Лекция Такырыбы: Пәнге кіріспе Жоспары
лекция 7-8 Такырыбы: Қан айналу жүйесі
жүктеу/скачать 1,47 Mb. Pdf көрінісі
|
| лекция 7-8
Такырыбы: Қан айналу жүйесі Жоспары: 1. Жүрек еттерінің негізггі физиологиялық қасиеттері. 2. Ж ү р е к т і ң д ы б ы с т а р ы мен шуы. 3. Жүректің систола және минуттық көлемі 4. Ж ү р е к қ ы з м е т і н і ң н е р в а р қ ы л ы р е т т е л у і. 5. Кезеген және симпатикалың нервтердің араңатынасы 6. Қанның қысымы. 7. Қан т а м ы р ы н қ о з ғ а л т а т ы н о р т а л ы қ т а р. Ж ү р е к: Жүрек — көкірек қуысында орналасқан қалың ет органы. Оның қабырғасы жүректің көлденең жолақ ет талшықтарынан құралады да, дәнекер тканьмен тартылып біріктіріліп бір тұтас болып түрады. Жүректіқ сыртын берік дәнекер тканьнен түзілген перикард (жүрек қабы) қаптап жатады. Перикардтық ішкі жағы мен жүректіқ сыртқы жағын жүқа, әрі тегіс эпителий клеткалары қаптап жатады. Жүрек қабынық ішінде жүрек жиырылғанда үйкелісті азайтатын жүрек сұйықтығы болады. Жүректің нерв импульсін өткізетін жолдарын жүрек ет талшықтары және оларды жалғастырып тұратын күрделі протоплазмалық көпіршелер торы құрайды. Сондықтан жүрек еттері жиырылғанда «барлығы немесе жоқ» — деген заңға бағынады. Бүл зақ бойынша, егер жүрекке келетін нерв импульсінің күші ет талшықтарын түгел жиырылта алатындай болса, жүрек жиырылады, ал одан күші кем болса, жүрек жиырылмайды. Жүректің және барлық қан тамырларының ішкі жағы жұқа, тегіс әрі жылтыр тығыздала орналасқан клеткалар қабатынан тұрады, оны эндотелие деп атайды. Эндотелие қабаты қаннық іште ұйып қалмауын реттейді. Әр түрлі ауруларға байланысты эндотелие қабаты бұзылғанда, жараланғанда оның іші кедір-бұдыр болып, қан тамырының ішінде қан үйып, оны бітейді де, қанның ағуына кедергі жасайды. Миокард — жүректің негізгі массасын құрайтын ортаңғы ет қабаты. Миокардтық құрылысы мен функциясында өзіне тән ерекшелігі, әрі сирек кездесетін өзгешелігі бар. Миокард құрылымдық ерекшелігіне байланысты скелет ет талшықтары мен ішкі органдар қабырғасын құрайтын бірыңғай салалы ет талшықтарының арасынан орын алады. Миокардтық құрылысы, скелет етін құрайтын көлденең жолақ ет талшықтарына өте ұқсас. Екеуінің де саркоплазмасында актин және миозин миофиламентінен тұратын мпофибриллдер бар, тек миокардта саркоплазма ретикулумы сиректеу. Екеуінде де жиырылу процесі уақытында саркоплазма ретикулумынан кальций ионының саркоплазмаға шығу механизмі ұксасі, тек миокардта кальций ионы сыртқы ортадан да кіреді. Саркоплазмадағы кальций ионынық концентрациясы әр уақыт миокард ет талшықтарының жиырылу биіктігін анықтайды да жүректің күшті жиырылуына әсер етеді. Миокард ет талшықтары өзара бірігіп, біртұтас тор немесе синцитий құрайды. Әрбір осындай тордың ішінде жан-жағына тарамдалған формасы цилиндр тәрізді миокардиалдық көптеген талшықтары бар. Параллель орналасқан жүрек ет талшықтаы осы миокардиалдың талшықтары арқылы өзара байланысып, біртұтас ет қабатын құрайды. Жүрёк етінің кез келген синцитиінде пайда болған қозу толқыны, миокардқа бірдей жылдамдықпен жайылады. жүктеу/скачать 1,47 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|