады. адамда жақсы және шынайы бақытқа жолы бар деді. Бұл жағдайда Аль-Фараби бойнша, адам ақылына жақсылық пен жамандықты, нағыз бақытты иллюзиядан ажырату қабілетінің рөлі берілді. жүктеу/скачать 115,74 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|