Лекция Тақырыбы: Құқықтың түсінігі және белгілері
Заңды мінез-құлық, құқық бұзушылық және заңды жауапкершілік
жүктеу/скачать 37,79 Kb.
|
| 3. Заңды мінез-құлық, құқық бұзушылық және заңды жауапкершілік.
Заңды мінез-құлық – бұл субъектілердің құқық нормаларына жəне əлеуметтік маңызды мақсаттарға сай келетін жүріс-тұрысы. Заңды мінез-құлық келесі белгілермен сипатталады: - заңмен орнықтырылған шекте болады (формальды аспект); - əлеуметтік пайдалы, қоғамдық мақсаттар мен мүдделерге қай-шы келмейді; бұлар оның объективтік жағын құрайды (мазмұнды аспект); саналы сипатқа ие; бұл оның субъективтік жағын құрайды. Заңды мінез-құлық мына негіздер бойынша түрлерге бөлінеді: - əлеуметтік маңыздылығы дəрежесіне қарай: қажетті (мысалы, əскери борышты өтеу); қалаулы (мысалы, ғылыми жəне көркем шығармашылық); рұқсат етілген (мысалы, діни рəсімдерді орындау). - себептеріне, яғни, субъективтік жағына, байланысты: əлеу-меттік белсенді; конформисттік; əдетті; маргиналды. Əлеуметтік белсенді жүріс-тұрыс – бұл құқықтық сана мен құқықтық мəдениеттің, жауапкершілік пен еріктіліктің жоғары деңгейімен сипатталатын жүріс-тұрыстың жоғарғы нысаны. Бұл жерде субъект жазадан қорықанынан немесе марапаттауды күт-кенінен емес, құқықтық мінез-құлықтың қажеттігіне сенуінің негізінде əрекет етеді. Əлеуметтік белсенді жүріс-тұрыс мынадай элементтерден құралады: а) қызметтің мемлекеттік ұйымдастырылған түрлерін-дегі, құқықшығармашылық жəне құқықты жүзеге асыру салала-рындағы белсенділік; ə) ерікті ұймдардың қызметіндегі белсен-ділік; б)қоғамдық жəне қоғамдық-мемлекеттік құрылымдарды құрудағы жəне олардың қызметіндегі белсенділік; в) тұлғаның құқық саласындағы дербес белсенділігі. Конформисттік жүріс-тұрыс – бұл құқықтық ережелерге олар-ды терең əрі жан-жақты түсінбестен, жоғары құқықтық белсен-діліксіз бағынумен сипатталатын əрекет. Басқаша айтқанда, адам басқалардың да осылай жүріп-тұрғанын көргендіктен құқықтық мінез-құлықты таңдайды. Əдетті жүріс-тұрыс – бұл құқық нормаларының орындалуы əдетке айналып кеткен жағдайда көрініс табатын жүріс-тұрыс. Əдет əрекеттердің бірнеше рет таныс жағдайда қайталануының нəтижесінде қалыптасады. Маргиналды жүріс-тұрыс – бұл мемлекеттің мəжбүрлеуінің, жазадан қорқудың нəтижесінде жүзеге асырылатын құқықтық мінез-құлық. жүктеу/скачать 37,79 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|